بازخوانی جایگاه زن در اسلام، ضرورتی برای بازتعریف نقش زنان در آینده انقلاب
استاد دانشگاه و همسر شهید آیت الله سیدابراهیم رئیسی گفت: نقش زنان در شکل گیری و تداوم انقلاب اسلامی نیازمند بازتعریف و بازخوانی جدی است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد، جمیله علم‌الهدی عصر روز گذشته در سلسله‌نشست‌های اندیشه‌ای "فتح نو" با محوریت بازخوانی مسائل فرهنگی، اجتماعی و تمدنی با موضوع «زنان و جنگ» اظهارکرد: سال شهادت رئیس‌جمهور شهید ما باید نقطه تاملی برای مرور خدمات بانوان به انقلاب اسلامی باشد، اما پرسش اصلی این است که آیا ادامه همین مسیر کافیست یا نیازمند تحول بنیادین در رویکردها هستیم؟
وی با اشاره به نقش محوری زنان در دوران جنگ و تربیت شهدا، تصریح کرد: زنان در چهل‌و‌چند سال گذشته در نقش‌هایی کلیدی چون شهیدپروری، آموزش و مراقبت در بحران‌ها نقش‌آفرین بودند، اما این دستاوردها نباید باعث سکون ما در تحلیل امروز و فردا شود.
جامعه امروز با نشانه‌هایی جدید روبروست که مستلزم بازاندیشی در نگرش نسبت به جایگاه زن است.
علم‌الهدی با طرح دو نگاه تاریخی نسبت به نقش زنان در جنگ‌ها، بیان کرد: در تاریخ، زنان غالباً موضوع غارت بودند نه عامل جنگ.
چه در گذشته‌های دور، چه در نقل قول‌های قرآنی از زمان فرعون، که گفته شد پسران کشته می‌شدند و زنان نگه داشته می‌شدند، نشان از نگاه ابزاری به زن دارد؛ زن به عنوان نیروی کار یا وسیله لذت، نه کنشگر اجتماعی؛ اما انقلاب اسلامی باید این نگاه را دگرگون سازد.
این استاد دانشگاه با مروری بر تاریخ پرمناقشه موقعیت زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی، به فشارها و تناقض‌هایی اشاره کرد که زنان با آن روبرو بوده‌اند و بیان کرد: زنان همواره در تلاش برای حفظ استقلال شخصی و اجتماعی خود بوده‌اند.
گاهی در خانواده، گاهی در اجتماع.
جنبش‌های زنان نیز از دل همین تلاش‌ها برخاسته‌اند.
اگرچه خشونت خانگی پدیده‌ای واقعی است، اما نگاه امروز ما به آن باید دقیق‌تر باشد.
بسیاری از زنان از حمایت خانواده برخوردارند، اما فضای اجتماعی و رسانه‌ای سعی دارد آنان را نسبت به خانه بی‌اعتماد کند.
علم الهدی با تحلیل تاریخی از انقلاب صنعتی، انتقال زنان از خانه به خیابان‌ها و کارخانه‌ها را ناشی از پیوند میان سوسیالیسم و لیبرالیسم دانست که هر دو در بهره‌کشی از نیروی کار زنان اشتراک داشتند و افزود: زنانی که پیش‌تر از خشونت در خانه شکایت داشتند، حالا در محیط‌های صنعتی با خشونت سازمان‌یافته روبرو هستند.
امنیت وعده داده‌شده توسط دولت‌ها نیز محقق نشد.
وی با نقد نگاه رقابتی در ساختارهای اقتصادی و سیاسی امروز، گفت: زنان برای ورود به عرصه‌های مردانه ناگزیر به پذیرش خلق‌و‌خوی مردانه شده‌اند.
اگر زنی وارد رقابت بر سر قدرت و ثروت شود، از ویژگی‌های زنانه خود دور می‌افتد و مردانه عمل می‌کند.
در حالی که روحیه زنانه، مبتنی بر یاری، فداکاری و حمایت است؛ خصلت‌هایی که بنیان خانواده را حفظ می‌کنند.
همسر شهید آیت الله رئیسی با انتقاد از ساختارهای اداری و سیاسی موجود افزود: در ساختارهای کنونی، زنان یا جایی ندارند یا مجبور می‌شوند برای حضور، تغییر ماهیت دهند.
ساختارها به‌جای اینکه متناسب با روحیه و ویژگی‌های زنانه شکل بگیرند، آنان را مردانه می‌سازند.
علم‌الهدی به تحلیل سه رکن قدرت پرداخت و بیان کرد: شخصیت، مالکیت، ساختار و در نهایت ایدئولوژی.
او تأکید کرد: زنان باید در هر چهار رکن جایگاهی واقعی و متناسب با ظرفیت‌های خود داشته باشند.
این استاد دانشگاه در این زمینه به آیات قرآن نیز استناد کرد و گفت: در قرآن کریم تأکید شده که مهریه حتی اگر قنطار باشد نباید از آن کاسته شود.
این نشان‌دهنده توجه به مالکیت زن در متون دینی است.
وی با تکیه بر مفهوم «نظام» در اندیشه اسلامی گفت: نظام اسلامی پیونددهنده دین و سیاست است.
زنان نیز باید در این نظام حضور فعال داشته باشند.
باور اینکه زن فقط باید در خانه باشد یا صرفاً از خانواده مراقبت کند، با تعالیم قرآنی هماهنگ نیست.
نمونه بارز آن حضرت مریم(س) است.
علم‌الهدی با بازخوانی سوره مریم(س)، گفت: حضرت مریم، برخلاف کلیشه‌های رایج، بانویی مستقل، مقاوم، و مسئولیت‌پذیر است.
وقتی جامعه از او می‌پرسد چرا چنین کرده‌ای، نمی‌گوید چون خواهر فلانی هستم، بلکه می‌گوید خودم اهل فحشا نیستم.
این نشان از استقلال شخصیت زن در قرآن دارد.
مهم‌تر اینکه از آن پس، عیسی(ع) را با نام پسر مریم می‌شناسیم نه بالعکس.
همسر شهید جمهور، حضرت آسیه(س) و حضرت خدیجه(س) را نیز از الگوهای موثر برای بازتعریف نقش زنان در انقلاب اسلامی دانست و گفت: بازخوانی نقش زن در قرآن، احادیث و تاریخ اسلام، یک ضرورت است.
اگر حضرت خدیجه (س) با ثروت و حمایت اجتماعی خود پشت پیامبر نمی‌ایستاد، پیشرفت اولیه اسلام ممکن نبود.
وی با اشاره به سه رویکرد مهم در حوزه تعاملات اجتماعی و تربیتی شامل طبیعت‌گرایی، فطرت‌گرایی و برساخت‌گرایی، تاکید کرد: ما به رویکردی نوین نیاز داریم.
رویکردی که ضمن احترام به فطرت، زن را موجودی مسئول، کنشگر و اثرگذار در جامعه بداند.
نه همچون طبیعت‌گرایی که زن را منفعل می‌بیند و نه همچون برساخت‌گرایی صرف که نقش زن را فقط تابع ساختارهای اجتماعی می‌داند.
علم‌الهدی نقش نهادهای باورساز مانند رسانه‌ها، مدارس و دانشگاه‌ها را در تثبیت یا تغییر باورهای جنسیتی بسیار مهم خواند و گفت: قدرت اصلی امروز، نه در سیاست و اقتصاد، بلکه در دست نهادهایی است که باورها را شکل می‌دهند.
زنان باید در این حوزه پیشگام و اثرگذار باشند، نه صرفاً مصرف‌کننده باورهای تحمیل‌شده.
انتهای پیام/282