سختی های آقای دبیر در جشنواره امسال چیست؟
تا چهل و چهارمين جشنوراه فيلم فجر 5 ماه زمان داريم. بخشي از بحران و سختي برگزاري جشنواره به لحاظ حضور دوباره هنرمندان تا حدود زيادي رفع شده، اما قطعا چالش‌ها و موانع بي‌شماري پيش روي شاهسواري و جشنواره قرار دارد كه در اين گزارش به چند نمونه اشاره خواهيم داشت؛ باشد تا در اين فرصت 5 ماهه راهكاري براي اين چالش‌ها انديشيده شود.
تا چهل و چهارمین جشنوراه فیلم فجر 5 ماه زمان داریم.
بخشی از بحران و سختی برگزاری جشنواره به لحاظ حضور دوباره هنرمندان تا حدود زیادی رفع شده، اما قطعا چالش‌ها و موانع بی‌شماری پیش روی شاهسواری و جشنواره قرار دارد که در این گزارش به چند نمونه اشاره خواهیم داشت؛ باشد تا در این فرصت 5 ماهه راهکاری برای این چالش‌ها اندیشیده شود.
کد خبر: 733713 | ۱۴۰۴/۰۶/۱۲ ۲۰:۰۸:۰۰
تینا جلالی- سال گذشته و با روی کار آمدن دولت پزشکیان برگزاری جشنواره فیلم فجر یکی از مهم‌ترین چالش‌های سینمای ایران بود.
بعد از اعتراضات 1401، بیشتر سینماگران از این رویداد فاصله گرفته بودند و رغبتی به حضور در آن نداشتند، حتی در نشست مطبوعاتی فیلم‌شان در جشنواره هم شرکت نمی‌کردند و از این حیث جشنواره در یک انزوای ناخواسته فرو رفته بود.
با انتخاب شاهسواری در سمت دبیری جشنواره، اما و اگرهای زیادی درباره چگونگی برگزاری آن و حضور دوباره هنرمندان دراین رویداد وجود داشت و اساسا پذیرش چنین مسوولیتی مهم و سنگینی از جانب شاهسواری ریسک بالایی برایش به شمار می‌رفت، ولی خب در نهایت با درایت و مدیریت مناسب منوچهر شاهسواری، چهل و سومین جشنواره فیلم فجر به دوره‌ای قابل اعتنا در تاریخ سینمای ایران تبدیل شد.
شاهسواری از تهیه‌کنندگان خوشنام و کاربلد سینما، چهره‌ای معتبر و قابل اعتماد در میان سینماگران است.
مردی آرام، باسواد و صبور که به هیچ وجه اهل تنش و بحران در سینما نیست.
تجربه سال‌ها حضور او در سینما باعث شده به اغلب مسائل سینما متمرکز باشد تصمیم‌های آنی و هیجانی نگیرد، تمام قد از سینما و سینماگران دفاع می‌کند و در عین حال پایبند قوانین است.
ضمن اینکه فیلمسازان هم برای او احترام زیادی قائلند و حرف شنوی بالایی از او دارند.
او سال گذشته توانست با همین پشتوانه و همکاری و مشاوره سینماگران شناخته شده از بحران جشنواره فیلم فجر عبور کند اما در پایان جشنواره گفته بود با ساختار فعلی دبیر جشنواره فجر نخواهد بود، ولی خب برای مدیریت جشنواره چهل و چهارم انتخاب شده است.
حالا تا چهل و چهارمین جشنوراه فیلم فجر 5 ماه زمان داریم.
بخشی از بحران و سختی برگزاری جشنواره به لحاظ حضور هنرمندان تا حدود زیادی رفع شده، اما قطعا چالش‌ها و موانع بی‌شماری پیش روی شاهسواری و جشنواره قرار دارد که در این گزارش به چند نمونه اشاره خواهیم داشت؛ باشد تا در این فرصت 5 ماهه راهکاری برای این چالش‌ها اندیشیده شود.
جشن، جشنواره، رویداد ملی یا دورهمی رسانه‌ای؟
در مواجهه با جشنواره فیلم فجر و قیاس آن با چهل و اندی دوره پیشین، اولین پرسشی که مطرح می‌شود این است که مخاطبان با جشنواره روبه‌رو هستند یا جشن؟
رویدادی ملی برگزار می‌شود یا دورهمی رسانه‌ای؟
در ابتدا به نظر می‌رسد که جشنواره محل نمایش ویترین سینمای ایران از میان بهترین آثار سینماگران برای سال آینده است و از همین رو رقابت تنگاتنگی بین سازندگان برای کسب سیمرغ وجود دارد اما از طرفی حضور انبوه فیلم‌ها که بعضا کیفیت مطلوبی ندارند ابهامی را به وجود می‌آورد که با جشن مواجه باشیم که با حضور همه سینماگران همه نوع فیلم در آن به نمایش در می‌آید و با حضور خبرنگاران و منتقدان سینما، دورهمی رسانه‌ای هم از آن یاد می‌شود.
از سوی دیگر از آنجایی که این اتفاق همزمان با جشن انقلاب برگزار می‌شود و گستردگی آن در سراسر ایران است به نظر می‌رسد شبیه رویداد ملی باشد.
جشنواره و پدیده‌هایش
اگر تاریخ جشنواره فیلم فجر را ورق بزنیم فیلمسازان زیادی هستند که هم نام‌شان و هم فیلم‌شان در این رویداد مطرح شده، به بیانی دیگر از دل جشنواره فیلم فجر بوده که استعدادها و توانایی‌های بعضی سینماگران کشف شده و مسیرکاری‌شان هموارتر شده است.
