دانش حدیث نیازمند سالها آموختن، تمرین و شاگردی کردن است - تسنیم
بدانیم و آگاه باشیم که دانش حدیث هم مانند دانش های دیگر نیازمند سال ها آموختن، تمرین کردن و زانو زدن نزد استادان متخصص در علوم حدیث است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محسن موسوی، استاد حوزه ودانشگاه در یادداشتی که در اختیار تسنیم قرار داده، به مسأله حدیث پرداخته که متن آن در ادامه آمده است:
طرق تحمل حدیث
در آموزش حدیث و شیوه‌های یادگیری و یاددهی حدیث، اصطلاح «طرق تحمل حدیث» وجود دارد یعنی راه‌های دریافت و فراگیری حدیث.
در تعلیم و تعلم حدیث اینگونه نیست که هر استاد یا شاگردی به طریق دلخواه خود، حدیث را برگیرد و برای دیگری روایت کند.
چه بسا فردی ، استادی را دیدار کرده، در مجلس درس حدیث او شرکت کند، ولی به خود اجازه ندهد که بگوید این حدیث را از او نقل می کنم.
چون صادقانه اعتراف می کند که حدیث را از شیوه‌های معتبر و مورد وثوق نزد اهل دانش حدیث، به دست نیاورده است.
تا چند دهه پیش ، هیچ روحانی و طلبه فاضل و واعظ آگاهی بدون طی کردن مقدمات لازم و کسب علوم حدیث، به خود اجازه در دست گرفتن کتاب‌های حدیثی و نقل کردن و توضیح و تفسیر آن را در مجالس و محافل نمی‌داد.
بلکه ابتدا باید از طریق یکی از شیوه‌های معتبر، حدیث را از استاد دریافت می‌کرد، آنگاه آن را نقل می‌کرد.
طرق معتبر در تحمل حدیث، مانند سماع (شنیدن بدون واسطه)، املاء (استاد شمرده شمرده بگوید و شاگرد بنویسد)، قرائت (شاگرد از روی نوشته یا کتاب حدیثی بخواند و استاد گوش کند و تأیید نماید)، اجازه (استاد و شیخ روایت، اجازه نقل حدیث یک یا چند کتاب را به شاگرد بدهد)، مکاتبه یا کتابت (که استاد طی نامه یا نوشته‌ای، احادیثی را برای شاگرد یا درخواست کننده بنویسد و ارسال کند).
درباره چهار شیوه وصیت، اعلام، وجاده و مناوله هم اختلاف است که باید به کتاب‌های تخصصی مراجعه کرد.
امروز در عصر صنعت چاپ، صنعت ترجمه و فضای مجازی و نرم‌افزار ها و کتابخانه‌های الکترونیک، دستیابی به احادیث و کتاب‌های حدیثی بسیار آسان شده است.
ولی بدانیم و آگاه باشیم که دانش حدیث هم مانند دانش‌های دیگر نیازمند سالها آموختن، تمرین کردن و زانو زدن نزد استادان متخصص در علوم حدیث است.
خوب است به نگاشته الگوی برتر عصر ما، مرحوم امام خمینی(ره) در کتاب «شرح چهل حدیث» بنگریم که در آغاز کار شیوه دریافت احادیث و سند خود را به طور کامل و دقیق بیان کرده است.
و صد البته بر خواندن، فهمیدن و عمل کردن به آنچه در این کتاب ارزشمند آمده، همت ورزیم.
در گفت‌وگوهای دینی و از زبان اهل دین و اهل علم و سخنرانان و مداحان، بسیار می شنویم که می‌گویند: فلان عمل را انجام ندهید؛ چون در حدیث چنین آمده است.
فلان کار را انجام بدهید، چون روایت داریم.
فلان مطلب اینگونه است، به دلیل سخنی که از پیامبر یا امام در فلان کتاب نقل شده است.
همه این موارد که از روی حُسن نیت گوینده است، برای صحت انتساب اعمال به اهل البیت(ع) است.
اما واقعیت این است یک یا چند حدیث بر فرض صحت آنها (تعریف حدیث صحیح پیشتر گفته شده است)، نمی‌توان یک اعتقاد دینی یا عمل اخلاقی یا یک عمل عبادی و ...
را انجام داد.
حدیث باید در کنار احادیث هم مضمون خود، با احادیث باب‌های مشابه و احادیث باب‌های متضاد و متخالف در کنار هم دیده شده و بررسی و تحلیل شود, تا به نظر پیشوایان دینی در آن موضوع دست یابیم.
برای مثال وقتی احادیث نکوهش دنیا را می‌بینیم، باید مجموع احادیث باب دنیا ترک دنیا، دوستی دنیا، دنیای ممدوح و دنیای مذموم و ...
را ملاحظه نموده، سپس احادیث مربوط به آخرت را هم مشاهده کرده و در آخر کار با استفاده از علوم حدیث و روش‌های فقه الحدیثی به دیدگاه اهل البیت(ع) درباره آن موضوع، دست یابیم.
بعد از این مرحله باید نگاهی به معارف قرآنی هم داشته باشیم و همراستایی احادیث با آیات قرآن را احراز کنیم.
پس از طی این مسیر است که می‌توانیم به مضمون آن احادیث عمل کنیم.
پس باید در انتساب حدیث و روایت به معصومان به عنوان سخن یا عمل ایشان احتیاط کنیم.
زیرا نیک می‌دانیم که حدیث فقط یک خبر و گزارش است و هر خبر و گزارشی احتمال صدق و کذب در آن وجود دارد.
انتهای پیام/
