از کاهش تیراژ تا تمایل به چاپ دیجیتال مطبوعات - تسنیم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، در دنیای امروز که رسانه‌های دیجیتال با سرعت نور در حال رشد‌ هستند، رسانه‌های مکتوب همچنان جایگاه ویژه و ارزشمندی دارند.
نشریات چاپی، علاوه بر حفظ سنت و اعتبار رسانه‌ای، نقش مهمی در تحلیل‌های عمیق، پژوهش‌های دقیق و ارائه‌ی مطالب قابل اتکا ایفا می‌کنند.
این رسانه‌ها به عنوان بسترهای فرهنگی و اجتماعی، کمک می‌کنند تا صدای اقشار مختلف جامعه به گوش برسد و فضای گفتگو و نقد سالم فراهم شود.
اما متأسفانه، به دلیل مشکلات مالی، کاهش مخاطب و تغییر ذائقه‌ی مردم، بسیاری از نشریات مکتوب با چالش‌های جدی مواجه شده‌اند.
از این رو، حمایت همه‌جانبه از این رسانه‌ها و خبرنگاران آنها، نه تنها وظیفه‌ی دولتمردان و نهادهای فرهنگی بلکه مسئولیتی اجتماعی و ملی است.
فراهم کردن بسترهای مالی، حقوقی و آموزشی مناسب می‌تواند به رونق فعالیت رسانه‌های مکتوب کمک کند و به حفظ استقلال و حرفه‌ای‌گری خبرنگاران بینجامد.
بنابراین باید تاکید و توجه داشت که هر جامعه‌ای که به دنبال توسعه، شفافیت و عدالت است، نیازمند رسانه‌های آزاد، پویا و متنوع است و رسانه‌های مکتوب همچنان بخشی جدایی‌ناپذیر از این مسیر روشن هستند، در راستای بررسی مشکلات و وضعیت و اهمیت توجه به رسانه‌ها به ویژه نشریات مکتوب خبرنگار خبرگزاری تسنیم استان مرکزی در مصاحبه‌ای تفصیلی با "مجید طبیب زاده" که سال‌های سال است در حوزه مطبوعات کار کرده و اکنون نیز در کسوت کارشناس مطبوعات و رسانه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول به خدمت است، داشته و پیرامون وضعیت نشریات مکتوب و مطبوعات و روزنامه ها موضوعات مختلف را به گفت‌و‌گو گذاشته است که مشروح آن در زیر می آید:
تسنیم: از وقتی که در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار دادید سپاسگزاریم، برای شروع بحثمان بفرمایید در حال حاضر وضعیت رسانه در استان مرکزی چگونه است؟
طبیب زاده: وضعیت مطبوعات و رسانه‌های استان مرکزی در حال حاضر نسبت به یک دهه گذشته وضعیت مناسبی نیست، هرچند این موضوع مربوط به استان مرکزی نیست بلکه در سراسر کشور همین وضعیت را شاهد هستیم.
تسنیم: وضعیت انتشار و چاپ روزنامه ها و مطبوعات را چگونه ارزیابی می کنید؟
طبیب‌زاده: در خصوص کاهش تیراژ و‌ چاپ رسانه‌های مکتوب نیز مشکلات مختلفی وجود داشته که سبب شده تیراژ به شدت کاهش پیدا کند، اولا در دهه گذشته به ویژه با گسترش رسانه‌های جمعی مبتنی بر فضای مجازی مانند اینستاگرام، تلگرام، کانال‌های خبری و غیره مراجعه مخاطبان به نشریات مکتوب به ویژه روزنامه‌ها برای کسب خبر کم شده است.
همچنین تلویزیون نخستین آسیب را به رسانه‌های مکتوب در سراسر جهان وارد کرد، چراکه اخبار را سریع‌تر به دست مخاطب می‌رساند.
از طرفی هم رسانه‌های نوین یا همان رسانه‌های مجازی منجر به کاهش مخاطب مطبوعات شده و توان خرید روزنامه، هفته نامه و ماهنامه کمتر شده و تیراژ کاهش پیدا می‌کند.
از سال 97 که دولت ایالات متحده در زمان ترامپ تحریم‌های ایران را مجدد برگرداند، در واقع همین تحریم‌ها سبب شد قیمت دلار در ایران افزایش پیدا کند و مشکلات این چنینی پدیدار شود و به دلیل افزایش هزینه‌های چاپ، کاغذ، زینک و سایر هزینه‌های جانبی آرام آرام توان نشریات برای چاپ روزنامه‌ها کاهش پیدا کرد و همانطور که اشاره شد تیراژ بسیاری از روزنامه‌ها به ویژه روزنامه‌های کثیرالانتشار و پرمخاطب به حداقل رسید.
