وال استریت را فراموش کنید؛ آزمون واقعی بیت‌کوین اینجاست
جوانان کنیایی در مراکز شهری به سرعت در حال پذیرش بیت‌کوین به عنوان یک روش پرداخت هستند.
کنیا به عنوان قطب فناوری و نوآوری آفریقا شناخته می‌شود.
در سراسر این کشور شرق آفریقا، پول موبایلی (پولی که از طریق دو تلفن همراه انتقال داده می شود) به رایج‌ترین و پراستفاده‌ترین روش پرداخت و بانکداری تبدیل شده است، هم در بخش رسمی و هم غیررسمی اقتصاد.
اما حتی با تسلط پول موبایلی بر اقتصاد کنیا، موج جدیدی از پرداخت‌های رمزارزی در مناطق شهری این کشور در حال گسترش است.
بر اساس گزارش سازمان ملل در سال ۲۰۲۲، کنیا با چهار میلیون کاربر، بزرگ‌ترین بازار کاربران رمزارز در آفریقاست.
پیش‌بینی می‌شود بخش رمزارز کنیا تا پایان سال ۲۰۲۵ رشد ۴ درصدی را ثبت کند.
«وقت و پول من را ذخیره می‌کند»
از سال ۲۰۲۲، برایان اوموندی یک فروشگاه الکترونیک و بازی در کیبرا، بزرگ‌ترین زاغه شهری کنیا که ۱۰ کیلومتر با نایروبی، (پایتخت) فاصله دارد، اداره می‌کند.
این فارغ‌التحصیل ۲۶ ساله مدیریت کسب‌وکار، بیت‌کوین را به عنوان روش پرداخت پذیرفته است و می‌گوید این روش «کارآمدتر» است.
اوموندی به RT گفت: «مشتریانی از سراسر کشور دارم و بازاریابی آنلاین برای کسب‌وکار من حیاتی است.
پرداخت با بیت‌کوین سریع و ایمن است، زیرا پس از واریز وجوه به کیف پول من، برخلاف پول موبایلی، امکان برگشت آن وجود ندارد.»
او می‌گوید بیشتر مشتریانش جوانان کنیایی آشنا به فناوری و دانشجویان هستند که روزبه‌روز بیشتر به سمت رمزارزها گرایش پیدا می‌کنند.
اوموندی که لوازم الکترونیک خود را از چین تهیه می‌کند، می‌گوید استفاده از بیت‌کوین ارتباط مستقیم با تأمین‌کنندگانی که رمزارز می‌پذیرند را آسان‌تر کرده است: «با بیت‌کوین می‌توانم سفارش دهم و بلافاصله پرداخت کنم، بدون نیاز به تبدیل ارز یا طی کردن فرآیند‌های بانکی بین‌المللی.
این روش وقت و پول من را ذخیره می‌کند و کالا‌ها زودتر می‌رسند.»
جوانان شهری کنیا به دلیل دسترسی محدود به بانکداری سنتی (به‌ویژه به دلیل نبود شغل رسمی)، بیت‌کوین را به عنوان یک جایگزین انعطاف‌پذیر و بدون مرز می‌پذیرند.
افزایش استفاده از بیت‌کوین همچنین ناشی از سبک زندگی دیجیتالی جوانان کنیایی، فراگیری استفاده از گوشی‌های هوشمند و بهبود اتصال به اینترنت است.
«بیت‌کوین آزادی مالی را تضمین می‌کند»
در سال ۲۰۲۲، آفری‌بیت آفریقا، یک شرکت فین‌تک کنیایی، استفاده از بیت‌کوین را در کیبرا معرفی کرد.
رانی مداویدا، یکی از بنیان‌گذاران این شرکت، به RT گفت: «بیت‌کوین آزادی مالی را برای کاربران تضمین می‌کند، زیرا برخلاف بانکداری سنتی، نیاز به مدارک پیچیده ندارد.»
خرده‌فروشان و رانندگان موتورسیکلت‌های تاکسی از جمله کسانی هستند که در شهر‌های کنیا پرداخت با بیت‌کوین را می‌پذیرند.
