آغاز طلوع اقتصادی سیستان/ تبدیل شرق ایران به به کریدور تجارت بین‌المللی + فیلم - تسنیم
مدیرعامل منطقه آزاد سیستان، با تاکید بر اینکه ایجاد رفاه، اشتغال و بهبود معیشت مردم، اصلی ترین محور برنامه های این منطقه است، از اتخاذ تدابیر ویژه برای تردد خودروهای پلاک منطقه آزاد در سراسر استان سیستان و بلوچستان خبر داد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، برای پرداختن به موضوع «منطقه آزاد سیستان» نمی‌توان صرفاً به یک پروژه اقتصادی نگاه کرد، بلکه باید آن را به‌مثابه یک رخداد راهبردی و نقطه عطف در مسیر توسعه شرق کشور و به‌ویژه منطقه سیستان دانست؛ منطقه‌ای که سال‌ها زیر سایه محرومیت، خشکسالی، گرد و غبار و محدودیت‌های زیرساختی، از فرصت‌های بزرگ توسعه‌ای محروم مانده است.
تصویب این منطقه آزاد در مردادماه 1401 و ابلاغ اساسنامه آن در دی‌ماه همان سال، نویدبخش آغاز فصلی تازه برای مردمان این خطه بود؛ فصلی که قرار بود با رونق تجارت، تسهیل سرمایه‌گذاری، تقویت صادرات، و ایجاد اشتغال پایدار همراه باشد.
اما آغاز این مسیر، با فراز و نشیب‌های بسیاری همراه شد؛ از تغییرات مدیریتی و وقایع ملی تأثیرگذار، مانند شهادت رئیس‌جمهور و برگزاری انتخابات، تا محدودیت‌های قانونی که مناطق آزاد جدید را از مزایای مناطق قدیمی محروم می‌کرد.
در این میان، سیستان با جمعیتی که بخش قابل توجهی از آن در دل محدوده منطقه آزاد زندگی می‌کنند، بیش از هر زمان دیگری نیازمند اختیارات کامل برای استفاده از ظرفیت‌های این طرح ملی بود.
.
منطقه آزاد سیستان نه‌تنها در پی باز کردن مسیر تجارت و ترانزیت بین‌المللی در امتداد کریدور شمال–جنوب و شرق–غرب است، بلکه می‌کوشد از ظرفیت‌های محلی همچون بازارچه‌های مرزی، کشاورزی، و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی بهره ببرد تا اقتصاد محلی را احیا کند.
پروژه‌های نیمه‌تمامی مانند شهر جدید رامشار، که به نمادی از وعده‌های محقق‌نشده در سه دهه گذشته بدل شده‌اند، نیز اکنون در دستور کار بازنگری و احیاء قرار گرفته‌اند.
در این مسیر، تمرکز بر ایجاد زیرساخت‌های حیاتی همچون فرودگاه مجهز به شرایط عملیاتی در گردوغبار، تسهیل واردات خودرو و کالا برای ساکنان منطقه، و فراهم‌کردن بسترهای لازم برای تجارت خارجی، بخشی از چشم‌انداز عملیاتی مدیران منطقه آزاد است.
افزون بر این، سیاست‌های حمایتی از تولیدکنندگان، تلاش برای همسان‌سازی قیمت‌ها با بازارهای داخلی، و جلب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، همگی با هدف شکل‌گیری چرخه‌ای پایدار از تولید، صادرات و رونق اقتصادی طراحی شده‌اند.
به بیان دیگر، منطقه آزاد سیستان در حال تبدیل‌شدن به نقطه تلاقی اراده ملی و ظرفیت‌های محلی است؛ جایی که تصمیم‌گیری‌های کلان، توان مردمی، و سرمایه‌گذاری‌های هدفمند می‌توانند سیستان را از حاشیه به متن توسعه کشور بیاورند.
این گزارش نگاهی تفصیلی به روند شکل‌گیری، چالش‌ها، فرصت‌ها و اقدامات انجام‌شده در این منطقه دارد و نشان می‌دهد چگونه می‌توان با تدبیر، مشارکت و پیگیری مستمر، از ظرفیت‌های نهفته سیستان برای ساخت آینده‌ای متفاوت بهره گرفت.
