واکاوی پروژه موسوم به «مسیر ترامپ»؛ تلاش آمریکا برای تضعیف روسیه و تغییر ژئوپلیتیک

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، در ارمنستان، اظهارات مقامات درباره کار عملیاتی برای ایجاد پروژه موسوم به «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» (TRIPP) به طور فزاینده‌ای شنیده می‌شود.
به عنوان مثال، گئورگ پاپویان، وزیر اقتصاد این کشور، اعلام کرد که «بازگشایی مسیرهای ارتباطی، ریه‌های اقتصادی ارمنستان را باز خواهد کرد».
وی گفت: «ما عملاً در مرحله کاری قرار داریم.
تبدیل ارمنستان به یک قطب حمل‌ونقل دیگر یک پروژه روی کاغذ نیست.
ساکنان مغری و قاپان هر روز می‌بینند که چگونه کوه‌ها شکافته شده و جاده جدید شمال-جنوب ساخته می‌شود.»
از سوی دیگر، آلن سیمونیان، رئیس پارلمان ارمنستان، در صحبت از «مسیر ترامپ»، مدل مدیریتی شرکت آرژانتینی فرودگاه «زوارتنوتس» را به عنوان نمونه مثال زد و گفت: «به طور فرضی، یک شرکت ارمنی می‌تواند ساخت زیرساخت‌های انرژی را بر عهده بگیرد و شرکتی دیگر ساخت راه‌آهن را.
این مسائل توسط یک سازمان مشترک ارمنی-آمریکایی حل‌وفصل خواهد شد.»
اما آیا جمهوری آذربایجان در فرآیند ساخت این مسیر نقشی خواهد داشت و مسائل امنیتی و تعامل با ارمنستان و آمریکا چگونه حل خواهد شد؟
آیا کنترل مرزی و گمرکی بر روی کالاها و شهروندان آذربایجانی اعمال خواهد شد؟
و جایگاه روسیه در این طرح کجاست، در حالی که مرزبانان روس همچنان از بخش‌هایی از مرز ارمنستان محافظت می‌کنند؟
تحلیلگر آمریکایی: هدف واشنگتن تضعیف نفوذ روسیه در آسیای مرکزی است
اندرو کوریبکو، تحلیلگر سیاسی آمریکایی، خاطرنشان کرد که واشنگتن برنامه‌های خود را در مورد کریدور موسوم به ترامپ به طور کامل فاش نمی‌کند و تنها چیزی که به طور قطع مشخص است، قصد آمریکا برای اجاره این مسیر است.
با این حال، به عقیده او، ترامپ به دنبال کسب سود برای ایالات متحده از این کریدور است و بنابراین ترجیح می‌دهد که شرکت‌های آمریکایی نقش اصلی را در تمام کارهای مرتبط با آن ایفا کنند.
کوریبکو گفت: «عقد قراردادهای پیمانکاری فرعی با شرکت‌های ارمنی در صورتی که شرکت‌های آمریکایی آن‌ها را ذی‌صلاح بدانند، از نظر تئوری ممکن است.
در مورد امنیت، اگرچه برخی گمان می‌کنند که ممکن است بین طرف ایرانی و شهروندان آمریکایی شاغل در پروژه مسیر ترامپ (TRIPP) درگیری‌هایی رخ دهد، اما رئیس‌جمهور آمریکا بعید است اجازه دهد طرف ایرانی چنین اقدامی انجام دهد و به احتمال زیاد با پاسخ واشنگتن روبرو خواهد شد.»
وی افزود: «یکی دیگر از اهداف راهبردی واشنگتن این است که مسیر ترامپ (TRIPP) نفوذ غرب را از طریق ترکیه - به عنوان یک کشور عضو ناتو - در آسیای مرکزی تقویت خواهد کرد، که این به نوبه خود می‌تواند با تضعیف نفوذ روسیه در این منطقه، به پیشبرد منافع ایالات متحده آمریکا کمک کند.»
مقام آذربایجانی: حضور مرزبانان روس در کریدور یک «پیکربندی عجیب» است
به عقیده راسم موسی‌بیکوف، نماینده مجلس ملی جمهوری آذربایجان و تحلیلگر سیاسی، در حال حاضر تنها می‌توان پاسخ‌های تقریبی به اکثر سؤالات در مورد چگونگی و مجریان ساخت زیرساخت‌های کریدور و نحوه عملکرد آن پس از راه‌اندازی، از جمله در حوزه امنیتی، ارائه داد.
او گفت: «یکی از مشکلاتی که نیاز به بررسی دارد، این است که مرزبانان روسی در آنجا چه خواهند کرد.
اگر مرزبانان ارمنی در ورودی و خروجی کریدور حضور داشته باشند و مرزبانان روسی در تمام طول مسیر مستقر شوند، چنین پیکربندی‌ای عجیب به نظر می‌رسد.
ارمنستان تنها کشور از جمهوری‌های شوروی سابق است که مرزهایش توسط مرزبانان روسی محافظت می‌شود، در حالی که اصلاً با روسیه مرز مشترک ندارد.
حتی بلاروس از ابتدای استقلال خود، مرزهایش را بدون اتکا به مرزبانان روسی کنترل کرده است.
تاجیکستان نیز پس از حضور طولانی‌مدت مرزبانان روس، سرانجام کنترل مرز را به دست خود گرفت.»
موسی‌بیکوف تأکید کرد: «بنابراین، معتقدم اولین کاری که ارمنستان باید قبل از شروع فعالیت شرکت آمریکایی انجام دهد، به دست گرفتن کنترل کامل مرزهای خود است.
مسائل دیگر، به گمانم، به تأمین مالی مربوط می‌شود.
