حوزه علمیه زبان تفاهم جهانی را پیدا کرده است

به گزارش گروه حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، نشست بررسی اقدامات حوزه علمیه در جنگ 12 روزه با حضور دکتر عبدالوهاب فراتی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پژوهشکده مطالعات حکمرانی فرهنگی ـ اجتماعی برگزار شد.
فراتی جنگ تحمیلی جدید را دفاع مقدس جدید خواند و گفت: روحانیت بایستی به امکانات و ظرفیت‌های این جنگ و همچنین چالش‌های این جنگ توجه می‌کرد.
ما از زمانی که با تمدن مواجهه معرفتی داشتیم به ویژه از دوره شروع انقلاب صنعتی که می‌گویند دوره ناصری دوره مواجهه با تمدن غرب بوده، به لحاظ معرفتی چیزی برای بیان نداشتیم و به لحاظ عملی هم تسلیم شده بودیم.
این خصیصه نه برای نیروهای مذهبی، حتی ملی‌گراها هم دچار این سرخوردگی تاریخی شده بودند.
وی افزود:‌ در درگیری اخیر برای اولین بار بود که ضمن اینکه در مقابل تمدن غرب، موضع داشتیم با استفاده از درون تمدنی به این تمدن صدمه زدیم .
کم نگیریم؛ وقتی از موشک‌های داخلی خودتان علیه اسرائیل استفاده می‌کنید، یعنی من که سال‌ها ایستادگی کردم الان هم ابزاری درست کردم که عملا جلوی شما می‌ایستم واین تولید شما نیست؛ حتی من خوشحال هستم که این موشک‌ها اساسا نه روسی هستند و نه چینی؛ چون اگر آن‌ها می‌دادند، هم برد و هم سر جنگی‌ و هم تعدادش را محدود می‌کردند.
اگر پیروز هم می‌شدیم، تمبر را به اسم خودشان می‌زدند.
به رغم صدماتی که خوردیم، زمانی که ورق برگشت، این برگشت محصول خود ما بود.
فراتی ادامه داد: ما ابزاری برای جنگیدن در جنگ تحمیلی اول نداشتیم، ما برای گرفتن چند موشک و سلاح یا باید به کره شمالی التماس می‌کردیم یا دَم قذافی را می‌دیدیم؛ ولی این اتفاق در این جنگ برعکس افتاد و ما غیر از صبوری و شهادت‌طلبی که در فرهنگ ما بود، از ابزار خودمان استفاده کردیم و نقطه شروعی برای بازیابی حرف‌هایی بود که تا حالا می‌زدیم.
من ندیدم روحانیت از این زاویه به دفاع مقدس دوم نگاه کرده باشد.
وی درباره طرح مباحث تئوریک در حوزه در دهه 60 گفت: در دهه 60 کسی در حوزه درباره مفاهیم تئوریک بحث نمی‌کرد؛ مثلا اینکه مفهوم آزادی چیست و رابطه آزادی و عدالت چیست.
خیلی کم در محافل محدود نخبگانی حوزه بحث می‌شد.
تا آنجایی که تلاش کردیم اختلاف داخلی را حل و فصل کردیم و همه پشت سر امام خمینی(ره) ایستادیم که جنگ را راحت مدیریت کندٰ؛ چون دست خالی بودیم و هر چه داشتیم از ظرفیت داخلی بود.
با توجه به اینکه جنگ جدیدتری شروع شد، روحانیت بایستی با این تجربه، برخی اشتباهات جدید را تکرار نکند؛ ولی مبتلا به اشتباهاتی دیگر شد.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: روحانیت چون احساسی و با تأخیر به پدیده‌های بزرگی مثل این جنگ، می‌پردازد، بلافاصله یادش می‌رود چه نقشی را باید بازی کند و به جای اینکه پدیده را در استناد نهادهای بین المللی، تحلیل کند و جریان‌های غیر خودی در عرصه بین الملل مثل جریان‌های اهل سنت در ارتباط با آن‌ها ببیند، شروع به پیدا کردن مسببان داخلی، کسانی که ایران را به اینجا رساندند، کرد.
وی ادامه داد: از طرفی اصلاح طلب‌ها بحث آزاد ردن زندانی سیاسی را مطرح کردند و به حکمرانی ایراد گرفتند.
در این فضایی که جامعه با التهاب شب می‌خوابد و نگران از تکرار جنگ است شاید روحانیت می‌توانست نقش تاریخی‌تری را داشته باشد و تفکر اصیل شیعه را مطرح و بحث مقاومت را احیا کند.
بحث صدور انقلاب را به میدان برگرداند.