حسین سنجرانی، مدیرعامل منطقه آزاد سیستان در گفت‌وگو تفصیلی با خبرنگار تسنیم در زابل در تشریح روند راه‌اندازی این منطقه، اظهار داشت: منطقه آزاد سیستان که در تاریخ 19 مردادماه سال 1401 در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و اساسنامه آن نیز در 26 دی‌ماه همان سال توسط معاون اول رئیس‌جمهور ابلاغ شد، عملاً فعالیت اجرایی خود را با چالش‌هایی آغاز کرد.
وی افزود: در سال 1402 تعدادی از همکاران سازمان مشغول به فعالیت شدند، اما معارفه رسمی انجام نشد و کار ما مصادف باشهادت رئیس‌جمهور و سپس دو انتخابات و تغییر استانداران شد.
این مسائل باعث تأخیر در روند اجرایی شد، اما خوشبختانه از نیمه آبان‌ماه سال 1403، وارد فاز عملیات اجرایی برای منطقه آزاد شده‌ایم.
وجود محدودیت در قوانین مناطق آزاد جدید
مدیرعامل منطقه آزاد سیستان با اشاره به تجربه مناطق آزاد قدیمی‌تر مانند چابهار که تصویب آن به سال 1369 بازمی‌گردد و آغاز به کار آن از سال 1372 بوده است، گفت: چابهار امروز به جایگاهی رسیده که ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد اما مناطق آزاد جدید، از جمله سیستان و 11 منطقه جدید دیگر که اکنون مجموع مناطق آزاد کشور را به 19 منطقه رسانده‌اند، با یک سری محدودیت‌ها در قانون‌گذاری مواجه هستند.
سنجرانی تصریح کرد: متأسفانه در قانون تصویب مناطق آزاد جدید، اختیاراتی که مناطق آزاد قدیمی‌تر مانند چابهار، انزلی، اروند، ارس و ماکو دارند، برای ما در نظر گرفته نشده است.
به عنوان مثال، واردات خودرو و کالای همراه مسافر در اساسنامه و قانون مناطق آزاد جدید ممنوع است.
وی ادامه داد: ما به این موضوع اعتراض کرده و استدلال کردیم که در منطقه آزاد سیستان، بیش از 15 هزار نفر در 26 روستا در دل منطقه آزاد زندگی می‌کنند.
تأمین کالاهای مصرفی و نیاز به خودرو برای این جمعیت ضروری است.
ما این سؤال را مطرح کردیم که چه تفاوتی بین مردم سیستان با مردم چابهار یا انزلی وجود دارد؟
به خصوص که بیش از 90 درصد بیماری‌های تنفسی در سیستان مربوط به گرد و غبار است.
منطقه آزاد سیستان در واردات کالا و خودرو مستثنا شد
مدیرعامل منطقه آزاد سیستان افزود: خوشبختانه با پیگیری‌های انجام شده، پذیرفته شد که کالا و خودرو برای ساکنان منطقه آزاد سیستان وارد شود و سازوکار آن نیز در حال فراهم شدن است.
سنجرانی با اشاره بر لزوم مشارکت همگانی برای عمران و آبادانی منطقه تأکید کرد و گفت: امروز نمی‌توان از یک نفر انتظار معجزه داشت.
هر یک از ما سهمی در عمران و آبادانی این منطقه داریم و باید این زنجیره دست به دست هم دهد تا چرخ اقتصاد، اشتغال، تولید، افزایش صادرات و واردات در منطقه شکل بگیرد.
وی با اشاره به مصوبه شورای تأمین استان سیستان و بلوچستان، که بر اساس اصل 127 قانون اساسی و اختیارات تفویض‌شده به استاندار از سوی رئیس‌جمهور صورت گرفته است، اظهار داشت: واردات خودرو طبق قانون در محدوده منطقه آزاد، با تردد آزاد انجام می‌شود؛ منتها محدوده تردد این خودروها تغییر کرده و بر اساس این مصوبه، خودروی پلاک منطقه آزاد می‌تواند در کل استان سیستان و بلوچستان تردد کند.
مدیرعامل منطقه آزاد سیستان همچنین از اتخاذ سیاست‌هایی در خصوص مباحث گذر موقت خبر داد و گفت: بخشی از خودروهایی که مثلاً در زمینه معدن فعالیت دارند یا ناوگان جاده‌ای کشور، باید بتوانند بخشی از نیاز جاده‌ای کشور در شرق ایران را هم پوشش دهند.
