آخرین حضور موسی اسوار در فرهنگستان زبان؛ مرگ او مرگ عاشقان است

به گزارش خبرنگار مهر، صبح امروز چهارشنبه ۵ شهریور ۱۴۰۴ آخرین حضور موسی اسوار، مترجم، شاعر، ویراستار و مدیر بخش ادبیات تطبیقی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در فرهنگستان بود، او در جمع همکاران و شاگردان و دوستان و خانواده‌اش به سوی آرامگاه ابدی‌اش بدرقه شد.
در مراسم تشییع موسی اسوار؛ اساتید بزرگ فرهنگستان مانند ژاله آموزگار، علی اشرف صادقی، محمود عابدی، دبیر مقدم، امید طبیب‌زاده، مسعود جعفری جزی، علی بهرامیان، محمدرضا ترکی، علی اصغر محمدخانی، موسی بیدج و جمع کثیری از اساتید دانشگاه، شاگردان و فعالان فرهنگی و خانواده مرحوم اسوار حضور داشتند.
مراسم با قرائت آیاتی از قرآن کریم آغاز شد و سپس فیلمی از سخنرانی مرحوم اسوار درباره شعر مقاومت عرب و شعرای شهید شده برای حاضرین به نمایش درآمد.
سپس امید طبیب‌زاده که مجری مراسم بود به ایراد سخنانی پرداخت؛ او اسوار را نه شخصیتی کم‌نظیر بلکه فردی بی‌نظیر در جمع اساتید فرهنگستان دانست و گفت: استاد اسوار از جمله مترجمانی بود که تسلطش بر یک زبان بیشتر نبود، بلکه هر دو زبان طرف ترجمه را به خوبی می‌شناخت و می‌توانست از هر دو زبان به سادگی ترجمه کند.
غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی سخنران بعدی بود که پشت تریبون قرار گرفت.
او در سخنانی از فقدان این استاد و جای خالی او در فرهنگستان گفت، سپس به بیان و شرح سابقه خانواده او و تولدش در کربلای معلی و پرورشش در عراق و محیط عرب زبان و اخراج خانواده‌های ایرانی‌تبار از عراق در زمان صدام پرداخت و گفت: او به منزله پلی بین ایران و کشورهای عربی بود، هرکس در ایران مسئله‌ای داشت، تحقیق یا مقاله‌ای می‌خواست، می‌دانست باید به اسوار مراجعه کند.
در کشورهای عربی هم وقتی درباره ادبیات فارسی سوالی داشتند، وقتی اسوار نظری می‌داد اطمینان پیدا می‌کردند.
وقتی از فارسی به عربی یا عربی به فارسی ترجمه می‌کرد ترجمه‌اش پخته و سخته و سنجیده بود، او در حوزه اشعار فارسی و اشعار عربی تسلط بسیاری داشت و در بحث‌های مربوط به زبان شناسی‌هم دست داشت.
وی در بخش دیگری از سخنانش به خدمات اسوار در صدا و سیما و تهیه برنامه ۳۰۰ قسمتی درباره ادبیات فارسی اشاره کرد و گفت: او بیشتر از دغدغه زبان عربی، دغدغه زبان فارسی داشت، موسی اسوار مثل دلاوری بود که با دو دست شمشیر می‌زد.
حداد عادل سپس از این استاد پرکار و آثارش تقدیر کرد و سپس با خواندن این شعر عرفی «چنان با نیک و بد سر کن که بعد از مردنت عُرفی / مسلمانت به زمزم شوید و هندو بسوزاند» به بیان ویژگی‌های اخلاقی او در همکاری‌های علمی و زندگی شخصی‌اش پرداخت و با بیت «همه مسافر و این بس عجب که قافله‌ای / برآنکه زود به مقصد رسیده می‌گریند» و ذکر صلوات سخنانش را به پایان برد.
در ادامه امید طبیب زاده مجدداً پشت تریبون آمد و به مجموعه آثار اسوار _که در کنار محل سخنرانی و جلوی دید حاضرین روی میزی جداگانه قرار داده شده بود_ اشاره کرد، و سپس مرثیه‌ای از متنبی را خواند.
علی اشرف صادقی مدیر گروه فرهنگ‌نویسی فرهنگستان سخنران بعدی بود که از آشنایی با مرحوم اسوار در سنین جوانی او و تسلطش بر زبان و ادبیات فارسی و عربی گفت.
او در ادامه به نقل قولی از جاحظ در البیان و التبیین پرداخت، که از شخصی به نام موسی اسواری از ایران نام می‌برد که در قرن سوم در اهواز می‌زیست و یک طرف ایرانیان می‌نشستند و یک طرف اعراب، و او یک زمان به فارسی سلیس با ایرانیان سخن می‌گفت و یک زمان با اعراب به عربی بلیغ و فصیح.
موسی اسوار ما جانشین همان موسی اسواری قرن سوم هجری بود.
او در ادامه با بیان خاطراتی از دوره تهیه برنامه «فارسی را پاس بداریم» با همکاری اسوار و خود با مهدی فیروزان، رضا سید حسینی، مرحوم نجفی، سعادت، حسن مرندی، معصومی همدانی و… برای اصلاح زبان فارسی در صدا و سیما پرداخت.
او در ادامه به آثار او و تعهدش در کار و به ویژه شعر مقاومت و ادبیات عراق و حمایت از مردم فلسطین با ترجمه اشعار محمود درویش، آثاری از علی احمد سعید (ادونیس)، نزار توفیق قبانی، غایب طعمه فرمان نویسنده عراقی و… پرداخت.
مریم حسینی به عنوان آخرین سخنران پشت تریبون قرار گرفت و با خواندن اشعار عربی متنبی و ترجمه موسی اسوار از آنها گفت: مرگ او مرگ عاشقان است، الموتُ جِسرٌ یوصلُ الحبیبَ الی الحبیب (مرگ پلی است که دوست را به دوست می‌رساند) دوست برِ دوست رفت و یار بر یار خوب‌تر از اندر جهان.
استاد اسوار در طول زندگانی خویش عاشقانه زیست او در مصاحبه‌ای گفته بود.
اگر دوباره فرصت زیستن می‌یافت باز همین طریق ادبیات را برمی‌گزید.
در پایان مراسم حاضرین در حیاط فرهنگستان بر پیکر این استاد فقید نماز خوانده و او را تا آرامگاهش در قطعه نام‌آوران بهشت زهرا تشییع کردند.