نفایس گنجینه آستان قدس در موزه ملک؛ از نفرین واقف تا پارچه های زربفت

به گزارش خبرنگار مهر، نمایشگاهی در موزه کتابخانه ملی ملک برپا شده که برخی از آثار آن برای اولین بار به نمایش گذاشته شده است.
این نمایشگاه با عنوان «فرنود هشت» شامل آثار نفیسی از گنجینه آستان قدس رضوی، از ضریح‌پوش‌ها، کتیبه‌ها و اشیای آئینی تا شاهکارهای هنری دوره‌های صفوی، زندیه و قاجار است که تا دوم شهریور امسال همزمان با شهادت امام رضا (ع) در کتابخانه و موزه ملی ملک در معرض دید عموم قرار دارد.
نمایشگاه فرنود هشت ۴۰ اثر از خزانه آستان قدس رضوی را به رخ بازدیدکنندگان می‌کشاند.
این آثار شامل کاشی‌های زرین‌فام، سرطوق گنبد مطهر حرم امام رضا (ع)، لوحه‌های فولادی و آرایه‌های فلزی، قطعه‌های تزئینی ضریح شیر و شکر امام رضا (ع)، تزئینات چوبی خاتم‌کاری، نمونه‌هایی از قفل‌های حرم رضوی، شمعدان‌های کریستال سه شاخه، ضریح‌پوش‌ها و دست‌بافته‌ها، صندوق‌پوش زربافت، شیروانی‌پوش قیطان و قلاب‌دوزی، پرچم گنبد، فرش‌های پرده‌ای، ابزار نور و روشنایی از جمله قندیل برنجی مشبک دارای زنجیر، شمعدان و گُل‌گیر شمع، زیارت‌نامه‌هایی از جنس برنج و فولاد، عصای یساول، رحل خاتم‌کاری و نقاشی‌شده، کرنا و طبل پوست، عودسوز، شمشیرهای فولادی، قلمدان فولادی مشبک طلاکوب و قاب آینه هستند.
این آثار طی تغییراتی که در حرم رخ داده جایگزین وسایل جدید شده به همین دلیل بیشتر آنها به موزه و گنجینه آستان قدس انتقال یافته و یا کارکرد خود را از دست داده‌اند اما برخی از آنها همچنان در حرم مشاهده می‌شوند مانند تزئینات برنجی روی گنبد یا پارچه‌های ترمه داخل بقعه.
در این نمایشگاه وقتی تزئیناتی از جمله روی گنبد قابل مشاهده می‌شود به شکوه آنها بیشتر می‌توان توجه کرد.
برخی از این آثار به واسطه ارادت افراد به آستان قدس، وقف شده است.
این آثار جزو شاهکارهای هنری دوره‌های صفوی، قاجار و زندیه هستند.
یکی از این آثار قلمدانی است که شاه سلطان حسین آن را وقف کرده است و اشعاری روی قسمت مشبک کاری شده آن دیده می‌شود.
نمونه کاشی زرین فام دوره سلجوقی که هنوز تکنیک ساخت آن فاش نشده هم از جمله این آثار است.
زیارت هفت تن روی برنج با خط خوش نوشته شده و پارچه‌ای متعلق به صندوق حرم امام رضا (ع) از جنس ابریشم خودنمایی می‌کند پارچه‌ای زربفت که در زمان خودش هم از نظر بافت خاص بوده است.
اتفاقی که شاید هنگام زیارت خیلی به آن توجهی نمی‌شود یا چون دور از دسترس بوده، جزئیات هنرهای به کار رفته در آنها مشاهده نمی شده است.
اما در این نمایشگاه حتی عودسوزها یا گوی های مشبکی را می‌توان مشاهده کرد که روی آنها اشعاری حک شده است.
یکی از آثار جالب توجه قفل‌هایی است که به نام هر یک از متولیان شناخته می شده و زمانی که حرم برای ساعاتی قفل می‌شد، طبق آئین خاصی این قفل‌ها را بر درها نصب می‌کردند.
این قفل‌ها دیگر امروزه کارکرد خود را از دست داده‌اند چون حرم امام رضا (ع) به صورت ۲۴ ساعته باز است.
گُل گیر شمعی نمایش داده شده در این مکان هم، وسیله‌ای بوده که برای جمع آوری پارافین شمع‌ها و استفاده مجدد از آنها استفاده می‌شد.
اثر قابل ملاحظه دیگر مربوط به اسپند دودکنی بوده که واقف روی آن حک کرده: «وقف روضه؛ گرفتار شود» به این معنی که اگر برای جای دیگری استفاده شود، استفاده کننده گرفتار شود!
نمایشگاه «فرنود هشت» از یکشنبه چهارم خرداد ماه هر روز از ساعت ۸ صبح تا ۴ بعد از ظهر برپا شده و تا دوم شهریور نیز ادامه دارد.
برای دیدن این نمایشگاه باید یا از جلوی موزه ملی در خیابان سی تیر عبور کرد یا اجازه گرفت و از خیابان پست کنار وزارت خارجه رد شد.
چون سردرباغ ملی هنوز بسته است و راه به آن از خیابان امام خمینی (ره) ممکن نیست.