نگاه ترکیه به توافق 3 جانبه واشنگتن درباره کریدور زنگه زور

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، ماجراجویی‌های نمایشی و مداخله گرایانه دونالد ترامپ همچنان ادامه دارد و رسانه‌های ترکیه نیز تمایل دارند در بازتاب این اقدامات، با دیگر رسانه‌ها رقابت کنند.
به ویژه وقتی که پای جمهوری آذربایجان، ارمنستان و دالان زنگه زور در میان باشد.
مرور پایگاه‌های خبری اینترنتی ترکیه و روزنامه‌های این کشور، نشان می‌دهد که دیدار و توافق بین پاشینیان و علی اف یعنی روسای جمهوری ارمنستان و آذربایجان در کاخ سفید و در حضور ترامپ، در صدر گزارش‌ها قرار گرفته است.
پایگاه خبری تی 24 ترکیه از این موضوع خبر داده که مسیر جدید به نام «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» (TRIPP) به طور قابل توجهی نفوذ آمریکا در منطقه را افزایش می‌دهد.
پایگاه خبری گازته اوکو نزدیک به اتاق فکر حزب عدالت و توسعه ترکیه نوشته است:«پیداست آنکارا از توافق اخیر بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان با میانجیگری آمریکا خرسند است.
چرا که بر اساس بیانیه وزارت امور خارجه ترکیه، این یادداشت تفاهم سه‌جانبه مثبت ارزیابی شده است».
در بیانیه دستگاه دیپلماسی ترکیه آمده است: «ما از پیشرفت حاصل شده در جهت برقراری صلح پایدار بین آذربایجان و ارمنستان و تعهدی که امروز در واشنگتن در این زمینه ابراز شد، خرسندیم.
این گام در زمانی برداشته شده است که درگیری‌ها و بحران‌های بین‌المللی به طور فزاینده‌ای تشدید می‌شوند و به همین خاطر، تحولی حیاتی برای دستیابی به صلح و ثبات منطقه‌ای است.
ما از کمک‌های دولت آمریکا به این روند قدردانی می‌کنیم.
به عنوان ترکیه، به تلاش‌ برای تحقق این اهداف ادامه خواهیم داد و از تلاش‌های فداکارانه آذربایجان حمایت خواهیم کرد».
روزنامه‌های ملیت، ترکیه گازته، آکشام و ینی شفق که هر چهار مورد به حزب حاکم ترکیه نزدیک هستند، خبر توافق سه جانبه بین آذربایجان، ارمنستان و آمریکا را مهم تلقی کرده‌اند.
یحیی بستانجی تحلیلگر روزنامه ینی شفق درباره این موضوع نوشته است: «کریدور زنگه زور پروژه‌ای است که آخرین تغییر در پویایی منطقه‌ای پس از قره‌باغ را رقم خواهد زد.
این پروژه ایجاد یک ارتباط زمینی برای جهانِ ترک است.
این طرح حمل و نقل بدون وقفه بین چین و اروپا را ممکن ساخته و این یک اقدام بزرگ خواهد بود.
ایران به طور کامل با این طرح مخالف است، اما پاشینیان به شکلی جسورانه اقدام کرد.
دیدار اردوغان با پاشینیان در استانبول در ماه گذشته این روند را تسریع کرد.
پس از آن بود که علی‌اف و پاشینیان در ابوظبی دیدار کردند.
علامت‌گذاری مرزها، تعهدات سیاسی و کریدور زنگه زور مورد بحث قرار گرفت.
اینجا بود که تام باراک سفیر ترامپ در آنکارا اعلام کرد: یک شرکت خصوصی آمریکایی می‌تواند کنترل کریدور را به دست بگیرد.
بنابر این، باید پرسید هدف واشنگتن چیست؟
آیا صرفاً جلوگیری از کنترل احتمالی روسیه بر کریدور است؟
این طرح به دیدگاه آنکارا-باکو احترام می‌گذارد، اما از آن فراتر رفته و کریدور را به یک منطقه تنش جهانی تبدیل می‌کند.
شاید به همین دلیل بود که خبرگزاری رویترز، آشکارا اعلام کرد که ترامپ می‌خواهد در آینده نزدیک، در مورد امکان گنجاندن نام جمهوری آذربایجان و برخی از متحدان آسیای مرکزی خود در توافق‌نامه‌های ابراهیم بحث ‌کند.»
بستانجی در ادامه نوشته است: «آمریکا می‌خواهد استراتژی خاورمیانه‌ای خود را از طریق دالان مزبور به آسیای مرکزی متصل کند.
بنابراین، منطقه اوراسیای بزرگ و خاورمیانه، در بحبوحه تنش‌های واشنگتن-پکن جایگاه ویژه خواهند داشت.
من معتقدم که چنین ابتکار بزرگی در ذهن آنها در حال شکل‌گیری است.
البته، رویا یک چیز است و انجام چیز دیگر.
باید دید آیا تحقق این برنامه نیز آسان خواهد بود یا نه».
آتیلا یشیلادا از تحلیلگران ترکیه بر این باور است که آمریکا با مدیریت این کریدور، اهرم لجستیکی و استراتژیک قابل توجهی در قفقاز به دست می‌آورد و نفوذ روسیه و ایران را کاهش می‌دهد و گشایش ژئوپلیتیکی به نفع ترکیه در قفقاز ممکن خواهد شد.
