رمزگشایی از نقش هورمون گرلین در تنظیم اشتهای پرندگان

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه تهران، در پژوهشی پیشگامانه که به سرپرستی مرتضی زنده‌دل خیبری، استاد تمام فیزیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران با همکاری کیمیا مهدوی، محقق و دانش آموخته دکترای تخصصی فیزیولوژی این دانشکده وحامد زارعی، دانشیار گروه زیست‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی انجام شد، پیچیدگی‌های عملکرد هورمون گرلین و تعاملات آن با شبکه‌های عصبی دخیل در تنظیم اشتهای پرندگان با نگاهی نوین مورد بررسی قرار گرفت که نتایج این تحقیق، بیانگر عملکرد متفاوت این هورمون در پستاندارن و پرندگان است.
زنده‌دل، سرپرست این پژوهش با بیش از دو دهه تجربه تحقیقاتی در زمینه مکانیسم‌های تنظیم اشتها در طیور، در این مطالعه بر اهمیت درک مکانیسم‌های مولکولی و مسیرهای عصبی گرلین در تنظیم رفتار تغذیه‌ای پرندگان تأکید کرده و ضمن برجسته کردن تفاوت اثرگذاری گرلین بر اشتهای پرندگان و پستانداران، لزوم انجام مطالعات مقایسه‌ای به‌ویژه در حوزه فیزیولوژی تنظیم اشتها را خاطرنشان ساخته است.
سرپرست تیم مطالعاتی در خصوص پژوهش انجام‌شده اظهار داشت: این مقاله، به‌طور جامع به بررسی ساختار زیستی و عملکرد هورمون پپتیدی گرلین، به عنوان یکی از محورهای کلیدی تنظیم‌کننده تعادل انرژی و اشتها در پرندگان پرداخته است.
همچنین بهره‌گیری از آخرین یافته‌های علمی نشان می‌دهد که برخلاف پستانداران که گرلین عمدتاً به عنوان عامل محرک اشتها محسوب می‌شود، نقش این هورمون در پرندگان، ماهیت پیچیده‌تر و گاه متضادی دارد و می‌تواند خواص سرکوب‌کننده اشتها نیز از خود بروز دهد.
وی افزود: یکی از نقاط متمایزکننده این مطالعه از سایر مطالعات، بررسی جامع تعاملات پیچیده گرلین با شبکه‌های متعدد نوروپپتیدی، همچون سیستم‌های کورتیکوتروپینی، اوپیوئیدی، دوپامینی، سروتونینی، کانابینوئیدی، گابائرژیک و آدرنرژیک، برای درک هرچه بهتر نقش گرلین در تنظیم اشتها بوده است که تصویری جامع و چندوجهی از این هورمون ارائه می‌دهد.
استاد دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران اظهار داشت: «مطالعه حاضر فراتر از ارتقای درک سازوکارهای عصبی و هورمونی تنظیم اشتها در پرندگان، افق‌های تازه‌ای برای کاربردهای بالینی گرلین در حوزه دامپزشکی نیز می‌گشاید.
با توجه به موفقیت تجویز داروهای بر پایه گرلین در پستانداران با هدف بهبود اشتها و وضعیت تغذیه‌ای و استفاده از آنالوگ‌های این پپتید مانند Anamoreli برای کاشکسی در سرطان، Relamorelin برای گاستروپارزی دیابتی و Capromorelin در دامپزشکی برای افزایش وزن حیوانات، یافته‌های این پژوهش با تاکید بر نقش متضاد گرلین بر اخذ غذای پرندگان، می‌تواند گامی مؤثر در مسیر طراحی رویکردهای نوین دارویی و اصلاح ژنتیک در صنعت پرورش طیور باشد.
شناخت بهتر عملکرد گرلین، نه‌تنها راه را برای اصلاح رفتار غذایی و مدیریت تغذیه هموار می‌کند، بلکه می‌تواند منجر به پیشرفت‌هایی بنیادین در ارتقای سلامت، بهره‌وری و رفاه پرندگان نیز شود.
یافته‌های این پژوهش در مجله معتبر Veterinary Research Communications ، منتشر شده است.