تنش واشنگتن-کاراکاس: آیا یک درگیری نظامی جدی در پیش است؟

به گزارش سرویس جهان مشرق، یک گروه رزمی ناوگان آمریکا، متشکل از سه ناوشکن، یک زیردریایی سریع حمله هسته‌ای از کلاس ویرجینیا، و یک گروه آماده دوزیست (ARG) حامل هزاران تفنگدار دریایی، در آب‌های بین‌المللی نزدیک به ونزوئلا مستقر شده‌اند.
این حرکت، که واشنگتن آن را "بخشی از مبارزه گسترده‌تر با کارتل‌های مواد مخدر" می‌خواند، باعث افزایش بی‌سابقه تنش با کاراکاس شده و این سؤال کلیدی را در مراکز تحلیل نظامی مطرح کرده است: آیا واشنگتن در آستانه یک مداخله نظامی تمام‌عیار در ونزوئلا است؟
جزئیات استقرار: یک نمایش قاطع قدرت
بر اساس اعلامیه‌های رسمی فرماندهی جنوبی ایالات متحده (USSOUTHCOM)، این استقرار شامل ناوشکن‌های مجهز به سامانه‌های موشکی پیشرفته و حداقل ۴۵۰۰ پرسنل نظامی است.
تصاویر ماهواره‌ای اخیر نیز حضور هواپیماهای گشت دریایی P-8A Poseidon را در پایگاه هوایی سان خوان، پورتوریکو، تأیید کرده است.
این هواپیماها برای ردیابی کشتی‌ها و زیردریایی‌ها در مسیرهای قاچاق مواد مخدر حیاتی هستند.
نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا، این حرکت را یک "تهدید تاریخی" برای حاکمیت آمریکای لاتین خوانده و اعلام کرده است که ناوگان آمریکا با ۱۲۰۰ موشک و یک زیردریایی هسته‌ای به منطقه اعزام شده است.
او در واکنشی احساسی-حماسی، وضعیت "جمهوری مسلح"(republic in arms) اعلام کرد و قول بسیج ۴.۵ میلیون نفر از نیروهای شبه‌نظامی مردمی را داد.
تحلیل نظامی: چرا حمله زمینی بعید است؟
کارشناسان استراتژیک و ناظران نظامی به طور گسترده معتقدند که این استقرار، بیشتر یک عملیات روانی و نمایش قدرت است تا مقدمه‌ای برای یک تهاجم تمام‌عیار، به ویژه آن که، این اردوکشی تقریبا مقارن با تغییر نام«وزارت دفاع» ایالات متحده به «وزارت جنگ» با دستور ترامپ صورت گرفته است.
بنا به دلایلی چند، بسیاری از ناظران احتمال وقوع درگیری تمام‌عیار را جدی نمی دانند که مهم‌ترین این دلایل، از قرار زیر هستند.
عدم برابری نیروها:
ریستوفر ساباتینی، محقق ارشد در اندیشکده چتم هاوس، به صراحت می‌گوید: "هیچ کس با عقل سلیم، فکر نمی کند که با ۴۵۰۰ نفر می‌توانید به کشوری حمله کنید که کوه‌ها، جنگل‌ها و چندین مرکز شهری دارد.» یک حمله موفق برای اشغال حتی بخشی از ونزوئلا، مستلزم بسیج ده‌ها هزار سرباز، مشابه عملیات "علاج فوری" (Just Cause) آمریکا در پاناما در سال ۱۹۸۹ است که در آن بیش از ۲۰۰۰۰ نیرو شرکت داشتند".
نمایش قدرت به جای استفاده از نیرو:
جیمز استوری، سفیر پیشین آمریکا در ونزوئلا، این حرکت را "نمایش قدرت" و نه "استفاده از نیرو" ارزیابی کرده است.
هدف این است که به مادورو نشان داده شود که واشنگتن گزینه‌های خود را روی میز گذاشته است.
عدم وجود «منطق منازعه»(casus belli) کافی:
همانند مداخلات اخیر آمریکا در سوریه یا یمن، که معمولاً با ادعای پاسخ به حمله مستقیم به منافع یا متحدان واشنگتن بوده، ونزوئلا تاکنون چنین اقدامی انجام نداده است.