راه دور نرویم؛ نمونه‌اش فیلم «پیر پسر» که با نمایش در جشنواره فیلم فجر بر سر زبان‌ها افتاد با اینکه به اذعان کارشناسان سینما، دست‌اندرکاران این فیلم لیاقت دریافت سیمرغ داشتند و چه مظلومانه به حق‌شان نرسیدند اما اتفاقات خوبی در اکران برایشان رقم خورد که آن هم به دلیل شناساندن فیلم به مخاطب در جشنواره فجر بود.
اساسا بعد از جشنواره فیلم فجر کارشناسان و مسوولان به قدرت و توانایی‌های سینماگران و ادامه مسیر در سینما بیشتر واقف می‌شوند، آیا هر سال شاهد چنین اتفاقات خجسته‌ای در جشنواره هستیم یا اینکه قرار است یک سری فیلم‌های خنثی در این گردهمایی به نمایش درآید؟
یا اساسا پرسش کلی اینکه آیا جشنواره فیلم فجر فقط موقعیتی است که فیلم‌ها در آن به نمایش درآیند و بعد پرونده آن بسته بشود یا موقعیتی است برای بازشناسی، بازنگری و واشکافی سینمای ایران؟
بالا رفتن سطح توقع مخاطب
بعد از اکران فیلم «پیر پسر» و «زن و بچه» و در انتهای شهریور فیلم «غریزه» سطح توقع مخاطب نسبت به سال گذشته بسیار فرق کرده است.
مخاطبی که سال پیش دلزده از فیلم‌های مبتذل کمدی از سینما فراری بود با اکران فیلم‌های باکیفیتی همچون «پیر پسر» و «زن و بچه» دوباره به سینما جذب شد، حالا برای حفظ این مخاطب قطعا باید اعتماد‌سازی کنیم.
این مهم تنها و تنها در صورت تولید و اکران فیلم‌های باکیفیت محقق می‌شود که جشنواره فیلم فجر هم بخش مهمی از اکران فیلم‌ها را به دوش دارد.
به بیانی دیگر مخاطبی که بلیت فیلم‌های جشنواره فجر را می‌خرد انتظار تماشای فیلم‌های باکیفیت و جسورانه را دارد.
مقاومت در برابر فشار تندروها و سازمان‌ها
قطعا هویت و اعتبار جشنواره فیلم فجر به فیلم‌هایی است که در این رویداد نمایش داده می‌شوند؛ فیلم‌هایی که تولید‌کننده آن بخش خصوصی است تا سازمان‌ها و ارگان‌ها که فیلم‌های‌شان را برای نمایش در این رویداد آماده می‌کنند.
فراموش نکنیم آنچه باعث توجه مخاطب و منتقدان به این رویداد می‌شود کیفیت آثار ارائه شده هست نه کمیت آثار.
جشنواره‌ای که 12 اثر قابل توجه داشته باشد بهتر از این است که با فیلم‌های بی‌مایه و اعصاب خردکن در ساختار و قصه، صدای اهالی رسانه و منتقدان را در بیاورد و مهم‌تر از همه وقت‌شان را بگیرد. ای کاش منوچهر شاهسواری در برابر خواسته‌ها و فشار و توقع بیجای سازمان‌ها و ارگان‌ها برای چپاندن فیلم‌شان در بخش مسابقه مقاومت کند و اجازه ورود به هر فیلمی را در این رویداد ندهد.
صدای برج میلاد
و اما برسیم به خانه جشنواره که هر ساله بحث بر سر آن زیاد است.
یکی از مهم‌ترین چالش‌های جشنواره فیلم فجر مکان برگزاری آن است و اینکه این رویداد مهم سینمایی سالن مجزا برای مدعوین خود (اعم از رسانه و سینماگران) ندارد.
سال‌های سال است که می‌دانیم در برج میلاد صدای سالن بد است، همه فیلمسازان و اهالی رسانه این موضوع را می‌دانند، ضمن اینکه وقتی همه هم به صدای بد سالن اعتراض می‌کنیم، همه هم علاقه‌مند هستند با کیفیت بد در آنجا حضور داشته باشند و فقط به دلیل وسعت آنجا و تعداد صندلی‌های زیاد آنجاست.
اهالی رسانه بارها در نوشته‌هایشان مطالبه سالن درخشان برای جشنواره‌های سینمایی را داشته‌اند اما گو اینکه گوش شنوایی وجود ندارد که ندارد!
حالا موضوع وقتی جالب‌تر می‌شود که پردیس سینمایی چارسو را هم نداریم که به آن دلخوش باشیم.
هزینه‌های سرسام‌آور
در انتهای این نوشتار بد نیست به گفته‌های جعفر گودرزی، دبیر پانزدهمین جشن منتقدان اشاره داشته باشیم.
او در بخشی از صحبت‌های خود در این جشن نکات مهمی را درباره حال و روز سینمای ایران یادآور شد: «باید چشم باز کنیم و واقعیت سخت تولید را ببینیم.
امروز، هزینه‌های سرسام‌آور بخش خصوصی را فلج کرده است.
جریان تولید، در گل‌مانده است و بسیاری دیگر نه به ساختن که به بقا فکر می‌کنند.
ما در زمانه‌ای ایستاده‌ایم که فردا، مبهم‌تر از همیشه است.
بلاتکلیفی در همه جا خانه کرده؛ در سرمایه‌گذاری، در مجوز، در نمایش و حتی در اعتماد.» حالا این پرسش به وجود می‌آید که نسبت جشنواره فیلم فجر با این مسیر صعب و سخت تولید و هزینه‌های سرسام‌آور چیست؟
با این همه گرانی، چه فیلم‌هایی برای جشنواره ساخته می‌شوند و چه فیلم‌هایی شایسته حضور در این رویداد هستند؟