آیا پ ک ک دوباره ترکیه را تهدید می‌کند؟
اظهارات سخنگوی گروه منحله پ ک ک از سوی بسیاری از روزنامه‌ها و رسانه‌های ترکیه، به عنوان تهدید ضمنی قلمداد شد.
به گزارش مشرق، چند روز از مراسم نمادین سوزاندن سلاح‌های گروه تروریستی پ.ک.ک سپری شده، اما هنوز هم در مورد مسیر پیش رو و وضعیت آتی رهبران و فرماندهان این گروه، اطلاعاتی از سوی مقامات آنکارا منتشر نشده است.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، دیروز یک بار دیگر، شعار اغراق‌آمیز و بلندپروازانه «قرنِ ترکیه» را تکرار و اعلام کرد که پس از خلع سلاح «سازمان تروریستی»، حالا فرصت آن فراهم آمده تا دولت و ملت با سرعتی بیشتر و با اطمینان خاطر در مسیر توسعه و تحقق هدف قرن ترکیه، حرکت کنند.
اما در این میان، اظهارات جدید سران گروه منحله پ.ک.ک، حاکی از آن است که فرماندهان این گروه در کوهستان قندیل، به اندازه اردوغان و دیگران به این روند امیدوار نیستند.
به همین خاطر اظهارات سخنگوی گروه مزبور، از سوی بسیاری از روزنامه‌ها و رسانه‌های ترکیه، به عنوان تهدید ضمنی قلمداد شد.
روزنامه سوزجو به عنوان پرتیراژترین روزنامه چاپ آنکارا، سخنان تکین موش سخنگوی پ.ک.ک را مانند تهدید توصیف کرد و روزنامه‌های دیگری نظیر قرار و ینی برلیک نیز این عبارت را تکرار کردند.
سخنگو چه گفت، چه چیزی را فاش کرد؟
تکین موش از اعضای قدیمی پ.ک.ک و سخنگوی این گروه منحله است.
او دیروز با این پرسش خبرنگاران روبرو شد: بعد از مراسم تاریخی در سلیمانیه، آیا گروه‌های دیگری هم می‌آیند و سلاح‌هایشان را نابود می‌کنند؟
او در پاسخ گفته است: «در حال حاضر چنین چیزی در دستور کار ما نیست.
اگر دولت و حکومت گام‌های مناسبی بردارند و مبانی قانونی آماده شود، ما این وضعیت را دوباره ارزیابی خواهیم کرد.
اگر هیچ اقدامی از سوی دولت اردوغان صورت نگیرد، ما آمدن گروه دوم و از بین بردن سلاح‌هایشان را در دستور کار خود نداریم».
همچنین تکوشین اوزان از دیگر مقامات پ.ک.ک گفته است: «تا زمانی که گام‌های مشخصی از سوی دولت برداشته نشود، گروه دیگری سلاح خود را نابود نخواهد کرد.
اگر هیچ گامی برداشته نشود، انتظار متفاوتی نداشته باشید.
ما با این اقدام، جدیت و حسن نیت لازم را نشان داده‌ایم.
حالا توپ در زمین دولت است و روند بعدی با گام‌هایی که دولت برمی‌دارد، شکل خواهد گرفت».
تکین موش سخنگوی پ.ک.ک همچنین در اظهارات خود، موضوع مهمی را فاش کرده که نشان می‌دهد، قرار بوده به جای ۳۰ نفر، شمار بیشتری از اعضای پ.ک.ک سلاح خود را از بین ببرند.
اما آنان در آخرین لحظات، پشیمان شده‌اند.
او می‌گوید: «این یک تصمیم آسان نبود.
ما این موضوع را به شکل مفصل در سطح مدیریتی و ساختاری مورد بحث قرار دادیم و جلسات زیادی برای متقاعد کردن گروه برگزار کردیم.
علاوه بر آن گروه ۳۰ نفره که دیدید، افراد بیشتری هم بودند که مایل به شرکت در مراسم و سوزاندن سلاح بودند، اما در آخرین لحظه، برخی از دوستان اعلام کردند که منصرف شده‌اند و فعلاً آمادگی حضور در مراسم را ندارند.
موضوعات مبهم کدامند؟
ترکیه قبلاً اعلام کرده بود که بخشی از اعضای پ.ک.ک می‌توانند برای زندگی عادی به کشور بازگردند و لیست آنها در اختیار سرویس اطلاعاتی میت است.
اما ظاهراً، لیست مزبور با سختگیری بسیار تهیه شده و بخش کمی از نیروهای شبه نظامی پ.ک.ک را دربرمی گیرد.
هنوز هم معلوم نیست که رهبران و فرماندهان اصلی، در عراق خواهند ماند یا به کشور دیگری منتقل خواهند شد.
از دیگر موضوعات مبهم این پرونده، موضوع زندانیان است.
بیش از ۵ هزار نفر به خاطر هواداری از پ.ک.ک زندانی هستند و مشخص نیست که آیا آنها در جریان یک عفو عمومی آزاد خواهند شد یا نه.
تسلیحات سنگین، از جمله موشک‌های دوش‌پرتاب نیز یک موضوع مهم است.
آیا پ.ک.ک این سلاح‌ها را نیز امحا می‌کند یا آنها را به شبه نظامیان کُرد موسوم به قسد در شمال سوریه واگذار خواهد کرد.
