روش شناسی 3گانه سلامت معنوی اسلامی
در بحث سلامت معنوی اسلامی به دنبال رفع نیاز و رسیدن به وضع مطلوب (سلامت معنوی) هستیم که از مقوله فناوری نرم و انسانی است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، هر چند امروزه شاهد در هم تنیدگی شدید علم و فناوری هستیم و مفهوم تکنوساینس مطرح شده است، اما به لحاظ مفهومی می توان تمایزی میان علم و فناوری قایل بود.
علم برساخته مفهومی و نظری است به منظور کشف واقع و معیار ارزیابی آن صدق و فناوری برساخته بشری برای رفع نیاز و معیار سنجش آن کارآمدی است.
الگوی توسعه علم و فناوری هم مشابه است.
در علم با مسئله ای روبرو می شویم برای حل آن فرضیه ای ارائه می کنیم فرضیه را به لحاظ نظری و تجربی ارزیابی می کنیم تا خطاهای آن آشکار شود و فرضیه بعدی فاقد آن خطاها باشد و به این طریق گامی به سمت واقع و حقیقت بر داریم.
در فناوری هم با مشکلی روبرو می شویم برای رفع مشکل ابزاری می سازیم و آن را به لحاظ نظری و عملی می سنجیم تا خطاهای آن آشکار شود تا ابزار بعدی فاقد آن آسیب‌ها باشد و بدین وسیله به ابزاری کارآمدتر دست یابیم.
در بحث سلامت معنوی اسلامی با سه مقوله روبرو هستیم:
1.
به دنبال رفع نیاز و رسیدن به وضع مطلوب (سلامت معنوی) هستیم که از مقوله فناوری نرم و انسانی است؛ اعم از پروتکل های درمانی و اسناد و مراکز درمانی و ...
2.
برای رسیدن به این هدف به یکسری علوم نیاز داریم؛ اعم(از علوم عقلی (فلسفه) یا علوم تجربی
3.
از سوی دیگر این علوم و فنون باید اسلامی باشند.
این سه بعد مقوله سلامت معنوی اسلامی مستلزم سه دسته روش شناسی است:
روش شناسی عقلی و تجربی که علمیت این بحث را تامین کند، روش شناسی اسلامی که اسلامیت این بحث را تامین کند و روش شناسی فناوری که کارآمدی این بحث را تامین کند.
در این مقاله پس از اشاره مختصر به روش شناسی علمی و اسلامی به تفصیل روش شناسی ناظر به کارآمدی بحث سلامت معنوی اسلامی در چند بعد بررسی می‌شود و در پایان با تفصیل بیشتر روش شناسی ناظر به کارآمدی سند سلامت معنوی اسلامی که در حال تدوین است بررسی می‌گردد و بر اساس آسیب هایی که موجب گردیده است اسنادی مانند برنامه های توسعه، سند چشم انداز، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و ...
به نتیجه مطلوب خود دست نیابد، پیشنهادهای زیر به دست اندر کاران تهیه سلامت معنوی اسلامی ارائه شده است:
1.
سند تهیه شده باید در ذهن و ضمیر کاربران آن جایگاه شایسته ای پیدا کند.
2.
سند باید بر اساس واقعیت های موجود(نه صرفا آرزوها) نگاشته شود.
3.
سند باید بر مبنای تصویری روشن از آینده جامعه و جهان نگاشته شود.
4.
بخش نظری سند باید در بخش عملیاتی سند به صورت روشمندی امتداد یابد.
تحقق هر کدام از این لوازم مستلزم به کار گیری روش شناسی مناسب آن است.
یادداشت از سیدمحمدتقی موحدابطحی، عضو هیئت علمیِ پژوهشکده تاریخ و فلسفه علمِ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
انتهای پیام/