وی با ذکر مثالی توضیح داد که چگونه یک دستگاه ماشین سنگین وارداتی با پلاک منطقه آزاد می‌تواند برای حمل بار در مسیرهای طولانی مانند دو قارون و سرافراز تردد کند و زمینه رونق دوچندان منطقه را فراهم آورد.
به گفته وی، هدف این است که کریدور شمال به جنوب و شرق به غرب، به‌ویژه در شرق ایران که از سرخس آغاز شده و تا چابهار امتداد می‌یابد، توسعه پیدا کند.
حفظ بازارچه مرزی شاهگل در ساختار منطقه آزاد سیستان
سنجرانی در خصوص وضعیت بازارچه‌های مرزی گفت: با وجود رویه معمول جمع‌آوری بازارچه‌ها پس از شکل‌گیری منطقه آزاد، تصمیم بر حفظ و استفاده از ظرفیت بازارچه مرزی شاهگل شهرستان زهک برای رونق اقتصادی، اشتغال و درآمد مردم گرفته شده است.
وی در ادامه افزود: در همین مدتی که بازارچه مرزی شاهگل بازگشایی شده، شاید روزانه 100 نفر موقعی که کالا می‌آید، با همین فرغون خودشان، هر باری را 150 هزار تومان می‌برند و می‌آورند و در پایان روز بین یک تا سه میلیون تومان درآمد دارند، در حال حاضر، این بازارچه‌ها در ابتدای کار هستند و نیاز به آماده‌سازی زیرساخت‌ها و زمان برای توسعه دارند.
ثبت 140 شرکت در منطقه آزاد سیستان
مدیرعامل منطقه آزاد سیستان همچنین از استقبال سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی از منطقه آزاد سیستان خبر داد و گفت: بالای 140 شرکت اکنون در داخل منطقه آزاد به نام منطقه آزاد ثبت شده‌اند.
این شرکت‌ها به‌زودی فعالیت خود را در زمینه‌های تجاری، بازرگانی، اقتصادی، تولیدی و خدماتی آغاز می‌کنند و شاهد رونق هرچه بیشتر منطقه باشیم.
این اقدامات در همین مدت کم، بی‌تأثیر نبوده و اثرات مثبتی بر بازارچه‌های محلی مانند بازار چهار رسولی زاهدان و فروش محصولاتی نظیر چرخ خیاطی، بخاری گازی، تبلت و لپ‌تاپ داشته است.
شهر جدید رامشار نمادی از عدم تحقق وعده‌ها
سنجرانی پرده از وضعیت بغرنج شهر جدید رامشار برداشت و این پروژه را نمادی از عدم تحقق وعده‌ها و بی‌توجهی‌ها در طول سالیان متمادی دانست و گفت: در سال 69 و پس از سیل ویرانگری که منطقه را درگیر کرد، مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، رئیس‌جمهور وقت با درایت خاص خود دستور دادند که اگر زابل تهدید شد، کجا را دارید که مردم به آنجا پناه ببرند؟
تأکید کردند یک نقطه مرتفع را در نظر بگیرید.
همین رامشار است و اینجا شهری بسازید که اگر مردم دچار مشکل شدند، به آنجا بروند.
وی افزود: عملیات اجرایی این شهر از سال 70 یا 72 آغاز شد و تا به امروز که نزدیک به 30 سال از آن زمان می‌گذرد، شاهد اتفاقات ناگواری بوده‌ایم؛ چرا شهری که طبق اساسنامه باید نهایتاً ظرف 5 سال زیرساخت‌هایش آماده و تحویل می‌شد، اکنون پس از 30 سال همچنان درگیر مشکلات است.
مدیرعامل منطقه آزاد سیستان تصریح کرد: ما به دوستانمان گفتیم که باید آسیب‌شناسی کنیم.
بحث این نیست که من امروز کارمند اینجا هستم یا شخص دیگری؛ ما باید بر اساس واقعیت‌ها تفکر، جستجو و مطالبه کنیم.
سنجرانی به اهداف محقق نشده رامشار اشاره و بیان داشت: چرا این شهر که 15 هزار شغل در اساسنامه‌اش پیش‌بینی شده بود و باید جمعیتی بالغ بر 60 هزار نفر می‌داشت، هیچ‌کدام محقق نشده است؟
اختیاراتی مشابه منطقه ویژه اقتصادی با درجه‌ای پایین‌تر از منطقه آزاد به شهر جدید رامشار داده شده بود، اما چرا این اختیارات اعمال نشد؟
اصلاً اعضای هیئت مدیره آن چه کسانی هستند و چه کرده‌اند؟
وی هدف اصلی مجموعه تحت مدیریتش را کسب رضایت مردم منطقه دانست و گفت: ما فقط دنبال این هستیم که برای مردمی که دستشان از زمین و زمان کوتاه است، رضایتی حاصل شود؛ حداقل دامشان را بتوانند حفظ کنند.