آفری‌بیت آفریقا ادعا می‌کند از سال ۲۰۲۲ حدود ۱۰ هزار دلار بیت‌کوین در کیبرا سرمایه‌گذاری کرده است.
محمد رجب، یک راننده تاکسی در شهر توریستی مومباسا، می‌گوید از سال ۲۰۲۳ پرداخت با بیت‌کوین را پذیرفته است، زیرا بسیاری از مشتریان خارجی او ترجیح می‌دهند با رمزارز پرداخت کنند.
رجب به RT گفت: «بیت‌کوین ایمن است، زیرا من مالک و کنترل کننده وجوه خود هستم و نیازی به واسطه ندارم.» او افزود که بسیاری از مشتریان خارجی‌اش پرداخت با رمزارز را آسان‌تر از تبدیل ارز یا استفاده از کارت می‌دانند: «بیت‌کوین انعطاف‌پذیری در پس‌انداز و تبدیل در زمان مناسب را فراهم می‌کند.»
با افزایش کار‌های فریلنسری از راه دور، بیت‌کوین و سایر رمزارزها برای بسیاری از جوانان کنیایی که از طریق پلتفرم‌های دیجیتال درآمدزایی می‌کنند، ضروری شده‌اند.
سارا توهو، ساکن شهر کیسومو در غرب کنیا، شش سال است که به عنوان نویسنده محتوا فعالیت می‌کند و به پرداخت‌های رمزارزی عادت دارد.
او به RT گفت: «تمام مشتریانم از بازار‌های بین‌المللی هستند، و داشتن کیف پول بیت‌کوین پرداخت‌ها را سریع‌تر می‌کند، برخلاف انتقال بانکی که مستعد تأخیر و محدودیت است.» برای سارا، بیت‌کوین همچنین درآمد او را از نوسانات ارزی و کارمزد‌های بالای انتقال بانکی مصون می‌دارد.
روی دیگر بیت‌کوین
در سال ۲۰۲۴، سازمان مالیات کنیا (KRA) حدود ۷۷.۳ میلیون دلار (۱۰ میلیارد شیلینگ کنیا) از ارائه‌دهندگان خدمات دارایی دیجیتال (VASP) مالیات دریافت کرد.
در سال ۲۰۲۳، تحت قانون مالیات ۲۰۲۳، دولت کنیا مالیات دارایی‌های دیجیتال (DAT) را معرفی کرد.
بر اساس این قانون، درآمد‌های رمزارزی مشمول مالیات ۳ درصدی بر انتقال یا مبادله دارایی‌های دیجیتال شدند.
اما کارشناسان هشدار می‌دهند که با وجود گسترش استفاده از بیت‌کوین در کنیا، خلأ‌های قانونی بسیاری را در معرض خطر کلاهبرداری قرار داده است.
علی حسین قاسم، رئیس اتحادیه فین‌تک کنیا، به RT گفت: «بسیاری از کنیایی‌ها از خطرات مرتبط با بیت‌کوین بی‌اطلاع هستند.
سرمایه‌گذاران بیشتر به سود علاقه دارند و کاربران را درباره ریسک‌های بالقوه آموزش نمی‌دهند.»
قاسم خاطرنشان کرد که جمعیت در معرض رمزارزها آسیب‌پذیر هستند، زیرا بیت‌کوین به دلیل عدم وجود مقررات قوی، فاقد حمایت‌های موجود در سایر خدمات مالی است.
با این حال، مداویدا به RT گفت که برای کاهش ریسک‌های رمزارزی، آنها در آموزش سواد مالی و دوره‌های رمزارزی برای کاربران بیت‌کوین سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
مواردی از کلاهبرداری مرتبط با رمزارزها پیشتر در کنیا گزارش شده است.
در فوریه ۲۰۲۵، دو کنیایی به دلیل کلاهبرداری از یک تبعه چینی در یک طرح رمزارزی دستگیر شدند.
آیا جریمه‌ها مؤثر خواهند بود؟
در ژانویه ۲۰۲۵، صندوق بین‌المللی پول (IMF) در یک گزارش کمک فنی برای کنیا خواستار تقویت ایمنی و مقررات بخش رمزارز این کشور شد.