اگر آمریکا یکی از شرکای اصلی مسیر ترامپ (TRIPP) است، فکر نمی‌کنم ابتکارات آذربایجان برای تأمین مالی پروژه ضروری باشد.
به خصوص که مشخص شده دولت آمریکا آماده است 145 میلیون دلار برای تأمین مالی TRIPP به ارمنستان اختصاص دهد.»
گره لجستیکی راه‌آهن: ماشین ریل‌گذار باید از خاک آذربایجان وارد شود
این کارشناس آذربایجانی همچنین خاطرنشان کرد که ساخت خطوط راه‌آهن در بخش ارمنی مسیر ترامپ (TRIPP) چندان ساده نیست.
وی توضیح داد: «واضح است که فرآیند ریل‌گذاری تنها از خاک آذربایجان امکان‌پذیر است، به این دلیل ساده که ماشین ریل‌گذار بر روی ریل حرکت می‌کند و بخش مغری به راه‌آهن ارمنستان متصل نیست.
یعنی ماشین ریل‌گذار باید یا از سمت آغبند یا از سمت اردوباد-جلفا (واقع در نخجوان) وارد خاک ارمنستان شود.
راه دیگری برای انجام این کار وجود ندارد.
اما قبل از آن، باید بستر راه‌آهن بازسازی شود، تونل‌ها در صورت لزوم تعریض شوند و پل‌ها تقویت شوند.
با توجه به اینکه ارمنی‌ها ظاهراً قصد دارند با همکاری طرف ایرانی یک نیروگاه و سد در آنجا بسازند، بخشی از مسیر باید به مکان دیگری منتقل شود.
تمام این‌ها باید از نظر مهندسی بررسی، پروژه و برآورد هزینه تأیید و مناقصه‌ها اعلام شوند.
بنابراین، این یک فرآیند طولانی است و قطعاً در یک سال به پایان نخواهد رسید.
اما اگر کارها فوراً آغاز شود، می‌توان آن را در دو سال به اتمام رساند.»
کنترل گمرکی و امنیت: رویه‌های بین‌المللی مبنا خواهد بود
موسی‌بیکوف دیدگاه خود را در مورد نحوه عملکرد کنترل گمرکی در این بخش از کریدور موسوم به زنگه‌زور نیز بیان کرد: «باید توجه داشت که پرداخت هزینه برای استفاده از راه‌آهن یک موضوع است و عبور خودروها موضوعی دیگر.
این هزینه‌ها هم بر عهده طرف آذربایجانی و هم بر عهده تمام کسانی خواهد بود که از این مسیر عبور می‌کنند.
اما اگر ارمنی‌ها بخواهند از موقعیت انحصاری خود سوء استفاده کرده و هزینه‌ها را بیش از حد افزایش دهند، یک شرکت مدیریت آمریکایی برای جلوگیری از این کار وجود خواهد داشت.
تلاش‌های خودخواهانه برای سودجویی، مانع افزایش حمل‌ونقل کالا از چین و آسیای مرکزی خواهد شد.
همین امر در مورد قطارها نیز صدق می‌کند.
منظور، هزینه‌های استفاده از جاده است، نه عوارض گمرکی ترانزیت، عوارض گمرکی برای عبور ترانزیتی کالا به این شکل دریافت نمی‌شود.»
وی تأکید کرد که ارائه اطلاعات مربوط به بار، در وهله اول یک مسئله امنیتی است و رویه‌های بین‌المللی در این زمینه راهنما خواهند بود: «اسناد بار باید ارائه شود تا ارمنستان بداند چه چیزی از خاکش عبور می‌کند.
به عنوان مثال، اگر محموله‌ای نیترات آمونیوم باشد که یک ماده انفجاری است، طرف ارمنی باید مطلع باشد تا کسی حماقت نکند، سیگاری نیندازد و انفجاری رخ ندهد.
همین امر در مورد گاز مایع، مواد شیمیایی و سایر مواد خطرناک نیز صدق می‌کند.»
در مورد شهروندان، ارمنستان پیشنهاد استفاده از ثبت بیومتریک از راه دور را داده است که این روش نیز در تعدادی از کشورها وجود دارد.
این کارشناس توضیح داد: «هنگام عبور از مرز، گذرنامه روی اسکنر قرار می‌گیرد، داده‌های بیومتریک خوانده شده و همزمان چهره فرد توسط دوربین ثبت می‌شود.
مرزبان به صورت بصری تطابق چهره با داده‌های سیستم را تأیید کرده و اجازه ورود می‌دهد.
در برخی جاها مانند اسرائیل، برای جلوگیری از مشکلات بعدی در سفر به کشورهای عربی یا ایران، اصلاً مهری در گذرنامه زده نمی‌شود.»
به گفته موسی‌بیکوف، این سیستم به تسریع فرآیند و کاهش تماس‌ها کمک می‌کند، اما نیازمند استانداردهای فنی هماهنگ و قوانین شفاف در زمینه حفاظت از داده‌ها است.
وی در پایان گفت: «اصل کلیدی، رعایت متقابل است، زیرا نه‌تنها آذربایجانی‌ها از این کریدور استفاده خواهند کرد، بلکه ترانزیت گسترده‌ای از کامیون‌ها و خودروهای سواری از کشورهای همسایه و دورتر، و شهروندان ترکیه و سایر کشورها که از طریق آذربایجان به آسیای مرکزی یا روسیه می‌روند، از این مسیر انجام خواهد شد.
در میان کاربران، شهروندان ارمنی نیز خواهند بود.
بنابراین، باید از ایجاد موانع مصنوعی خودداری کرد؛ زیرا هرگونه محدودیت برای آذربایجانی‌ها، به طور خودکار به شهروندان ارمنی نیز آسیب خواهد رساند.»
انتهای پیام/