اما حسین باغچی از کارشناسان اندیشکده آنکارا معتقد است که ایران نیز می‌تواند از این کریدور بهره‌مند شود و همکاری جدید، منجر به بهبود روابط با ترکیه و آذربایجان شود.
این اظهارات تحلیلگران ترک در حالی مطرح شده که جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده، دسترسی به مرزهای تاریخی را به عنوان بخشی از حاکمیت ملی و حقوق بین الملل خود می‌داند و اجازه نمی‌دهد با تغییرات ژئوپولیتیک قهری، دسترسی به ارمنستان – گرجستان – دریای سیاه و اروپا از ایران گرفته شود.
نام واقعی این است: دالان ناتو
دکتر مهمت پرینچک از چهره‌های دانشگاهی ترکیه و نماینده حزب وطن در مسکو، درباره پروژه مورد نظر می‌گوید: «چیزی که ترامپ به دنبال آن است، کریدور زنگه زور نیست، دالان ناتو است.
یادمان باشد وقتی که تام باراک به عنوان سفیر آمریکا به ترکیه اعزام شد، از این چهار هدف در نشست سنا سخن به میان آورد: 1- مهار ایران.
2- مهار روسیه.
3- اعطای نقش به ارمنستان و آذربایجان در قفقاز جنوبی.
4- حل مسئله سوریه.
امروزه گام‌های مشخصی در مورد همه این مسائل برداشته می‌شود.
آنها کنترل توافق صلح امضا شده با آذربایجان را به دست گرفته‌اند و سعی دارند کریدور زنگه زور را با برنامه‌های خود تطبیق دهند.
آمریکا که پس از جنگ قره باغ به حاشیه رانده شده و با انحلال گروه مینسک، مهمترین ابزار خود را برای مداخله منطقه‌ای از دست داده، به دنبال بازیابی ابتکار عمل است.
واشنگتن که در دستیابی به اهداف خود در گرجستان شکست خورده، با این اقدام قصد دارد نفوذ خود را در قفقاز جنوبی بازیابد».
پرینچک در ادامه به اهداف منطقه‌ای آمریکا اشاره کرده و می‌گوید: «برنامه خلع سلاح حزب الله، حذف ایران از منطقه، کاهش تنش بین ترکیه و سوریه و حالا در اختیار گرفتن دالان زنگه زور، بخش‌هایی از برنامه نفوذ آمریکا در سراسر منطقه است.
ترامپ به زعم خود، اهدافی مانند قطع رابطه بین روسیه و ایران، محاصره ایران و ترکیه و مقابله با پروژه جاده ابریشم چین را از این طریق عملی خواهد کرد.
ترکیه نباید از متحدان واقعی خود جدا شده و به آمریکا وابسته شود.
چرا که با منزوی‌تر شدن، به لقمه‌ای تبدیل می‌شود که آمریکا می‌تواند به راحتی در زمان مناسب آن را ببلعد».
همچنین دکتر خزر وورال استاد دانشگاه استانبول می‌گوید: «این پروژه به اهداف اسرائیل نیز ربط دارد و بخشی از تلاش‌های اسرائیل برای ضربه زدن به ایران است.
در همین حال، واشنگتن در تلاش است تا با تمرکز بر منافع خود از طریق شرایط متغیر و در حال تحول، هژمونی خود را در منطقه‌ای بسیار بحرانی برقرار کند.
ولی ایران با احتمال مشارکت رسمی آمریکا، مخالفت بسیار شدیدتری با کریدور زنگه زور نشان خواهد داد.
ایران نمی‌خواهد هیچ عنصری متعلق به واشنگتن یا تل آویو را در اطراف مرزهای خود ببیند.
اظهارات اخیر علی اکبر ولایتی، مشاور رهبر ایران، بار دیگر مخالفت آشکار ایران را با مسئله زنگه زور نشان داده است.
آن هم در شرایطی که پس از درگیری در ماه ژوئن، ایران گام‌های مهمی در نوسازی و امنیت داخلی برداشته است.
علاوه بر شورای امنیت ملی موجود، نهاد جدیدی به نام شورای دفاع تأسیس شده است.
باید به یاد بیاوریم، چین، روسیه، ترکیه، ایران و جوامع منطقه‌ای، به دنبال ساختن آینده‌ای مبتنی بر هنجارهای بین‌المللی، حاکمیت دولت و اصول همزیستی مسالمت‌آمیز هستند و جهانی که در آن قوانین بین‌المللی نادیده گرفته شده و فقط منافع واشنگتن و تل‌آویو دنبال می‌شود، جعلی و غیرواقعی به نظر می‌رسد».
در پایان باید به این نکته نیز اشاره کرد که به اذعان روزنامه آیدنلک چاپ آنکارا، پروژه فعلی که ادعا می‌شود مزایای قابل توجهی برای ترکیه دارد، نه تنها روابط آنکارا با مسکو و تهران را تیره و تار خواهد کرد، بلکه منجر به محاصره شمال شرقی ترکیه توسط آمریکا خواهد شد.
انتهای پیام/