حال و هوای مشهد در شام شهادت علی بن موسی الرضا/ از استقبال خادمان رضوی تا مواکب خدمت‌رسانی و پزشکی/ نوحه‌سرایی جمعی زائران در گوشه و کنار حرم مطهر
خادمان آستان قدس رضوی به مناسبت فرا رسیدن ایام شهادت امام رضا (ع) با برپایی مواکب خدمت‌رسانی به استقبال زائران رفتند.
سرویس جامعه مشرق - همزمان با فرارسیدن سالروز شهادت امام مهربانی‌ها، حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع)، مشهدالرضا غرق در شور و اندوه عاشقان شده است.
این روزها هوای حرم مطهر، با حضور میلیون‌ها دلداده و برپایی دسته‌های عزاداری و مواکب خدمت‌رسانی، حال و هوایی دیگر می‌یابد و جلوه‌ای تازه از عشق و ارادت را به نمایش می‌گذارد.
مضجع نورانی آن امام همام، در طول سال مأمن مشتاقان و زائران بی‌شماری است؛ اما در این ایام سوگ، دریای خروشان عاشقان با قلب‌هایی داغدار و چشمانی اشکبار، بیش از هر زمان دیگر به سوی حرم رضوی روانه می‌شوند تا با عرض تسلیت و تجدید پیمان، بر غربت غریب‌الغربا مرهمی از محبت و وفاداری نهند.
از دو روز پیش، خادمان آستان قدس رضوی با حضور در پایانه‌های مسافربری، ایستگاه راه‌آهن و فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد، به گرمی از زائران امام رضا(ع) در بدو ورود به مشهدالرضا استقبال کرده‌اند.
مسیرهای منتهی به بارگاه نورانی حضرت، آکنده از مواکبی است که با شور و عشق رضوی برپا شده و زائران پس از ورود، در میان دسته‌های عزاداری، خود را به حرم مطهر می‌رسانند.
طبق اعلام حجت الاسلام علی عسکری، تعداد ۱۰۲ هزار و ۸۴۵ زائر از طریق فرودگاه، ۱۵۸ هزار و ۵۸۰ نفر از طریق راه آهن، ۱۸۹ هزار و ۲۹۲ نفر از طریق وسایل حمل و نقل جاده‌ای و ۳ میلیون و ۶۶۸ هزار و ۶۶۱ نفر با وسایل حمل و نقل شخصی و تعداد ۳۵۷ هزار و ۳۳۰ نفر زائر پیاده به خراسان رضوی و مشهد مشرف شده‌اند.
وی در خصوص وضعیت اسکان زائران و مسافران در استان اظهار کرد: ضریب اشغال واحدهای اقامتی رسمی، موقت و اضطراری از ۲۳ مرداد تا ۳۱ مرداد ۱۴۰۴ در استان ۶۶ درصد و در مشهد ۷۱ درصد بوده است.
گردشگری و صنایع‌دستی خزاراسن رضوی در یکم شهریورماه، معاون فرهنگی، اجتماعی و زیارت استانداری خراسان رضوی تصریح کرد: میزان اقامت در منازل و پویش‌های مردمی (اقامت رایگان) ۱۹۵ هزار و ۳۳۴ نفر شب بوده است.
با توجه به حضور گسترده زائران در ایام شهادت امام رضا(ع)، آستان قدس رضوی و نهادهای مردمی تدارکات گسترده‌ای را برای اسکان، پذیرایی و ارائه خدمات رفاهی فراهم کرده‌اند.
در این راستا، زائرسراهای آستان قدس امکان اسکان رایگان به مدت سه شب را برای زائران فراهم کرده‌اند که متقاضیان با ارائه کارت شناسایی معتبر می‌توانند از این خدمات بهره‌مند شوند.
ثبت‌نام برادران در ضلع شمالی باب‌السلام و ابتدای ورودی رواق حضرت زهرا(س) انجام می‌شود و اسکان آنان در رواق حر عاملی پیش‌بینی شده است، در حالی‌که ثبت‌نام خواهران در ضلع جنوبی باب‌السلام و ورودی رواق حضرت زهرا(س) صورت گرفته و محل اسکان آنان رواق حضرت زهرا(س) در بست نواب صفوی است.
علاوه بر این، ظرفیت‌های گسترده‌ای در مساجد، حسینیه‌ها، مدارس، سالن‌های ورزشی و چادرهای امدادی برای اسکان موقت زائران در نظر گرفته شده و پویش‌های مردمی همچون «هر خانه یک زائرسرا» و «هم‌محلی امام رضا(ع)» نیز با هدف میزبانی از زائران فعال شده‌اند.
در بخش پذیرایی و خدمات رفاهی، بیش از هزار موکب در شهر مشهد و ۳۸۵ موکب در مسیرهای پیاده‌روی به سوی حرم مطهر برپا شده و به میلیون‌ها زائر خدمات‌رسانی می‌کنند.
این مواکب علاوه بر ایجاد فضایی برای استراحت، خدمات متنوعی همچون واکس کفش، درمان فوری پزشکی و تأمین لوازم ضروری زائران را ارائه می‌دهند.
در بخش پذیرایی نیز خادمان با پخش انواع نوشیدنی و غذا، جلوه‌ای از میزبانی کریمانه امام مهربانی‌ها را متجلی ساخته‌اند.
