خروج از ان‌پی‌تی تحریم‌ها را بی‌اثر نمی کند؛ لزوم توجه به حوزه اوراسیا
کارشناس ترکیه‌ای با اشاره به تجربه کره شمالی در مساله تحریم ها گفت: خروج از ان پی تی، تحریم ها را بی اثر نمی کند و حضور بازیگران جغرافیای اوراسیا در پرونده هسته‌ای می تواند مثبت باشد.
خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل - آذر مهدوان: تروئیکای اروپا (آلمان، فرانسه و انگلیس)، که به عنوان سه عضو اروپایی برجام نیز شناخته می‌شوند، صبح روز پنجشنبه ۶ شهرویر ماه به رغم سابقه تعهدگریزی خود و همکاری با متحد آمریکایی‌شان، به طور رسمی «ابلاغیه» فعال‌سازی مکانیسم ماشه (اسنپ‌بک) برای بازگشت تحریم‌های ضد ایرانی را به شورای امنیت سازمان ملل ارسال کردند.
آنها با بیان شروطی اعلام کردند که در طی ۳۰ روز آینده آماده مذاکره با جمهوری اسلامی ایران درباره توافق هسته‌ای هستند؛ توافقی که می‌تواند مانع از بازگشت تحریم‌ها شود.
اعلام آغاز فرآیند اسنپ‌بک یا همان «بازگشت خودکار تحریم‌ها» با وجود اینکه از لحاظ قانونی بی‌اعتبار است، اما به طور طبیعی با استقبال آمریکا مواجه شد.
پس از این اقدام، زمزمه هایی در خصوص خروج ایران از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ایهسته ای به گوش می رسد.
دکتر «مروه سونا» استاد دانشگاه روابط بین الملل دانشگاه قیریق قلعه ترکیه به اشاره به بازگشت مکانیزم ماشه به دستور کار نهادهای اروپایی گفت: این مکانیزم شامل تحریم‌های شدیدتر علیه ایران تحت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌شود.
این تحریم‌ها شامل محدودیت‌های اقتصادی و نظامی متعددی هستند.
دلیل اتخاذ چنین تصمیمی از سوی کشورهای E۳ به محتوای مذاکراتی که فرانسه، بریتانیا و آلمان با ایران برگزار کرده‌اند، مرتبط است.
این مذاکرات بیشتر از مسائل انرژی باید در چارچوب توسعه هسته‌ای نظامی و مسائل اعتماد متقابل مورد بررسی قرار گیرد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: پس از گزارش این وضعیت به شورای امنیت سازمان ملل در ۲۸ آگوست، چندین درخواست به ایران داده شد.
(این درخواست‌ها شامل اعطای دسترسی به بازرسان سازمان ملل و آژانس انرژی اتمی، در خصوص فعالیت هسته ای، از سرگیری مذاکرات متوقف‌شده با ایالات متحده می‌شود.) این موارد از عوامل کلیدی در جلوگیری از اجرای مکانیزم ماشه محسوب می‌شوند.
وی افزود: اگر مکانیزم ماشه فعال شود، نمی‌توان آن را با وتو لغو کرد.
(مثلاً) در چارچوب حقوق بین‌الملل، تحریم‌هایی که قبلاً توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه کره شمالی وضع شده‌اند، می‌توانند به عنوان نمونه‌ای از این موضوع در نظر گرفته شوند.
یادآوری دوره بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۳، زمانی که کره شمالی از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) خارج شد، اهمیت دارد.
با این حال، این موضوع مانع از اجرای سیستم تحریم‌ها توسط شورای امنیت سازمان ملل (علیه کره شمالی) نبوده و نیست.
این کارشناس ترک تاکید کرد: انتظار اصلی از ایران در حال حاضر افشای میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده با درصد بالا است.
البته اگر چنین چیزی، آن‌طور که ادعا می‌شود، وجود داشته باشد.
مسئله مهم دیگر، ادامه تعامل ایران با غرب است.
همان‌طور که همه به یاد دارند، تأسیسات هسته‌ای ایران در طول جنگ دوازده‌روزه توسط آمریکا مورد حمله قرار گرفت.
با این حال، اندکی قبل از این حادثه، آمریکا و ایران در حال مذاکره درباره روند هسته‌ای بودند.
سونا با اشاره به احتمال خروج ایران از ان پی تی و تاثیر آن در روند اجرای مکانیسم ماشه گفت: خروج ایران از NPT به این معنی نیست که این کشور به‌طور کامل از هر جنبه‌ای از این توافق خارج شده و به هیچ وجه در مورد مسائل هسته‌ای متعهد نخواهد بود.
این موضوع، واقعیت پیوستن ایران به این توافق در سال ۱۹۶۸ را نفی نمی‌کند.
از این نقطه به بعد، مجوز توسعه هسته‌ای ایران به عنوان موضوعی که باید در چارچوب NPT و با تمرکز بر تحقیقات غیرنظامی مورد بررسی قرار گیرد، برجسته می‌شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به ضرورت میانجیگیری بازیگران جغرافیای اورسیا ادامه داد: اما این واقعیت که غنی‌سازی اورانیوم ۳ درصدی به سطوح بسیار بالاتری رسیده است، مشکل قابل توجهی ایجاد می‌کند.
کاری که باید در اینجا انجام شود، تلاش برای یافتن زمینه مشترک از طریق یک فرآیند میانجیگری است که نه تنها بازیگران غربی، بلکه بازیگرانی از جغرافیای اوراسیا را نیز در بر بگیرد.
وی افزود: زیرا پیشتر در سال ۲۰۱۰ گامی در رابطه با توسعه هسته‌ای ایران در چارچوب توافق تهران با حضور برزیل و ترکیه برداشته شده بود.
این گام شامل تلاشی برای ادغام (همکاری) ایران با غرب بود.
با این حال ما دیدیم که رویکرد غرب کاملاً مثبت نبود.
ما قبلاً مشاهده کرده‌ایم که هیچ توافقی در این مورد حاصل نشده است.
اگر چنین میزی دوباره تشکیل شود، روند دیپلماتیکی که از طریق آن انجام می‌شود می‌تواند سطح تنش هسته‌ای بین طرفین را کاهش دهد و تأثیر مخرب تحریم‌ها را از بین ببرد.
فیلم کامل گفتگو با زیرنویس فارسی