عملیاتی‌شدن نظام جامع آموزش در مدارس علمیه خراسان
معاون علمی حوزه علمیه خراسان، با تبیین مراحل تدوین و اجرای برنامه عملیاتی نظام جامع آموزش این حوزه گفت: در سال جاری مرحله دوم اجرای برنامه در سطح وسیع‌تر و در سه استان عملیاتی می‌شود.
به گزارش خبرگزاری مهر، حجت‌الاسلام مهدی رضایی در جلسه‌ای با مدیران مدارس پیشنهادی مجری نظام جامع آموزش، با مرور فرآیند تدوین برنامه عملیاتی نظام جامع آموزش حوزه علمیه خراسان، به تبیین مسیر و سازوکار شکل‌گیری این برنامه پرداخت و افزود: در تهیه این سند، با مشارکت گروه‌های مختلف علمی و اجرایی و با نظارت کمیسیون تخصصی آموزش، تلاش شده است تا هر مرحله بر اساس اهداف راهبردی حوزه با درنظرگرفتن اقدامات و الزامات اجرایی طراحی و تدوین شود.
وی ضمن اشاره به تصویب اصل سند نظام جامع آموزش در شورای عالی و تعیین چهار محور بیانیه، رسالت، مأموریت، ارزش و چشم‌انداز، افزود: هفت الزام کلیدی برای این برنامه در شورای عالی تعریف و راهبردها معین شده است که شامل تدوین مرحله برنامه‌ریزی عملیاتی، سامان‌دهی برنامه‌های درسی، و ارتقای گفتمان‌سازی نظام جامع آموزش در بستر حوزه می‌باشد.
این فرآیند با برگزاری نشست‌های کارشناسی متعدد و استفاده از ظرفیت مدارس منتخب انجام شده است.
معاون علمی حوزه علمیه خراسان با اشاره به اجرای پروژه پایش و ارزیابی مدارس منتخب، گفت: در این مرحله، ۶ مدرسه مورد بررسی و ارزیابی دقیق قرار گرفتند و با شناسایی نقاط قوت و ضعف، نتایج عملیاتی پروژه‌ها استخراج شده است.
همچنین، تغییرات ساختاری و بازنگری متون آموزشی نیز در دستور کار سال آینده خواهد بود تا بر اساس نتایج عملی، تحولات مستمر حاصل شود.
حجت‌الاسلام رضایی با تأکید بر اینکه در سال جاری مرحله دوم اجرای برنامه با سه شاخصه عمده، در سطح وسیع‌تر و در سه استان عملیاتی خواهد شد، اظهار کرد: به‌دلیل رعایت کامل الزامات و بررسی‌های دقیق، تلاش شد در انتخاب مدارس نمونه، شاخص‌های دقیقی لحاظ شود.
طی ارزیابی‌ها، حدود ۲۰ تا ۳۰ مدرسه دارای شرایط مناسب‌تر به‌عنوان پایلوت اجرای برنامه دعوت شدند تا علاوه بر گفتمان‌سازی مناسب، مقدمات تعامل اساتید و ارتباط بیشتر با مدارس فراهم شود.
وی با اشاره به تدوین شیوه‌نامه جدید برنامه عملیاتی در کمیسیون تخصصی، از مشارکت فعال اساتید و مدیران مدارس در تبیین راهبردهای تخصصی خبر داد و افزود: ۷ الزام مهم و محوری در شورای عالی حوزه مصوب و برای تدوین برنامه عملیاتی به معاونت علمی ابلاغ شده است.
در این راستا، ۶۳ مدرسه، برنامه پیشنهادی تفصیلی خود را ارائه نموده‌اند که پس از بررسی دقیق، از اقتضائات و ظرفیت‌های مدارس بهره‌برداری شده است.
حجت‌الاسلام رضایی با برشمردن ۱۴ محور عمده سند راهبردی نظام جامع، از جمله برنامه‌ریزی درسی، پذیرش دانش‌پژوهان، رشته‌های تخصصی، ارزشیابی اساتید، شناسایی استعدادها، گزینش علمی مدیران و توسعه خدمات آموزشی و فناوری سخن گفت و افزود: ۱۰ بسته دانشی شامل فقه، اصول، تفسیر، علوم قرآن، حدیث، معارف، فلسفه و علوم عقلی، تاریخ، علوم سیاسی، اخلاق و تربیت با مشارکت حدود ۷۰ تا ۸۰ نفر از برگزیدگان علمی در دستور کار قرار گرفته و هر گروه مأموریت تعیین اهداف، تدوین متون آموزشی و تنظیم حجم سرفصل‌ها را بر عهده داشته است.
