نقش ائمه جمعه در تحقق تکلیف راهبردی رهبر انقلاب به روحانیت - تسنیم
در پی تحلیل پیام رهبر انقلاب و نمونه های عینی همچون سیره شهید آل هاشم، می توان نتیجه گرفت که اگر ائمه جمعه حلقه وصل معنویت اصیل، عقلانیت اجتماعی و پل ارتباطی مردم و مسئولان باشند، جامعه ایرانی قدرت بیشتری برای عبور از بحران ها خواهد داشت.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، در شرایط امروزی جامعه به خصوص پس از جنگ تحمیلی 12 روزه رژیم صهیونیستی بر علیه ایران اسلامی، جایگاه ائمه جمعه بیش از همیشه روشن است؛ حضوری که فراتر از یک مسئولیت عبادی، به نقطه اتکا و ملجأ معنوی مردم و پیکرهای از تدبیر و امید بدل میشود.
پیام راهبردی رهبر معظم انقلاب به مناسبت اربعین شهادت جمعی از هممیهنان، سرداران با کفایت نظامی و دانشمندان برجستهی هستهای در جنگ تحمیلی 12 روزه و تصریح به تکلیف راهبردی روحانیت در آن پیام در آستانهی پنجم مرداد، سالروز اقامه نخستین نماز جمعه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، فرصتی فراهم آورد تا بتوان نقش ائمه محترم جمعه ایران اسلامی به عنوان یکی از مصادیق مهم قشر «روحانی» نسبت به جامه عمل پوشاندن به تکلیف راهبردی «هدایت معنوی و نورانی کردن دلها و توصیه به صبر و سکینه و ثبات مردمی» از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی تحلیل و بازخوانی کرد:
1.
جایگاه و هویت راهبردی امامت جمعه در نظم اجتماعی ایران
امامت جمعه، در اندیشه رهبری، تنها وظیفهای عبادی نیست؛ بلکه ریشهای اجتماعی و امنیتی مییابد: «این، مثل رشتهی تسبیح است؛ مثل کانونی است که به سطح جامعه نور و گرما میبخشد.» اگر امام جمعه این رشته را به محور ارتباط عمیق قلبی و فکری با جامعه بدل سازد، نتیجهاش مقاومت معنوی و آرامش جمعی در برابر تلاطمهای روانی و جنگ رسانهای دشمن است.
تاریخ ایران نشان میدهد این کانون معنوی، هر زمان فعال بوده، به نیروی حیاتی برای عبور از بحرانها تبدیل شده و هویت جمعی ملت را ترمیم کرده است.
2.
تکلیف صبر، سکینه و ثبات
در پیام رهبر انقلاب، «هدایت معنوی و نورانیکردن دلها و توصیه به صبر و سکینه و ثبات مردمی» رسالت روحانیت است.
اگر ائمه محترم جمعه به عنوان یکی از مصادیق مهم «روحانیت» بتوانند به واسطه خطبههای نماز جمعه، سخنرانیها و ارتباط چهره به چهره با مردم، منبع پایداری و امید باشد، سرمایه روانی جامعه نیز تقویت میشود.
تاریخ انقلاب نشان داده است که تضعیف ایمان و امید عمومی، همواره پیششرط فروپاشی اجتماعی بوده است؛ بنابراین انتقال و تعمیق این سهگانه معنوی میتواند جامعه را در مقابل ترفندهای دشمن ایمن سازد.
اگر خطبهها مروج صبر، شکیبایی، امید، انسجام و اتحاد مردمی و تبیین دقیق مسائل دینی و مسائل روز کشور باشند، مردم مسیر آینده را با اطمینان بیشتر طی خواهند کرد.
3.
قرارگاه جمعه؛ سپری معنوی و فرهنگی در برابر جنگ شناختی
رهبر انقلاب نماز جمعه را «یکی از مهمترین قرارگاهها» معرفی میکند: «قرارگاه ایمان است، قرارگاه تقوا است...
فرمانده قرارگاه امامت جمعه، شخص امام جمعه است.» این تعبیر، الگویی برای مدیریت بحران نرم و مقاومت فرهنگی است.
