اولیانوف: روسیه مخالف بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران است - تسنیم
«تروئیکای اروپایی» در صورت شکست مذاکرات، تهران را به احیای کامل محدودیت ها تهدید کرده، در حالی که به عقیده نماینده دائم روسیه در وین، مشروعیت آنها برای چنین اقدامی از بین رفته و انگلیس، آلمان و فرانسه بارها شروط توافق هسته ای را نقض کرده اند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روزنامه "ایزوستیا"، چاپ مسکو، در تحلیلی نوشته است: میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین المللی مستقر در وین ابراز عقیده کرده که مشروعیت «تروئیکای اروپایی» برای بازگرداندن تمامی تحریم‌ها علیه ایران از بین رفته است.
پیش‌تر، فرانسه، آلمان و بریتانیا تا پایان ماه آگوست به تهران فرصت داده بودند تا توافق جدید هسته‌ای را نهایی کند.
مذاکرات جدید میان طرف‌ها قرار است در تاریخ 27 جولای در ژنو برگزار شود.
کارشناسان هشدار می‌دهند که فشار جبری بر جمهوری اسلامی تنها وضعیت را وخیم‌تر کرده و ممکن است به یک درگیری نظامی جدید منجر شود.
در این بین روسیه آمادگی خود برای ایفای نقش میانجی میان ایران و ایالات متحده پس از تشدید تنش‌هادر ماه ژوئن را اعلام کرده است.
آیا امکان بازگرداندن تمامی تحریم‌ها علیه ایران وجود دارد؟
میخائیل اولیانوف معتقد است که تروئیکای اروپایی حق بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را از دست داده است.
وی این موضوع را به دلیل نقض مکرر شرایط توافق هسته‌ای از سوی انگلیس، آلمان و فرانسه عنوان کرد.
پیش‌تر رسانه‌ها گزارش داده بودند که در صورت خودداری ایران از پذیرش توافق جدید، تمامی تحریم‌ها علیه این کشور دوباره اعمال خواهند شد.
برای این منظور از سازوکار موسوم به «بازگشت خودکار تحریم‌ها» (snapback) استفاده خواهد شد که توسط شورای امنیت سازمان ملل پیش‌بینی شده است.
این سازوکار امکان می‌دهد در صورت نقض مفاد توافق هسته‌ای سال 2015 موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، محدودیت‌های بین‌المللی علیه تهران به‌طور خودکار بازگردانده شوند.
نماینده دائم روسیه در وین توضیح داد: «در خصوص تهدیدات کشورهای غربی برای فعال‌سازی سازوکار بازگرداندن تحریم‌ها، به‌درستی بر غیر مشروع بودن این اقدام تأکید شده است.
آمریکایی‌ها خود از برجام خارج شدند و بدین‌ترتیب از حقوق و تعهدات یک عضو توافق هسته‌ای صرف‌نظر کردند، در حالی که انگلیس، آلمان و فرانسه نیز ناقض برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل هستند.
این بدان معناست که آنها نیز به‌دست خود، صلاحیت آغاز روند «بازگشت خودکار تحریم‌ها» را از بین برده‌اند.»
فرهاد ابراهیم‌اف، شرق‌شناس و مدرس دانشکده اقتصاد دانشگاه رودن، در گفت‌وگو با "ایزوستیا" یادآور شد که «تروئیکای اروپایی» پیش‌تر نیز در دوره ریاست‌جمهوری بایدن در سال‌های 2022–2023 همین تهدیدات را متوجه تهران کرده بود که هیچ نتیجه مثبتی در پی نداشت.
در عین حال، استفان دوجاریک، نماینده دبیرکل سازمان ملل متحد، در اواسط جولای اعلام کرد که کشورهای عضو برجام تاکنون سازمان ملل را از قصد خود برای فعال‌سازی سازوکار بازگشت تحریم‌ها علیه ایران مطلع نکرده‌اند.
بدین‌ترتیب، تهدیدات اروپا فعلاً در حد گفتار باقی مانده است.
لئونید تسوکانوف، کارشناس مسائل خاورمیانه،در گفت‌وگو با این روزنامه گفت که احتمالاً این تهدیدات تلاشی برای بهره‌برداری از نگرانی‌های ایران و ترساندن مقامات این کشور با بازگشت تحریم‌هاست.