تسنیم:‌آیا این مشکلات روی تیراژ و تعداد چاپ نشریات اثری داشته است؟
این کاهش تیراژ روی تعداد مخاطب روزنامه ها و مطبوعات مکتوب اثری داشته است؟
طبیب‌زاده: ما روزنامه‌های همشهری، جام جم و ایران را داشتیم که تیراژ بالایی داشتند و الان تیراژ آنها شاید به یک دهم گذشته کاهش پیدا کرده است.
این در حالیست که با کاهش مخاطب، آگهی‌های تجاری هم از نشریات روی برگردانده‌اند و آگهی دهنده وقتی آگهیش دیده نشود حاضر نیست هزینه‌ای بابت آن پرداخت کند.
تسنیم: در ماه های اخیر شاهد جمع شدن کیوسک های عرضه مطبوعات در اراک بودیم، این موضوع چه تاثیری روی این وضعیت بد معیشتی مطبوعات داشته است؟
طبیب‌زاده: نکته دیگری که در خصوص عدم عرضه روزنامه‌ها به ویژه در استان مرکزی می‌توان اشاره کرد این است که سیستم توزیع مطبوعات در شهر اراک با اقدامی که شهرداری در جمع آوری کیوسک‌های مطبوعاتی داشته تقریبا می‌توان گفت متلاشی شده است، به طوری که ما تماس‌هایی از مردم داریم که درخواست دارند آنها را راهنمایی کنیم چطور می‌توانند روزنامه خریداری کنند، چراکه در حال حاضر عملا روزنامه در مرکز شهر اراک وجود ندارد و این موضوع هم اکنون مزید بر علت کاهش تیراژ نشریات و مطبوعات است.
تسنیم: فکر می‌کنید نشریات استانی با چه مشکلاتی روبه رو هستند؟
طبیب‌زاده: نشریات استانی هم با مشکلاتی مطبوعات بزرگ مواجه هستند، افزایش هزینه چاپ یکی از مشکلات نشریات است، به عنوان مثال تا سال96 یک بند کاغذ سفید با قیمت 80 تا 90 هزار تومان خریداری می‌شد اما الان بیش از یک میلیون و 200 هزار تومان باید بابت خرید آن هزینه پرداخت شود و این افزایش بیش از 15 برابر است.
مجید طبیب‌زاده، کارشناس مطبوعات و رسانه اداره کل ارشاد استان مرکزی می‌گوید: افزایش هزینه چاپ یکی از مشکلات نشریات است، به عنوان مثال تا سال 96 یک بند کاغذ سفید با قیمت 80 تا 90 هزار تومان خریداری می‌شد اما الان بیش از یک میلیون و 200 هزار تومان باید بابت خرید آن هزینه پرداخت شود و این افزایش بیش از 15 برابر است...
همچنین قیمت زینگ و هزینه‌های چاپ هم به همین میزان افزایش پیدا کرده است و علاوه بر این مبلغ اجاره محل دفاتر نشریات هم رشد بسیار زیادی داشته به طوری که برخی از مطبوعات عملا امکان تهیه دفتر مستقل برای کار خود ندارند.
با وجود همه این مشکلات مبلغ آگهی‌های روزنامه‌ها و نشریات مکتوب رشد خارق‌العاده‌ای نکرده است و هنوز برخی از ارگان‌ها برای چاپ آگهی‌های خود مبالغ بسیار پایینی در نظر می‌گیرند، مبالغی که نهایتا دو برابر قیمت سال 98 است در حالی که افزایش 15 درصدی هزینه چاپ نسبت به افزایش دو برابری هزینه آگهی‌ها با یکدیگر همخوانی ندارند.
تسنیم: این وضعیت چه تاثیری روی چاپ نشریات داشته است؟
طبق گفته چاپخانه داران نشریات به دلیل گرانی، ناکزیر به روی آوردن به چاپ دیجیتال شده به طوری که با تیراژ پایین شاهد چاپ دیجیتال نشریات هستیم، فکر می کنید دلیل این موضوع چیست؟
طبیب‌زاده: یکی از اتفاقات افزایش چاپ دیجیتال و روی آوردن نشریات به چاپ دیجیتال با تیراژ پایین که البته در کنار چاپ افست مورد تایید بوده به طوری که در مورد این موضوع که سامانه جامع رسانه های کشور (E-Rasaneh) چاپ دیجیتال را تعریف کرده و پذیرفته است.
نخستین و مهم‌ترین دلیل این بود که نشریات مثل فصل نامه‌ها، ماهنامه ها حتی نشریات هفته نامه و...