کارلوس سولار، محقق ارشد در RUSI، خاطرنشان می‌کند:
"ونزوئلا نه چنین اقداماتی را انجام داده و نه تهدیداتی را به اندازه کافی جدی برای توجیه مداخله نظامی آمریکا شکل داده است."
سناریوی یک مداخله محدود
در صورت تشدید بحران و تصمیم واشنگتن برای اقدام نظامی، کارشناسان بر این باورند که هرگونه عملیات به شکل یک حمله محدود و از راه دور خواهد بود، نه یک تهاجم زمینی، چیزی مشابه تهاجم موشکی ایالات متحده(به همراه فرانسه و انگلیس) به سوریه با چند ده تیر موشک تاماهاوک در 14 آوریل 2018.
این مطلبی است که مورد اشاره سفیر پیشین آمریکا در کاراکاس هم قرار گرفته است.
کارلوس سولار سناریوی محتمل را این‌گونه ترسیم می‌کند:
"ایالات متحده احتمالاً با استفاده از موشک‌های کروز توماهوک دوربرد خود، موج حملات اولیه را آغاز خواهد کرد."
اهداف این حملات احتمالاً شامل موارد زیر خواهد بود:
محل‌های تدارکات و انبارهای مهمات.
سایت‌های راداری و مخابراتی.
پایگاه‌های نیروی هوایی و قابلیت‌های پرتاب پهپاد.
مراکز فرماندهی و کنترل.
این استراتژی، که ایالات متحده آن را در غرب آسیا چندین نوبت به کار برده، تلفات پرسنلی آمریکا را به حداقل می‌رساند و در عین حال توانایی‌های نظامی دشمن را، در دامنه‌های مختلف، کاهش می دهد.
در چنین سناریویی، نیروی دریایی کوچک و فرسوده ونزوئلا، متشکل از «ناوچه‌های و زیردریایی‌های قدیمی و فرسوده»، شانس چندانی در مقابله با ناوگان آمریکا نخواهد داشت.
گرچه، طبق برخی گزارش‌ها، ونزوئلا ناوگانی از پهپادهای تهاجمی در اختیار دارد که می تواند برای نیروهای آمریکایی مشکل‌ساز شود.
انگیزه‌های پشت پرده: فشار حداکثری برای معامله
تحلیلگران معتقدند هدف نهایی این نمایش نظامی، احتمالاً وادار کردن مادورو به انجام معامله است.
ویلیام فریر از شورای ژئواستراتژی می‌گوید:
" به احتمال زیاد این تلاش برای فشار بر مادورو برای اقدام محکم‌تر علیه کارتل‌هایی است که از ونزوئلا فعالیت می‌کنند."
این حرکت در بستر یک رابطه "معامله‌ای" بین ترامپ و مادورو رخ می‌دهد.
تابستان امسال، دو کشور یک تبادل زندانی موفق داشتند و گزارش‌هایی وجود دارد که شرکت نفتی آمریکایی شِورون مجوزی برای گسترش فعالیت‌های نفتی خود در ونزوئلا دریافت کرده است.
نمایش قدرت کنونی ممکن است تلاشی برای به دست آوردن امتیازات بیشتر از موضع قدرت باشد.
واکنش بین‌المللی و نتیجه‌گیری
این تحرکات با محکومیت چندین کشور آمریکای لاتین، از جمله کوبا، روبرو شده است که آن را "نمایش تهاجمی قدرت علیه حاکمیت" خوانده است.
در نتیجه، در حالی که استقرار اخیر نیروهای آمریکایی در کارائیب چشمگیر و بی‌سابقه است، اما نشانه‌ای قطعی از یک حمله قریب‌الوقوع، فعلا در دید نیست.
این حرکت بیشتر یک بازی پیچیده استراتژیک برای اعمال فشار حداکثری، تقویت موضع مذاکره، و ارسال یک پیام روشن به کاراکاس و دیگر بازیگران منطقه‌ای، به نظر می رسد.
خط قرمز واقعی، احتمالاً نه از سوی واشنگتن، بلکه از سوی کاراکاس ترسیم خواهد شد: هر اقدامی که از سوی مادورو به عنوان یک تهدید مستقیم علیه منافع آمریکا یا متحدانش تفسیر شود، می‌تواند محاسبات را به سرعت تغییر دهد.
برای حال حاضر، توپ در زمین دیپلماسی است.