شما ببینید وضعیت قیمت‌ها چگونه است؛ قیمت‌های گوشت و مصارف اولیه مردم به شرایط سرسام‌آور رسیده است.
فرودگاه سیستان به پرواز در شرایط دید کمتر از 500 مجهز می‌شود
مدیرعامل منطقه آزاد سیستان با بیان اینکه بخش فرودگاهی نیز یکی از کانون‌های اصلی بحث ترانزیت در منطقه محسوب می‌شود گفت: جلسات متعددی با مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری برگزار کرده‌ایم.
با توجه به آموزش‌هایی که توسط دو نفر از نیروهای بومی منطقه، آقایان کیخا و نیکبخت در زمینه تجهیزات فرودگاهی دیده‌اند، در تلاشیم تا فرودگاه سیستان به امکانات لازم برای پرواز در شرایط دید کمتر از 500 متر در زمان گردباد و طوفان مجهز شود.
سنجرانی همچنین از وجود سرمایه‌گذاران علاقه‌مند، هم خارجی و هم داخلی، برای توسعه زیرساخت‌های منطقه خبر داد و افزود: فرآیند جذب سرمایه‌گذار و اجرای پروژه‌ها زمان‌بر است و باید به صورت مرحله به مرحله پیش برویم، اما پیگیری‌ها در بالاترین سطح در حال انجام است.
وی با اشاره به مقایسه وضعیت سیستان با سایر مناطق آزاد کشور، بیان کرد: یکی از سرمایه‌گذاران که در قشم، کیش، انزلی و سایر مناطق فعالیت دارد، در سیستان نیز شرکت ثبت کرده است.
این سرمایه‌گذار اذعان داشت که در قشم، تعداد پروازهای روزانه از 15 تا 18 پرواز به 2 پرواز کاهش یافته است.
این نشان‌دهنده تأثیرات اقتصادی و شرایط متغیر در کشور است.
منطقه آزاد سیستان بستری امن و مستعد برای سرمایه‌گذاری
مدیرعامل منطقه آزاد سیستان با تأکید بر امنیت پایدار منطقه، نیروی کار ارزان و قرار گرفتن در پس‌کرانه چابهار، سیستان را بستری امن و مستعد برای سرمایه‌گذاری دانست و خاطرنشان کرد: چابهار و سیستان لازم و ملزوم یکدیگر هستند و توسعه یکی به نفع دیگری خواهد بود.
سنجرانی با اشاره به طرح‌های توسعه‌ای در منطقه آزاد سیستان، اظهار داشت: در حال حاضر برنامه‌هایی برای ساماندهی و احیای بازارچه‌های محلی در منطقه آزاد رامشار داریم.
تعدادی از این غرفه‌ها که پیش از این بلااستفاده بودند، در حال آماده‌سازی و تجهیز هستند.
وی با بیان اینکه برخی از این غرفه‌ها به دلیل مسائل مربوط به مستثنیات و مالکیت، سال‌ها بلااستفاده مانده و حتی صاحبان آن‌ها نیز منطقه را ترک کرده‌اند، افزود: ما در حال آزادسازی و آماده‌سازی این غرفه‌ها هستیم تا بتوانیم آن‌ها را با دکوراسیون مناسب، نورپردازی کافی و تبلیغات لازم، برای عرضه کالا آماده کنیم.
حمایت ویژه از صادرات تولیدکنندگان
مدیرعامل منطقه آزاد سیستان، در تشریح وضعیت صادرات و واردات در این منطقه، اظهار داشت: ما از تولیدکنندگانی که در محدوده منطقه آزاد فعالیت می‌کنند، قاطعانه حمایت می‌کنیم و تسهیلات و اعتبارات لازم را از محل سفر ریاست جمهوری برای توانمندسازی آن‌ها جهت صادرات‌محور شدن و افزایش صادرات مجدد فراهم خواهیم کرد.