دولت اردوغان اعلام کرده که به زودی کمیسیون اصلاح قانون اساسی در پارلمان شکل می‌گیرد و نمایندگان، تغییراتی در متن قانون ایجاد خواهند کرد که محتوای نژادپرستانه ماده ۶۶ که همه شهروندان ترکیه را ترک قلمداد می‌کند، به شکلی دیگر نوشته شود.
اما امید اوزداغ رهبر حزب ظفر و همچنین مساوات درویش اوغلو رهبر حزب خوب، با این هدف گذاری مخالفند.
گروه تروریستی پژاک چه خواهد کرد؟
فرجام و سرنوشت گروه تروریستی پژاک نیز، یکی دیگر از ابعاد مبهم در پرونده پ.ک.ک است.
تروریست شناخته شده و سابقه‌دار یعنی مزدک به عنوان رهبر پژاک، اعلام کرده که این گروه، مانند پ.ک.ک سلاح بر زمین نمی‌گذارد.
گروه مزبور که در شهادت ده‌ها شهروند مرزنشین ایران و تنی چند از نظامیان کشورمان نقش داشته و مدت‌ها به عنوان مخل امنیت اقدام کرده، حالا در کوهستان قندیل ساکن شده و جرات نزدیک شدن به مرزهای ایران را ندارد.
با این حال، کارشناسان بر این باورند که این گروه اقماری پ.ک.ک، ظرفیت آن را دارد که به پارکینگ اعضای قدیمی تبدیل شود و همچنان به شکل منفعلانه به حیات خود ادامه دهد.
علاوه بر گروه تروریستی پژاک، درباره سرنوشت قسد و چند و چون ادغام آنها در ارتش سوریه و همچنین درباره نهادهای اقماری پ.ک.ک در سنجار و کرکوک، نقاط مبهم فراوانی وجود دارد که باید تعیین تکلیف شوند.
خطر بزرگ چیست؟
ابراهیم کیراز از تحلیلگران مشهور ترکیه نیز درباره خطرات تهدید کننده برای فرایند خلع سلاح می‌گوید: «باید همه چیز به طور شفاف اعلام شود.
چرا که یکی از سران پ.ک.ک اعلام کرد، می‌خواهد برای فعالیت سیاسی، به ترکیه بازگردد.
اما چیزی که از سوی دولت اردوغان به ما گفته شد این بود که مقدمات رفتن و اسکان این افراد در کشورهای دیگر مانند نروژ در حال انجام است.
در نتیجه شبهه در ذهن ما به وجود آمده است.
به باور من، بزرگترین ریسک در مقطع کنونی، این است که مشخص شود اردوغان، نه برای پایان دادن به معضلات ترکیه و تثبیت امنیت و دموکراسی، بلکه صرفاً برای منافع حزبی دست به مذاکره زده و تنها هدف او این است که از رای نمایندگان کُرد در پارلمان به نفع خودش استفاده کرده و قانون اساسی را تغییر دهد و یک بار دیگر، حق نامزدی به دست بیاورد.
این یک خطر جدی است و می‌تواند تبدیل به چالش بزرگی شود.
ائتلاف اردوغان- باغچلی، حالا ۳۲۵ کرسی دارد و اردوغان برای تغییر قانون اساسی به ۴۰۰ رای و برای برگزاری انتخابات پیش از موعد به ۳۶۰ رای نیاز دارد و شواهد نشان می‌دهد که به رای نمایندگان کُرد عضو حزب دم پارتی امیدوار است».
کیراز در ادامه می‌گوید: «باید شرایطی فراهم شود که در ترکیه، شهروندان کُردتبار ما، خود را به عنوان شهروندان برابر ببینند.
با این حال، با توجه به ساختار فرهنگی-اجتماعی ترکیه و همچنین سطح درک این مسائل توسط نخبگان ما، شخصاً امید زیادی در این زمینه ندارم».
قرار است اوجالان آزاد شود؟
یکی دیگر از مهمترین چالش‌ها در مورد پایان دادن به حیات تشکیلاتی و نظامی پ.ک.ک، این است که اردوغان و دیگر مقامات دولت و حزب حاکم، بارها اعلام کرده‌اند که هیچ بده بستان و معامله‌ای روی نداده و قرار نیست دولت امتیاز خاصی به کردها بدهد.
اما دولت باغچلی شریک اردوغان در ائتلاف جمهور، اعلام کرده که با آزادی اوجالان مخالف نیست.
در همین حال، بسیاری از سیاستمداران تندرو، مواضع خود را تعدیل کرده‌اند.
به عنوان مثال دوغو پرینچک رهبر حزب وطن می‌گوید: «شخصاً معتقدم که دولت باید به اعلام عفو عمومی بیاندیشد.
با توجه به این که اوجالان در این مقطع، نقشی محوری بر عهده داشته، با آزادی او مخالف نیستم.
وقتی که چندین نماینده کُرد تابع اوجالان در پارلمان ما هستند و گاهی ریاست نشست پارلمان را نیز بر عهده دارند، قاعدتاً نباید منعی برای سخنرانی اوجالان در پارلمان وجود داشته باشد».
بسیاری از تحلیلگران ترکیه در حال حاضر درباره تکمیل روند خلع سلاح پ.ک.ک بر این باورند که لازم است حزب حاکم، به ابهام و لفاظی پایان دهد و شفافیت سیاسی و حقوقی این روند را تضمین کند.