دشمن‌شناسی در منظومه تربیتی اسلام - تسنیم
در تربیت مقاومتی اسلامی، دشمن شناسی به طور کلی به دو دسته تقسیم می شود: دشمن بیرونی و دشمن درونی. دشمن بیرونی تهدیداتی است که از خارج جامعه اسلامی ناشی می شود؛ جنگ شناختی، استعمار اقتصادی و دیگر شیوه های استعماری به جوامع اسلامی تحمیل می شود.
خبرگزاری تسنیم ـ علی صالحی؛ در شرایط کنونی که جوامع اسلامی با تهدیدات پیچیده‌ای از جانب دشمنان داخلی و خارجی روبه‌رو هستند، توجه به تربیت مقاومتی به‌عنوان یک استراتژی اساسی در سیاست‌گذاری‌های تربیتی اسلامی امری ضروری و حیاتی است.
این نوع تربیت نه تنها در مقابله با تهدیدات خارجی، بلکه در زمینه تهدیدات درونی و اخلاقی نیز دارای اهمیت است.
در این راستا، «دشمن‌شناسی» به‌عنوان یک اصل اساسی و بنیادین در منظومه تربیتی اسلام، نقش محوری در شکل‌دهی به فرد و جامعه مقاوم ایفا می‌کند.
در تربیت مقاومتی اسلامی، دشمن‌شناسی به‌طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود: دشمن بیرونی و دشمن درونی.
دشمن بیرونی تهدیداتی است که از خارج جامعه اسلامی ناشی می‌شود؛ تهدیداتی که به‌صورت آشکار از طریق جنگ‌های نظامی، جنگ شناختی، استعمار اقتصادی یا دیگر شیوه‌های استعماری به جوامع اسلامی تحمیل می‌شود.
این نوع تهدیدات معمولاً به‌صورت مستقیم و محسوس در قالب فشارهای سیاسی، اقتصادی و نظامی به جوامع مسلمان وارد می‌شود.
اما دشمن درونی، تهدیدات ناپیدا و پیچیده‌ای است که از درون نفس انسان و جامعه برمی‌خیزد.
این تهدیدات معمولاً در قالب شهوات، گناهان، ضعف‌های اخلاقی، کفر و نفاق تجلی می‌یابند.
از منظر اسلامی، دشمن درونی بیش از هر چیز فرد را از مسیر الهی و معنوی منحرف می‌کند و زمینه را بر رای سلطه دشمن بیرونی فراهم می کند.
در آموزه‌های تربیتی اسلام، بارها بر اهمیت شناخت و مقابله با دشمن درونی تأکید شده است؛ چنان‌که جهاد با نفس، به‌عنوان «جهاد اکبر» و جهاد با دشمن بیرونی، به‌عنوان «جهاد اصغر» معرفی گردیده است.
اسلام ناب، در مقام راهبردی در تربیت فردی و اجتماعی، به انسان توصیه می‌کند که دشمن درونی خود را شناخته و در مسیر اصلاح نفس گام بردارد.
این مبارزه درونی، همانطور که در قرآن و حدیث آمده، مستلزم تلاش مستمر فرد در جهت تهذیب نفس، مقاومت در برابر وسوسه‌ها و کسب آرامش درونی است.
در بالاترین سطح از تکامل روحی، فرد به درجه‌ای از نفس مطمئنه دست می‌یابد که در برابر تمامی تهدیدات داخلی و خارجی مقاوم است.
در منظومه تربیتی اسلام، برای مقابله مؤثر با تهدیدات درونی و بیرونی، ولایت‌پذیری به‌عنوان اصل بنیادین و تبری از دشمنان خدا تأکید شده است.
ولایت‌پذیری نه‌تنها موجب انسجام فرد با مسیر الهی می‌شود، بلکه از طریق ایجاد پیوندی مستحکم با ولیّ و رهبر راستین، فرد را در برابر تهدیدات و فتنه‌های داخلی و خارجی مقاوم می‌سازد.
در این راستا، رعایت هم‌زمان اصول تولی (دوستی و پیروی از ولایت) و تبری (برائت از دشمنان خدا) فرد را برای مقابله با چالش‌ها و خطرات آماده می‌کند و به او قدرت تاب‌آوری در برابر فتنه‌ها و مشکلات می‌دهد.
