ساداتیان: امید به بازگشت توافقات هسته‌ای در ایران افزایش یافته است
سفیر اسبق ایران در انگلیس در گفت‌وگو با «اعتماد آنلاین» تاکید کرد: با وجود ابهامات و فشارهای خارجی، نشانه‌ها حاکی از آن است که امید به بازگشت توافقات هسته‌ای در ایران تقویت شده است.»
سفیر اسبق ایران در انگلیس در گفت‌وگو با «اعتماد آنلاین» تاکید کرد: با وجود ابهامات و فشارهای خارجی، نشانه‌ها حاکی از آن است که امید به بازگشت توافقات هسته‌ای در ایران تقویت شده است.»
کد خبر: 735895 | ۱۴۰۴/۰۶/۲۳ ۱۹:۰۶:۳۰
لیلا پایدار- سید‌جلال ساداتیان، سفیر اسبق ایران در انگلیس، در گفت‌وگو با خبرنگار اعتماد آنلاین درباره توافق ایران و آژانس و پیش‌بینی روند اجرای آن، اظهار داشت: اروپایی‌ها با وجود ابراز نارضایتی از روند مذاکرات گذشته و تهدید ایران مبنی بر لزوم پذیرش پیامدهای عدم همکاری، همواره با ایران برخوردی سخت‌گیرانه داشته‌اند.
ایران اما همواره بر استدلال‌های خود پایبند بوده و به تعهداتش عمل کرده است.
در واقع، پس از خروج آمریکا از برجام و علی‌رغم تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، این کشورهای اروپایی بودند که به تعهدات خود عمل نکردند.
فشار آمریکا بر شرکت‌های ایرانی و شرکت‌هایی با مراودات گسترده با آمریکا باعث شد ایران مجبور به رعایت تعهداتش شود.
بنابراین، تقصیری متوجه ایران نیست و اروپایی‌ها و شرکت‌های فعال در این کشورها، تحت فشار قرار نگرفته و راهکارهایی جایگزین تعهدات برجامی ارائه کردند که به‌طور طبیعی از سوی ایران پذیرفته نشد.
وی افزود: این موضوع موجب شد طی سال‌های پس از خروج آقای ترامپ از برجام، روابط ایران با اروپا همواره با تنش همراه باشد.
نوع برخوردها در دولت‌های مختلف متفاوت بود.
هرچند در اواخر دوره آقای دکتر روحانی توافقاتی حاصل شد، اما اجازه داده نشد که این توافق‌ها نهایی و امضا شوند و این مسئولیت به دولت آقای رئیسی واگذار شد.
با این حال، در دولت آقای رئیسی نیز این توافقات به نتیجه نرسید و تنش‌ها افزایش یافت، به‌طوری که اروپایی‌ها ایران را همکار روسیه در جنگ اوکراین تلقی کردند.
آن‌ها مدعی شدند که ایران موشک و پهپاد در اختیار روسیه قرار داده و از سوی دیگر، ایران حاضر نشد به نیازهای انرژی و گاز اروپا کمک کند، که این موضوع زمستان سخت‌تری برای آن‌ها رقم زد و خصومت‌ها به شدت افزایش یافت.
ساداتیان ادامه داد: از زمان خروج آمریکا از برجام، تهدیدات اروپایی‌ها پیوسته ادامه داشت.
در این دوره، اقدامات ایران موجب شد اروپا بیش از پیش به سمت آمریکا گرایش پیدا کند.
فشارهای واردشده به ایران و حملات غیرقانونی اسرائیل علیه کشور، باعث شد اروپایی‌ها برخلاف قوانین بین‌المللی، این حملات را محکوم نکنند و حتی تهدید به فعال کردن شورای امنیت کردند تا فشار بر ایران افزایش یابد.
وی گفت: در این شرایط، روسیه و چین درخواست کردند مدت زمان برجام برای شش ماه دیگر تمدید شود و این اقدام از سوی روسیه تأیید شد.
این موضوع چالشی تازه ایجاد کرد، چرا که در صورت ارجاع آن به شورای امنیت، این شورا تحت ریاست کره جنوبی احتمالاً بیشتر به سمت آمریکا متمایل خواهد شد و اکثریت اعضا ممکن است این تمدید را تأیید کنند.
حتی اروپایی‌ها نیز اعلام کردند که با وجود اینکه ایران تنها یک ماه فرصت دارد، هر اقدام ایران در این مدت می‌تواند به‌طور غیرمستقیم تأثیرگذار باشد.
ساداتیان ادامه داد: در همین شرایط، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، وارد عمل شد و خواستار روشن شدن تکلیف ایران با آژانس شد.