بر اساس گزارش IMF، کنیا در حال حاضر فاقد چارچوب نظارتی شفاف برای فعالیت‌های مرتبط با رمزارزهاست.
این خلأ باعث شده رمزارزها برای مقاصد غیرقانونی مورد سوءاستفاده قرار گیرند.
IMF به کنیا توصیه کرد برای مقابله با این چالش‌ها و جلوگیری از سوءاستفاده، قوانین ضد پول‌شویی و مقابله با تأمین مالی تروریسم را تقویت کند.
در سال ۲۰۲۲، بانک مرکزی کنیا (CBK) امکان معرفی شیلینگ دیجیتال (ارز دیجیتال بانک مرکزی یا CBDC) را بررسی کرد، اما این طرح به دلیل کارایی بالای زیرساخت موجود M-Pesa (سیستم پیشرو پول موبایلی کنیا) کنار گذاشته شد.
رمزارز‌هایی مانند بیت‌کوین در کنیا غیرقانونی نیستند و قانون مالکیت و مبادله آنها را مجاز می‌داند.
با این حال، آنها به عنوان پول قانونی شناخته نمی‌شوند و برای تراکنش‌های رسمی مانند پرداخت مالیات، معاملات بانکی یا هزینه‌های خدمات دولتی پذیرفته نیستند.
استقبال روزافزون از رمزارزها، به ویژه در میان جوانان آشنا به فناوری، دولت را بر آن داشته تا پیش‌نویس قانونی برای تنظیم خدمات دارایی‌های دیجیتال و فعالیت‌های مرتبط تهیه کند.
وزارت دارایی کنیا لایحه ارائه‌دهندگان خدمات دارایی مجازی (VASP) را در سال ۲۰۲۵ معرفی کرد که شرایط صدور مجوز برای ارائه‌دهندگان خدمات رمزارزی را مشخص می‌کند.
این قانون پیشنهادی که در حال حاضر در مجلس بررسی می‌شود، از شرکت‌های فعال در حوزه رمزارزها می‌خواهد به عنوان کسب‌وکار رسمی ثبت‌نام کنند و مجوز دولتی دریافت کنند.
بر اساس این قانون، شرکت‌های متخلف تا ۲۰ میلیون شیلینگ (۱۵۰ هزار دلار) و افراد متخلف تا ۱۰ میلیون شیلینگ جریمه و/یا حبس تا ۱۰ سال محکوم خواهند شد.
برای افزایش حمایت از مصرف‌کننده و سلامت مالی، این قانون برای جرایمی مانند کلاهبرداری، طرح‌های پامپ و دامپ یا دستکاری بازار، جریمه تا ۳۰ میلیون شیلینگ یا حبس تا ۱۰ سال پیش‌بینی کرده است.
همچنین دولت کنیا از شرکت‌های رمزارزی خواسته است سیاست‌های شناخت مشتری (KYC) و مبارزه با پول‌شویی (AML) را به‌صورت سختگیرانه اجرا کنند تا شفافیت افزایش یابد و جرایم مالی کاهش پیدا کند.
همچون بانک‌ها و مؤسسات مالی سنتی، شرکت‌های رمزارزی موظفند فعالیت‌های مشکوک را به مرکز گزارش‌دهی مالی (FRC) اطلاع دهند.
با این حال، قاسم استدلال می‌کند که ماهیت جهانی رمزارزها تنظیم کاربرانی که از پلتفرم‌های بین‌المللی خارج از حیطه قضایی کنیا استفاده می‌کنند را دشوار می‌سازد.
او به RT گفت: «بسیاری از کلاهبرداری‌های گزارش‌شده ارتباط خارجی دارند و قربانیان هرگز پول خود را پس نمی‌گیرند.»
همانند هوش مصنوعی، کنیا نمی‌تواند از واقعیت رمزارزها فرار کند و تنها به سیاست‌های قوی و قابل اجرا نیاز دارد تا از استثمار عمومی جلوگیری شود.
کاسیم در پایان گفت: «جهان به سمت رمزارزها پیش می‌رود و کنیا نباید عقب بماند.
اما باید در این مسیر هوشمندانه عمل کنیم.»
منبع: آر تی