این مهم در کلام حضرت علی علیه‌السلام نیز به وضوح آمده است: «مَنْ نَامَ عَنْ نُصْرَةِ وَلِیِّهِ انْتَبَهَ بِوَطْأَةِ عَدُوِّهِ.؛کسی که در هنگام یاری ولیّ خود به خواب رود، با لگد دشمن از خواب بیدار خواهد شد».
این حدیث به وضوح نشان می‌دهد که غفلت از حمایت و پیروی از ولیّ و رهبر الهی نه‌تنها انسان را از مسیر درست دور می‌کند، بلکه او را در برابر تهدیدات دشمنان بیرونی آسیب‌پذیر می‌سازد.
یکی از ارکان کلیدی در تربیت مقاومتی، «آموزش دشمن» و «آموزش دشمنی» است.
آموزش دشمن به معنای آگاهی از شیوه‌ها، تاکتیک‌ها و ابزارهای تهدیدات خارجی است.
در دنیای مدرن، ابزارهای دشمن به‌ویژه در قالب جنگ شناختی و ادراکی از طریق رسانه‌ها و فناوری‌های نوین، به سرعت در حال تحول و تغییر هستند.
برای مقابله مؤثر با این تهدیدات، لازم است که فرد مسلمان نسبت به این ابزارها آگاهی یابد و توانایی مقابله با آنها را در خود پرورش دهد.
این آگاهی، به‌عنوان یک سپر دفاعی، فرد را قادر می‌سازد تا در برابر حملات فرهنگی و اطلاعاتی دشمن ایستادگی کرده و از هویت و استقلال خود دفاع کند.
آموزش دشمنی، به‌معنای تربیت انسان‌هایی با ایمان قوی، بصیرت دینی و اراده مقاوم است که قادر به مقابله با هرگونه تهدید داخلی و خارجی باشند.
در این چارچوب، آموزه‌های دینی و اخلاقی باید فرد را برای دفاع از اصول و ارزش‌های اسلامی آماده کنند.
این آموزش‌ها باید بر اساس قرآن، سنت نبوی، سیره اهل بیت (علیهم‌السلام) و الگوهای زندگی پیامبران، علما و شهدا صورت گیرد تا فرد به‌طور مستمر در مسیر تقویت ایمان، تهذیب نفس و مبارزه با دشمنان درونی و بیرونی حرکت کند.
این مهم در روایت امام صادق (علیه‌السلام) نیز به‌وضوح مورد تأکید قرار گرفته است: «عَلِّموا صِبیانَکُم مِن عِلمنا ما یَنفَعُهُم اللّهُ بهِ؛ لا تَغلِبُ علَیهم المُرْجِئَةُ بِرَأیِها؛ از دانش ما به کودکان خود چیزى بیاموزید که خداوند به واسطه آن سودشان بخشد ؛ [فرقه ]مرجئه با آراى خود بر آنان چیره نشوند».
این روایت نه تنها بر ضرورت آموزش اصول دینی به نسل‌های آینده تأکید دارد، بلکه هشدار می‌دهد که هیچ تفکر یا نظریه انحرافی نباید بر آنها تسلط یابد.
در این چارچوب، آموزش‌های دینی و اخلاقی باید آنچنان متقن و جامع باشند که با تربیت نسل‌های مقاوم، مسیر دشمنی‌های داخلی و خارجی را مسدود سازند.
در نهایت، دشمن‌شناسی در تربیت مقاومتی اسلامی، ابزاری قدرتمند برای مقابله با تهدیدات پیچیده عصر حاضر است.
این مفهوم در سیاست‌های تربیتی اسلامی، نه تنها به شناسایی و مقابله با دشمنان بیرونی و داخلی می‌پردازد، بلکه به‌طور هم‌زمان بر پرورش فردی مقاوم و آگاه تأکید دارد.
فردی که با شناخت دقیق از تهدیدات، با ایمان قوی و بصیرت دینی در برابر فتنه‌ها و چالش‌های زمانه ایستادگی می‌کند و از اصول اسلامی خود دفاع می‌کند.
انتهای پیام/