آژانس قصد داشت از سایت‌های مختلف، از جمله سایت‌هایی در اصفهان و سایر مناطق با مواد رادیواکتیو، بازدید کند، اما ایران تاکنون پاسخ روشنی نداده است.
شرایط این سایت‌ها نیز به‌طور مستقیم در پروتکل آژانس پیش‌بینی نشده است.
ایران اعلام کرده که در حال طراحی یک توافق جدید با آژانس است.
وی در ادامه تاکید کرد: یکی دیگر از مسائل مورد بحث، تکلیف غنی‌سازی ۴۰۸ گرمی و ۶۰ درصدی ایران بود.
اروپایی‌ها خواستار شفافیت در این زمینه هستند، اما ایران تأکید کرده که این موضوع هنوز زیرساخت‌های خود را دارد و برخلاف تصور آن‌ها که ایران در حال وقت‌کشی است، ایران معتقد است باید مسائل کلیدی خود را به‌طور دقیق روشن کند.
این دیپلمات پیشین ادامه داد: به‌طور کلی، مجلس ایران نیز در این زمینه واکنش نشان داده و قانونی را تصویب کرده است که هرگونه اقدام مرتبط باید با هماهنگی شورای عالی امنیت ملی صورت گیرد.
آقای عراقچی، وزیر خارجه ایران، نیز در مصاحبه‌ای اعلام کرده که در صورت هرگونه تعرض به ایران، این توافق‌ها نادیده گرفته خواهد شد.
مذاکره مستقیم با آمریکا نیز مطرح شده، اما ایران این پیشنهاد را رد کرده و بر ادامه گفتگوها از طریق کانال‌های غیرمستقیم تأکید دارد.
هرچند نمی‌توان به‌طور قطعی گفت که ایران حتماً این توافق‌ها را بازپس خواهد گرفت، اما به نظر می‌رسد شرایط به نفع ایران تغییر کرده و امید به بازگشت به توافقات در میان مقامات ایرانی افزایش یافته است.
ساداتیان افزود: موضوع دیگری که مطرح شد، گفتگو مستقیم با آمریکا بود.
برخلاف دوران ترامپ که تلاش‌های یک‌جانبه او با ایران همراه بود و اروپا همکاری نکرد، اکنون اروپا به‌نوعی آمریکا را اولویت داده و حتی گفتگو با آمریکا را جزو شروط خود قرار داده است.
ایران تأکید کرده که گفتگو با آمریکا باید از طریق کانال‌های غیرمستقیم انجام شود.
سخنگوی وزارت خارجه نیز اعلام کرده که چنین مذاکراتی از طریق سفارت در جریان است.
در خصوص مذاکرات مستقیم، وزیر خارجه ایران، آقای عراقچی، این پیشنهاد را رد کرده و یادآور شده که فردی که ایران قرار بود با او مذاکره کند، همان فردی است که سایت‌های هسته‌ای ایران را هدف حمله قرار داده است.
بنابراین ادامه مذاکرات مستقیم با این فرد معنایی ندارد و خود او نیز به‌طور غیرمستقیم این دیدگاه را پذیرفته است.
سفیر پیشین خاطرنشان کرد: قرار بود دور ششم مذاکرات ایران و کشورهای غربی برگزار شود، اما در همین حین اسرائیل به سایت‌های هسته‌ای ایران حمله کرد.
در چنین شرایطی، چه نوع گفتگویی می‌تواند مطرح باشد؟
با این حال، سخنگوی وزارت خارجه ایران اعلام کرده که ارتباطات غیرمستقیم با آمریکا برقرار شده است، اما نحوه و روند ادامه این مذاکرات هنوز روشن نیست.
در مورد توافق‌هایی که در قاهره صورت گرفته و ابهامات موجود، باید گفت که مسائل اصلی هنوز مشخص نشده‌اند، هرچند در حال گزارش شدن هستند.
نمی‌توان به‌طور قطعی گفت که آیا این توافقات بازخواهند گشت یا نه.
فشارهای اسرائیل بر کشورهای اروپایی نیز همچنان ادامه دارد؛ حمله به هیئت مذاکره‌کننده ایران در قطر، فضای اروپا را تحریک کرده و با محکومیت جهانی علیه اسرائیل همراه بوده است.
ساداتیان در پایان افزود: به‌طور کلی، این عوامل و فشارها احتمالاً تأثیرگذار بوده و ممکن است اروپایی‌ها را از تصمیم خود برای پس گرفتن توافقات ناامید کرده باشد.
در نتیجه، با وجود برخی عوامل مثبت برای بازگشت به توافق، هنوز ابهاماتی باقی است، اما به نظر می‌رسد که امید به بازگشت این توافقات در ایران افزایش یافته است.