معاون علمی حوزه علمیه خراسان با تأکید بر ضرورت حرکت از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب، اظهار کرد: برنامه عملیاتی نظام جامع آموزش، رویکردی فراگیر دارد که صرفاً به اصلاح برنامه درسی محدود نمی‌شود، بلکه پذیرش، استعدادسنجی، ارزیابی، توسعه رشته‌ها، گزینش نیروهای توانمند، تعامل با دانشگاه‌ها و مراکز حوزوی و فراهم‌سازی بسترهای فناورانه را نیز در بر می‌گیرد؛ در این مسیر، اجرای مرحله‌ای و ارزیابی‌های مستمر، ضامن تحقق اهداف بلند حوزه علمیه خراسان خواهد بود.
حجت‌الاسلام رضایی، با اشاره به فرآیند تدوین برنامه‌های آموزشی و علمی حوزه، گفت: راهبری برنامه‌ریزی عملیاتی و بهره‌مندی از تجارب میدانی موجب شد تا ۱۱ برنامه کلیدی در حوزه آموزش و ارتقا علمی به مرحله اجرا برسد.
وی ضمن تاکید بر دشواری‌های اولیه طراحی مدل جامع عملیاتی افزود: امروز با همراهی و مشارکت گسترده بدنه کارشناسی حوزه، به تدوین و تحقق برنامه‌ای رسیده‌ایم که فارغ از بُعد نظری، هم‌افزایی و تعامل بین بخش‌های آموزش، پژوهش و پذیرش را به ثمر نشسته است.
معاون علمی حوزه علمیه خراسان با تشریح تجربه مدارس نمونه در قم و اصفهان و اجرای طرح‌های نوآورانه آموزشی بیان داشت: برنامه‌های چهار ساله و آزمونی با اخذ مجوز از مراجع ذی‌صلاح، با موفقیت در برخی مدارس برتر کشور پیاده‌سازی شده‌اند و شورای گسترش نیز بر اجرای آنها صحه گذاشته است.
وی افزود: در این مسیر با همفکری اساتید، چهره‌های سرشناس علمی و بهره‌گیری از نظریات مراکز متون، بسته جامعی آماده شد که برای نخستین بار همه اجزای علمی، آموزشی و پژوهشی حوزه را به‌طوری هم‌افزا دربرمی‌گیرد.
حجت‌الاسلام رضایی در توضیح وجه تمایز بسته جدید با برنامه‌های پیشین، گفت: نخستین ویژگی مهم این برنامه درسی، پنج‌ساله بودن آن است که پس از تصویب کمیسیون، برای هماهنگی‌های نهایی به شورای عالی ارجاع شده است.
هدف از این تغییر ساختاری، حصول اعتمادبخشی علمی، اجرای دقیق اسناد بالادستی، و اعطای مدارک معتبر در سطح ملی و مطابق انتظارات حوزه‌های علمیه سراسر کشور می‌باشد.
معاون علمی حوزه علمیه خراسان با یادآوری تأکید رهبر معظم انقلاب مبنی بر عبور از محوریت حفظ و حرکت به سمت فهم و کاربست علوم، اظهار داشت: در ساختار جدید، دوره‌ها با سه رویکرد آموزشی، پژوهشی و مهارتی طراحی شده و به هر دوره، فهم و لایه معنایی متناسب با مرحله آموزشی اختصاص یافته است.
بسته مهارتی در سه سطح (الزامی، گرایشی و انتزاعی) تعریف شده تا طلاب ضمن امکان انتخاب مهارت‌های تخصصی مانند تدریس و تبلیغ، در صورت عدم ادامه تحصیل نیز از توانمندی‌های کاربردی برخوردار باشند.
وی با اشاره به تمرکز ویژه بر محوریت قرآن و حدیث و انطباق کامل با نیازهای روز جامعه، اظهار کرد: این طرح افزون بر هم‌افزایی علمی، فرصت جدیدی در ایجاد مسیرهای تخصصی و کاربردی متناسب با استعدادها و مأموریت‌های متکثر طلاب حوزه علمیه خراسان فراهم ساخته است.