فراتی با بیان اینکه حوزه زبان تفاهم جهانی را پیدا کرده؛ اما هنوز از ابزارهای متناسب استفاده نمی‌کند، خاطرنشان کرد: اسرائیل برای اینکه حقانیت خودش را به جهانیان ثابت کند انواع و اقسام انیمیشن‌های حرفه‌ای تولید کرده که ذهنیت نسل جوان اروپایی را مساعد خودش می‌کند.
وی ادامه داد: ما مفاهیم مواجهه تمدنی یا مفاهیم شیعه در ذیل این تمدن را به زبان حقوق بین‌الملل ترجمه نکردیم؛ مثلا مفهوم شهادت که مفهوم کاملی است،هنوز به زبان بین‌الملل ترجمه نشده که دیگران بفهمند چرا ما وقتی کشته می‌دهیم دچار خسران نمی‌شویم ‌ و از نظر ما وقتی آن‌ها کشته می‌شوند دچار هللاکت می‌شوند.
فراتی نکته بعدی را اینگونه بیان کرد: به نظر من بیش از حد بر شعارهای کلیشه‌ای مثل مرگ بر اسرائیل تکیه می‌کنیم، بدون اینکه روایت‌های عینی از جنایت‌های اسرائیل در قالب‌های مختلف برای مردم دنیا معرفی کنیم.
ضرورت بیان استدلال‌های سنتی و فقهی در قالب‌های رسانه‌ای جدید
استاد دانشگاه با اشاره به اینکه استدلال‌های سنتی ما مثل وجوه دفاع برای نسل جوان قانع کننده نیست، گفت: آماری که خرداد 1404 بعضی سایت‌ها گرفته بودند، 67 درصد جوانان در این مصاحبه‌ها بحث‌های بین الملل را ملاک مشروعیت پاسخ ما در دفاع از خودمان می‌دانستند، نه گزاره‌های فقهی!
این نشان می‌دهد که هنوز استدلال‌های سنتی و فقهی ما برای نسل جوان قانع کننده نیست.
وی در تبیین آسیب‌شناسی دیگر گفت: ما به جای اینکه فقه‌الدفاع را در قالب‌های اینفوگرافیک یا ساختار بصری تولید کنیم صرفا از طریق سخنرانی بازنشر می‌کنیم؛ یعنی حوزه باید به سمت تولیدهای بصری برود که آن فقه‌الدفاع را در آن قالب تبیین کند.
فراتی ادامه داد: روحانیت از ظرفیت علوم انسانی انتقادی مثل تحلیل‌های گفتمان صهیونیست استفاده نمی‌کند.
روش‌های انتقای به خصوص روش‌هایی که ادوارد سعید در شرق شناسی مطرح کرد و توضیح داد که مطالعات پسا استعماری ابزارهایی هستند که از روابط قدرت، گفتمان‌ها و ساختارهایی که حتی پس از استقلال کشورها به وجود آمدند ابزارهای خوبی هستند که سلطه غرب و نقش صهیونیست را در این سلطه توضیح بدهیم.
روحانیت، توجه جدی به علوم انسانی انتقادی در نقد این گفتمان صهیونیست ندارد، باید این‌ها را استفاده کند.
وی آسیب بعدی را در این دانست که روحانیت و یا مرجعیت با تأخیر با مسائل این حوادث درگیر شد و افزود: این حمایت‌هایی که بعضی مراجع عظام از رهبری کردند، خوب بود؛ ولی کفایت نمی‌کند و نیاز به یک فتوای راهبردی داریم.
باید مثل میرزای شیرازی اول در تنباکو فتوایی راهبردی بدهند که اگر رهبر انقلاب مورد تعرض قرار گرفت همه منافع اسرائیل و غرب باید مورد تهدید قرار بگیرد.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به بحث عدم تفکیک پیام‌های ایدئولوژیک از پیام‌های انسانی گفت: ما نباید صرفا به تقدس جنگ تأکید کنیم یا به عبارتی از ادبیات دینی استفاده کنیم.
باید از ادبیات انسانی، زخم‌هایی که به غیر نظامی‌ها زدند و… استفاده کنیم؛ چون مخاطبان ما فقط دریافت کنندگان پیام‌های ایدئولوژیک و فقهی نیستند.
وی افزود:‌ به نظر من اساسا حوزه برنامه‌ای برای تربیت طلبه‌ها برای روزهای اینچنینی حداقل در حوزه دیجیتیال ندارد.
بر اساس آمار ناقص بنده 8 درصد طلاب روایتگری دیجیتال دارند و برای این روزها آماده نشدند.
فراتی در پایان گفت: ما باید در درون حوزه یک سری طلبه‌ها را تربیت کنیم که با آموزش زبان عبری در رسانه غربی حضور پیدا کنند و همین حرف‌های کلی که ما اینجا می‌زنیم به زبان خارجی در رسانه‌های غربی بگویند.
گزارشگر: بابک شکورزاده
انتهای پیام/