به عقیده وی، با وجود آنکه برخی منابع سازوکار «بازگشت خودکار تحریم‌ها» را به‌منزله «بازگشت فوری» محدودیت‌ها معرفی می‌کنند، آغاز این روند در واقع حدود 30 روز زمان می‌برد.
این کارشناس تأکید کرد: «تعجیل کشورهای اروپایی ناشی از تمایل آنها برای فعال‌سازی کامل سازوکار [بازگشت تحریم‌ها] پیش از آن است که ریاست شورای امنیت سازمان ملل به روسیه واگذار شود، یعنی پیش از اکتبر 2025.
در این رابطه، تروئیکای اروپایی بر این فرض استوار است که اقداماتش مشروع است، زیرا ایالات متحده در سال 2018 به‌صورت یک‌جانبه از توافق خارج شد و ایران نیز طی سال‌های گذشته به‌طور چشمگیری تعهدات خود ذیل این توافق را کاهش داده است.»
وب‌سایت "آکسیوس" گزارش داده که تروئیکای اروپایی وعده داده در صورتی که تهران حدود 400 کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا سطح 60 درصد را از کشور خارج کند و همچنین با ازسرگیری نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که ایران پیش‌تر متوقف کرده بود، موافقت نماید، تحریم‌های جدیدی وضع نخواهد شد.
میخائیل اولیانوف یادآور شد که هنگام امضای برنامه جامع اقدام مشترک اولیه، مسکو و تهران توافق کرده بودند که بیش از 300 کیلوگرم اورانیوم با غنای پایین تولیدشده در ایران به روسیه منتقل شود.
وی احتمال داد که روسیه در آینده بار دیگر بتواند به این مسئله بازگردد.
این دیپلمات افزود: «در اصل، دلیلی نمی‌بینم که چنین طرحی در آینده بار دیگر قابل اجرا نباشد، به‌ویژه اگر این اقدام به حل اختلافات میان تهران و کشورهای غربی درباره برنامه هسته‌ای ایران کمک کند.»
با وجود تهدیدات لفظی، کشورهای اروپایی تا حدودی وارد فاز اقدامات عملی شده‌اند.
در تاریخ 15 جولای، شورای اتحادیه اروپا فهرست تحریم‌ها را تحت عنوان «نقض جدی حقوق بشر در جهان» گسترش داده و هشت فرد حقیقی و یک نهاد از ایران را به آن افزود.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، این تحریم‌های جدید را «مخرب و بی‌اساس» خواند و اتهامات مطرح‌شده را «مضحک» توصیف کرد.
با این وجود، ایران همچنان قصد دارد مذاکرات درباره برنامه هسته‌ای خود با تروئیکای اروپایی را ادامه دهد.
شبکه تلویزیونی "اسکای نیوز عربی" روز یکشنبه به نقل از منابع خبری خود گزارش داد که این مذاکرات قرار است در تاریخ 27 جولای در ژنو برگزار شود.
در همان روز، رسانه‌های داخلی ایران از قصد تهران برای از سرگیری مذاکرات با تروئیکای اروپایی خبر داده و اعلام کردند که طرفین بر سر اصول رایزنی‌ها به توافق رسیده‌اند.
اعلام آمادگی روسیه برای ایفای نقش میانجی در حل‌وفصل مسئله هسته‌ای
میخائیل اولیانوف اعلام کرد که روسیه در صورت درخواست هر دو طرف، آمادگی دارد به‌عنوان میانجی میان ایران و ایالات متحده برای حل‌وفصل مسئله پیرامون توافق هسته‌ای ایفای نقش کند.
وی گفت: «بدیهی است که ما آماده‌ایم تا در حل مشکلات مربوط به برنامه هسته‌ای ایران از طریق ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک کمک کنیم.
ما سال‌هاست که این رویکرد را دنبال کرده و این تلاش بارها نتایج مثبتی به همراه داشته است.
اکنون نیز آماده‌ایم نقش میانجی را ایفا کنیم، مشروط بر اینکه هر دو طرف مذاکره چنین درخواستی مطرح کنند.»
این دیپلمات افزود که موضوع برنامه هسته‌ای ایران به‌طور منظم در تماس‌های تلفنی میان رهبران روسیه و ایالات متحده مطرح می‌شود و ظاهراً این روند ادامه خواهد داشت.
آخرین بار ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ در تاریخ سوم جولای در جریان تماس تلفنی خود درباره این موضوع گفت‌وگو کردند.