همچنین طرح‌های اکرام، اطعام و افطاری سبک در مناطق کم‌برخوردار اجرا شده و در داخل حرم مطهر نیز چایخانه‌های رضوی با صفا و صمیمیت، پذیرای زائران دلداده هستند.
مراسم شام شهادت
بسیاری از زائران از ساعات ابتدایی روز خود را به رواق‌های نورانی حرم مطهر رسانده‌اند تا در میان ازدحام مشتاقان، در آیین عزاداری شام شهادت امام رضا(ع) حضور یابند.
در رواق امام خمینی(ره)، سوگواران با نوای جانسوز و مدیحه‌سرایی حاج محمود کریمی و مجتبی رمضانی، اشک ماتم ریختند و با دلی آکنده از اندوه و ارادتی خالصانه، به ساحت قدسی امام مهربانی‌ها عرض ادب و تسلیت کردند.
همچنین مراسم خطبه‌خوانی شب شهادت امام رضا (ع) شنبه یکم شهریور از ساعت ۱۹ در صحن پیامبر اعظم (ص) با سخنرانی تولیت آستان قدس رضوی و همچنین مرثیه‌خوانی ذاکر اهل‌یت (ع) «مهدی رسولی»، برگزار شد.
بعد از آن، مراسم عزاداری و شمع‌گردانی حفاظ نیز با مداحی ابراهیم احمدی اجرا خواهد شد و حجت‌الاسلام اسلامی‌فر، به قرائت خطبه و دعای پایانی، می‌پردازد.
البته مسئولان حرم برای جاماندگانی که از حضور در حرم شریف ایشان محروم ماندند نیز پوشش زنده از طریق شبکه‌های اجتماعی و رسانه ملی تدارک دیدند.
در کنار آیین‌های رسمی عزاداری، صحن‌های نورانی حرم رضوی شاهد حلقه‌های عاشقانه‌ای بود که دلدادگان با صفایی بی‌ریا، گرد هم آمدند و با سینه‌زنی و همخوانی نوحه‌ها، نغمه‌های اندوه خویش را به آسمان رساندند.
این محافل خودجوش، جلوه‌ای ناب از عشق مردمی به امام مهربانی‌ها بود؛ چنان‌که رهگذران نیز با شوق و اشتیاق دل‌هایشان را به این جمع‌های سوگوار سپردند و همراه با آنان اشک ماتم ریختند.
در داخل حرم مطهر نیز زائران در هر گوشه و کنار مضجع نورانی علی بن موسی‌الرضا(ع) حضور یافتند و با دلی آکنده از عشق و ارادت، به زیارت آن امام مهربانی‌ها پرداختند.
خوشبختانه شرایط زیارت از جمله کتب ادعیه، مهر، و مکان‌های مناسبی برای نشستن زائران در روضه منوره تعبیه شده بود تا هنگی بتوانند به عبادت و مناجات بپردازند.
هر زائر به نحوی با امام خویش دردودل می‌کرد، حاجات و آرزوهای خود را با او در میان می‌گذاشت و از فیض حضور حضرت بهره می‌برد.
در میان این حالات معنوی، صحنه‌هایی بسیار دلنشین نیز دیده می‌شد؛ برخی از زائران نامه‌های خود را به صورت دلنوشته میان صفحات کتب ادعیه قرار می‌دادند، گویی با این عمل، گره‌ای از دل خویش را به دست امام می‌سپردند و با او گفتگو می‌کردند.
روز شهادت
روز دوم شهریور ۱۴۰۴، همزمان با سالروز شهادت امام رضا(ع)، نقطه اوج عزاداری‌ها در مشهدالرضا خواهد بود؛ روزی که سراسر حرم مطهر و شهر مشهد غرق در ماتم و سوگ امام مهربانی‌ها می‌شود.
در این روز، ویژه‌برنامه «به جای مادر» با محوریت حماسه تاریخی زنان نوغان از ساعت ۹ صبح از مسجد امام رضا(ع) در خیابان نوغان آغاز شده و در ساعت ۹:۳۰ با اجتماع باشکوه عزاداران در رواق حضرت زهرا(س) ادامه می‌یابد.
این برنامه با سخنرانی، همخوانی، دکلمه‌خوانی نوجوانان، گروه‌های سرود و مرثیه‌سرایی همراه خواهد بود و پاسداشتی است از نقش اثرگذار زنان در واقعه تاریخی نوغان.
در ادامه روز، ویژه‌برنامه «سوگواره غریب قریب» ساعت ۱۷ در رواق حضرت نجمه خاتون(س) برگزار می‌شود و پس از نماز ظهر و عصر و نیز نماز مغرب و عشاء، هیئت ریحانةالنبی(ص) در ایوان مقصوره مراسم عزاداری برپا خواهد داشت.
همچنین در سراسر صحن‌ها، رواق‌ها و مساجد وابسته به حرم مطهر، برنامه‌های گسترده‌ای شامل عزاداری، سخنرانی‌های مذهبی، مرثیه‌سرایی و مداحی با حضور مداحان و سخنرانان برجسته کشوری برپا می‌شود که به صورت زنده از شبکه‌های ملی و استانی پخش خواهد شد.