هرگاه امام جمعه بتواند با مدیریت و راهبری نهادهای فرهنگی ـ اجتماعی شهرها، قرارگاه معنوی جمعه را به جایگاه مدیریت فرهنگی شهر و اداره بحرانهای روحی، روانی، امیدآفرینی و جهتدهی رسانهای تبدیل کند، فضای جامعه در برابر شایعات، یأس، دروغها، تهمتها و نهایتاً هجمههای ترکیبی و خطرناک دشمنان ایمنتر خواهد بود.
جامعهای که جمعهاش «سیدالایام» و عید هفتگی مسلمانان باشد طبیعتاً طراوت ایمان، عبادت، شور، حماسه، بصیرت و آگاهی در کنار یکدیگر به جامعه مومنان صفا و طراوت میبخشد.
4.
سهگانه هدایت، گفتاری، نوشتاری، رفتاری
نقش ائمه جمعه در تأثیر اجتماعی، صرفاً در سخنرانی خلاصه نمیشود؛ بلکه «سهگانه هدایت» شامل گفتار، نوشتار و رفتار، ابزارهایی همهجانبه میآفریند.
اگر خطبههای جمعه مبتنی بر معارف ناب دینی و آیندهنگری باشند، مخاطب را به امنیت، عقلانیت و امید تجهیز میکنند.
بیانیهها و مکاتبات هوشمندانه ائمه محترم جمعه با مسئولان، زمینهساز ایجاد گفتمان مطالبهگری و نقد سازنده خواهد بود.
با این حال، مهمترین بخش، رفتار امام جمعه است؛ رفتار متواضعانه، حضور در میان مردم، نشست با جوانان، و پیگیری عملی مشکلات پلهای ارتباطی اعتماد و سرمایه اجتماعی را میسازد.
این ویژگیها در سیره ائمه جمعه موفق ایران بهوضوح دیده میشود.
نمونه بارز آن در عصر حاضر آیتالله شهید آل هاشم بود که با ارتباط بیواسطه با اقشار مختلف مردم، پیگیری مشکلات آنان، حضور در کنار جوانان و حمایت مستقیم از دغدغههای نسل جدید، توانست اعتماد و محبت عمومی را جلب کرده و به الگویی برجسته در ساحت امامت جمعه تبدیل شود.
اجر این سرسپردگی و خدمت بیمنّت، سرانجام با شهادت عظیم و بینظیرش رقم خورد و نام وی برای همیشه در تاریخ نهاد امامت جمعه به عنوان نمونهای موفق ثبت شد.
5.
محوریت ائمه محترم جمعه در تعامل مردم و مسئولان
در مواقع بحران اجتماعی، تعامل اصیل میان مردم و مسئولان، عاملی حیاتی است.
اگر ائمه جمعه بتوانند پلی میان دغدغههای مردم و حاکمیت باشد و این مطالبات را صادقانه و نقادانه بازتاب دهد، فرآیند حل مشکلات شتاب میگیرد و سرمایه اجتماعی بازسازی میشود.
«انتقال دغدغههای مردم به مسئولان با زبان مهربانی و نقد دلسوزانه، میتواند فرآیند حل مشکلات را تسریع کند و از بروز نارضایتیهای تلخ پیشگیری نماید.» بستر معنوی نماز جمعه، انتقال ارزشهایی چون صبر و مقاومت، و روایت حماسههای شهدا به نسل جدید، پیوندهای امیدبخشی میسازد که در تندبادهای بحران، مانع فروپاشی اعتماد و انسجام ملی خواهد بود.
در پی تحلیل پیام رهبر انقلاب و نمونههای عینی همچون سیره شهید آلهاشم، میتوان نتیجه گرفت که اگر ائمه جمعه حلقه وصل معنویت اصیل، عقلانیت اجتماعی و پل ارتباطی مردم و مسئولان باشند، جامعه ایرانی قدرت بیشتری برای عبور از بحرانها خواهد داشت.
هرچه خطبهها به زبان معنویت، امید و عقلانیت انقلابی آراستهتر و رفتارهای شایسته و مردمی پررنگتر باشد، ایران اسلامی در تلاطم جنگهای شناختی و بحرانهای روانی، مقاومتر و امیدوارتر باقی خواهد ماند.
استمرار این رویکرد، راز ماندگاری و موفقیت نهاد امامت جمعه خواهد بود.
یادداشت از حجت الاسلام دکتر رضا کفیلی _پژوهشگر علوم سیاسی و انقلاب اسلامی
انتهای پیام/