سنجرانی با بیان اینکه تنها راه رقابت منطقه، تمرکز بر صادرات است، افزود: برخلاف برخی مناطق کشور که واردات بر صادرات پیشی گرفته، در سیستان وضعیت کاملاً متفاوت است؛ به طوری که سالانه حدود 150 تا 160 میلیون دلار صادرات از این حوزه انجام می‌شود، در حالی که واردات کمتر از 10 میلیون دلار است.
این امر نشان‌دهنده ظرفیت بالا برای فعالیت بیشتر در حوزه تجارت است.
وی در خصوص ساماندهی بازار و قیمت‌ها، گفت: ما در حال برنامه‌ریزی هستیم تا قیمت خرید تجار از افغانستان را با قیمت بازار زابل، بازار رسولی زاهدان و مشهد هماهنگ کنیم تا جنس وارداتی تفاوت قیمتی محسوسی با سایر نقاط داشته باشد.
در همین راستا، نظارت بر قیمت‌ها را پیگیری می‌کنیم و در نظر داریم با راه‌اندازی بازارهای محلی مشابه پنجشنبه‌بازار یا جمعه‌بازار، مردم را با محصولات و قیمت‌ها آشنا کنیم، حتی اگر خرید نکنند.
فراهم‌سازی همه زیرساخت‌های لازم برای فعالیت تجار
مدیرعامل منطقه آزاد سیستان با اشاره به تکمیل ظرفیت غرفه‌ها در میلک، اعلام کرد: همه امکانات اولیه، سیستم‌های ارزیابی، اظهار، گمرک و شمیم در منطقه آزاد سیستان بارگذاری شده و آماده ارائه خدمات به تجار است.
تجار می‌توانند با ثبت سفارش، کالای خود را از مبادی ورودی مانند چین وارد کرده و از سهمیه 50 میلیون دلاری ارزی موجود در منطقه بهره‌مند شوند.
دسترسی به همه سامانه‌ها وجود دارد و ارزیابی و کارشناسی کالاها توسط مدیران و کارشناسان گمرک منطقه آزاد با جدیت انجام می‌شود.
سنجرانی تأکید کرد: در حال حاضر هیچ‌گونه مانعی در بحث تجارت در منطقه آزاد سیستان وجود ندارد و ما پیگیر اخذ کد گمرکی جدید برای فعال‌سازی بیشتر این محدوده هستیم.
امیدواریم با همکاری همه عزیزان، گام‌های اساسی در توسعه تجارت منطقه برداریم.
تسهیلات ویژه منطقه آزاد سیستان برای خبرنگاران
مدیرعامل منطقه آزاد سیستان، در تشریح برنامه‌های این منطقه برای حمایت از خبرنگاران و توسعه زیرساخت‌ها، اظهار داشت: ان‌شاءالله پس از تعیین تکلیف منطقه آزاد، به خبرنگاران قطعه زمینی با حداقل قیمت اهدا خواهیم کرد.
همچنین در صورت توانمند شدن منطقه و کسب درآمد، خبرنگاران را بیمه کرده و در صورت نیاز تسهیلات و وام در اختیارشان قرار خواهیم داد.
سنجرانی در خصوص وضعیت پلاک منطقه آزاد سیستان، گفت: ما پیگیری‌های متعددی با پلیس راهور برای حل مشکل پلاک خودروها داشته‌ایم و جلسات متعددی با مسئولان مربوطه برگزار شده است.
در همین راستا، زمینی به مساحت سه هزار متر به پلیس راهور اهدا شده تا در آینده بتوانند بحث پلاک‌گذاری و گذر موقت را در این منطقه انجام دهند.
وی در ادامه افزود: در زمینه واردات خودرو، اولویت با خودروهای عمومی مانند تاکسی‌ها، اتوبوس‌های برقی، آمبولانس‌ها، ماشین‌های آتش‌نشانی و ماشین‌آلات معدنی است و بر فراهم کردن امکانات برای واگذاری خودروها به مردم سیستان با حداقل قیمت و به صورت اقساطی تأکید کرد.
مدیرعامل منطقه آزاد سیستان همچنین به بحث گذر موقت و امکان واردات خودروهای خارجی با عمر کمتر از پنج سال اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال، لندکروزهای مدل 2022-2023 با مصرف سوخت پایین و هزینه نگهداری کم، می‌توانند با قیمتی مناسب در اختیار مردم قرار گیرند.
امید داریم با رفع موانع و تسریع در صدور پلاک منطقه آزاد سیستان، شاهد واردات خودرو و اتفاقات خوبی برای مردم منطقه باشیم.
انتهای پیام/