در قالب‌های دیگری هم مثل چاپ عرضه می‌شوند، به همین دلیل نشریه تعداد کمی را برای توزیع منتشر می‌کند و مطالب خود را در قالب فایل‌های پی دی اف و سایت منتشر می‌کند و در شرایط فعلی نشریات بیشتری به چاپ دیجیتال روی آورده‌اند.
پایین بودن هزینه چاپ دیجیتال در تیراژ پایین اتفاق می افتد و الان هر چه تیراژ بالاتر باشد هزینه‌ها به مراتب بیشتر است، بسیاری از نشریات برای زنده ماندن و حفظ مجوز خود به کار چاپ ادامه می‌دهند و برای اینکه هزینه آنها زیاد نشود به چاپ دیجیتال روی آورده‌اند و فقط می‌خواهند زنده بمانند اما برای چه چیزی؟
تسنیم: فکر می کنید دلیل این اتفاق چیست؟
و فکر می کنید یک خبرنگار و فعال رسان هبا وجود این حجم از مشکلات چرا همچنان ادامه می دهد؟
طبیب‌زاده: شاید برای آینده‌ای که بعضا خودشان هم از آن اطلاعی ندارند.
کار مطبوعات امروز بیشتر از اینکه یک شغل دارای درآمد و دارای آینده اقتصادی باشد؛ یک علاقه، عشق و شاید حتی عادت باشد و بسیاری از فعالان رسانه‌ای امروز به دلیل عشقی که به کار خبر، رسانه و خبررسانی دارند به این کار ادامه داده‌اند و گرنه از نظر اقتصادی وضع خیلی مطلوبی ندارند.
تسنیم: کمی از این بحث دور شویم و به استان مرکزی بپردازیم، بفرمایید استان مرکزی چه جایگاهی در عرصه مطبوعات دارد؟
طبیب‌زاده: روایتی که از گذشته تا به امروز برای مطبوعات می‌توان بیان کرد این است که شعله‌هایی از مطبوعات در استان مرکزی روشن است که نسبتا قدیمی است و شاید این استان جزو استان‌های قدیمی‌تر است که بیش از صد سال در این حوزه فعالیت دارد.
مجید طبیب‌زاده، کارشناس مطبوعات و رسانه اداره کل ارشاد استان مرکزی می‌گوید: یکی از اتفاقات افزایش چاپ دیجیتال و روی آوردن نشریات به چاپ دیجیتال با تیراژ پایین که البته در کنار چاپ افست مورد تایید بوده، است به طوری که در مورد این موضوع که سامانه جامع رسانه های کشور (E-Rasaneh) چاپ دیجیتال را تعریف کرده و پذیرفته است...
نشریاتی در استان داشتیم که بیش از صدسال در دوران مشروطیت منتشر می‌شدند اما به تعطیل کشیدند تا می‌رسیم به نشریه خاص عراق، نامه عراق و نامه اراک که از سال 12 تا سال 54 منتشر شدند و در سال 54 تعطیل می‌شوند، که این به نوعی یک مورد استثنایی در سطح کشور به شمار می‌رود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ویژه در دهه 70 شاهد پرفروغ‌تر شدن رسانه‌ها در استان مرکزی بودیم، این در حالیست که نخستین رسانه‌های استان در دهه 60 منتشر شدند مانند روزنامه سروش اراک، لاله سرخ، نوید و شهاب که در دهه 70 و 80 با افزایش تیراژ نیز اثرگذاری آنها هم افزایش پیدا کرد و حتی بعضاً جنجال‌هایی را ایجاد می‌کرد اما با گذر به دهه 90 چیزی که در سراسر نشریات جهان و ایران به ویژه در نشریات استان مرکزی شاهد هستیم و همه نشریات به آن دچار شدند این است که از فروغ مطبوعاتی خسته شدند و امید داریم که با تغییر نگرش فعالان رسانه‌ای و یا یه کارگیری شیوه‌ای نوین برای فعالیت در صحنه خبر رساندن و اطلاع رسانی، یک وضعیت بهتر و رونق بیشتری را در رسانه‌ها در سال‌های آینده شاهد باشیم.
تسنیم: و در آخر بفرمایید، امروز کار خبرنگاری باتوجه به تغییرات چگونه تعریف می شود؟
طبیب‌زاده: کار خبرنگار صرفا نوشتن خبر، گزارش و مصاحبه نیست، امروز مالتی مدیا هم وارد صحنه شده و کاری که یک روزنامه در قالب مصاحبه انجام می‌دهد را می‌تواند در قالب یک ویدیو کوتاه و حتی با اینفوگرافی و امثال آن انجام داد.
انتهای پیام/711/