پس از آن، وب‌سایت "آکسیوس" مدعی شد که رئیس جمهور روسه از توافق جدیدی حمایت کرده که بر اساس آن ایران حق غنی‌سازی اورانیوم ندارد.
وزارت امور خارجه روسیه بلافاصله این گزارش را جعلی خوانده و آن را نمونه‌ای از «جنگ سیاسی مغرضانه و غیرصادقانه» توصیف کرد.
روسیه نمی‌تواند تضمینی درباره عدم ساخت سلاح هسته‌ای در ایران بدهد
میخائیل اولیانوف همچنین یادآور شد که در فضای رسانه‌ای اخیراً این نظریه نیز مطرح شده که کشورهای غربی ممکن است از روسیه بخواهند تا تضمین دهد که ایران بر روی ساخت سلاح هسته‌ای کار نخواهد کرد.
با این حال، به گفته وی، تحقق چنین سناریویی بسیار دشوار خواهد بود.
این دیپلمات روس افزود: «من از چنین درخواست‌هایی اطلاعی ندارم.
تصور اینکه این ایده چگونه می‌تواند در عمل اجرا شود، بسیار دشوار است، چرا که مسکو چنین امکانی را در اختیار ندارد.
در هر صورت، ارائه چنین تضمین‌هایی صرفاً برعهده ایران و همچنین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است؛ نهادی که وظیفه آن نظارت بر استفاده صرفاً صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای است.»
به گزارش وب‌سایت "آکسیوس"، تروئیکای اروپایی به همراه ایالات متحده در آینده نزدیک قصد دارند تهران را متقاعد کنند که در صورت اثبات ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای خود، می‌تواند از اعمال تحریم‌ها جلوگیری کند.
میخائیل اولیانوف تأکید کرد که چنین تاکتیکی مبتنی بر "هویج و چماق"، هیچ شانسی برای موفقیت ندارد.
وی گفت: «عادت اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها به تعیین مداوم ضرب‌الاجل‌هایی برای تهران، کاملاً نتیجه معکوس دارد.
این رویکرد در گذشته نیز نقش منفی ایفا کرد و مانع از آن شد که تلاش قبلی برای احیای برجام از طریق مذاکرات در سال‌های 2021–2022 به دستیابی به توافقی مشخص منجر شود، در حالی که روند مذاکرات در آن زمان به مرحله نهایی رسیده بود.»
در تهران نیز بارها تأکید شده که استفاده از سیاست فشار و تهدید هیچ نتیجه‌ای به‌همراه نخواهد داشت.
حتی پیش از حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران، کاظم جلالی، سفیر این کشور در مسکو، در گفت‌وگو با روزنامه "ایزوستیا" تاکید کرده بود که رهبری ایران مذاکرات درباره توافق هسته‌ای را از سر نخواهد گرفت، مگر آنکه کاخ سفید از این رویکرد دست بردارد.
این دیپلمات تأکید کرد: «تا زمانی که آمریکا با زبان تهدید و فشار با ما سخن می‌گوید، صحبت از مذاکره بی‌معناست.»
در اوایل ماه جولای، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران اعلام کرد که برای بازگشت به توافق هسته‌ای، ایالات متحده باید تضمین دهد که از توان نظامی علیه تهران استفاده نخواهد کرد.
شرق‌شناس فرهاد ابراهیم‌اف معتقد است که اولتیماتوم تروئیکای اروپایی و ادامه تهدیدات از جانب واشنگتن می‌تواند به خروج ایران از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) و آغاز فعالیت‌های گسترده‌تر هسته‌ای در این کشور منجر شود.
به گفته این کارشناس، درگیری نظامی اخیر بین ایران و اسرائیل با مشارکت ایالات متحده در ژوئن 2025 ، نقطه عطفی برای تهران بود و شرایط را به‌کلی دگرگون کرد.
وی گفت: «اقدامات نظامی اسرائیل و آمریکا ممکن است ایرانی‌ها به این نتیجه برساند که داشتن سلاح هسته‌ای بیشتر به نفع آنها خواهد بود تا به ضررشان.»
در عین حال، سیمونا گالپرین، سفیر رژیم صهیونیستی در روسیه چند روز قبل هشدار داد که اگر ایران به برنامه هسته‌ای خود بازگردد، اسرائیل ممکن است عملیات نظامی جدیدی را علیه این کشور آغاز کند.
البته این نوع تهدیدات تاکنون نتوانسته مواضع مقامات تهران را تغییر دهد.
انتهای پیام/
