امروز در غرب، اقتدار به جای حقیقت مبنای قانونگذاری قرار گرفته است
دون روبرتو کاریا، استاد اخلاق اجتماعی در دانشکده الهیات ساردینیا گفت:برخی عناصر الهیاتی مشترک میان اسلام شیعی ایرانی تا امروز و سنت مسیحیت کاتولیک وجود دارد.
به گزارش خبرگزاری مهر، در چهل‌ویکمین پیش‌نشست تخصصی همایش بین‌المللی حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، دکتر دون روبرتو کاریا، استاد اخلاق اجتماعی در دانشکده الهیات ساردینیا، به سخنرانی پرداخت و بر اشتراکات الهیاتی میان اسلام شیعی و سنت مسیحی کاتولیک تأکید کرد.
وی همچنین به بررسی تحولات مفهوم آزادی دینی در غرب و ایران پرداخت و تفاوت‌های بنیادین این دو نظام را تحلیل کرد.
اشتراکات الهیاتی اسلام و مسیحیت
دکتر کاریا در آغاز سخنان خود با تشکر از برگزارکنندگان این نشست، گفت: «از شنیدن مطالب مطرح‌شده در این جلسه لذت بردم و به‌ویژه بر برخی عناصر الهیاتی مشترک میان اسلام شیعی ایرانی از قرن شانزدهم تا امروز و سنت مسیحیت کاتولیک تأکید می‌کنم.»
وی افزود: «اصلی مانند منشأ الهی حیات، نقش وحی در روشنگری عقل طبیعی برای درک قانون الهی، مفهوم مهدویت در اسلام و مسیحیت، شفاعت ائمه و اولیای دین، و نیز مفهوم آزادی درونی و بیرونی، از جمله این اشتراکات هستند.»
آزادی به مثابه موهبت و مسئولیت
این استاد اخلاق اجتماعی با اشاره به سخنان دکتر غفاری درباره آزادی به عنوان «موهبت الهی»، توضیح داد: «در غرب، برای تعریف این موهبت از مفهوم Munus استفاده می‌شود که همزمان هم یک هدیه است و هم یک تکلیف و مسئولیت.
متأسفانه در غرب، برخلاف ایران که در پنجاه سال گذشته مسیر خود را بر اساس اصول الهیاتی پیش برده، بنیان‌های فرهنگی و مسیحی حقوق و قانونگذاری تضعیف شده است.»
انحراف فلسفی غرب و تأثیر آن بر قانونگذاری
دکتر کاریا با اشاره به تحولات فلسفی غرب از قرن شانزدهم میلادی گفت: «در حالی که در ایران، تشیع به عنوان یک نظام فکری قوی شکل گرفت، در غرب، انحراف به سمت عرفان‌گرایی افراطی و جادو، و سپس واکنش‌های فلسفیِ ضد الهیاتی، باعث شد تا پایه‌های قانونگذاری از وحی و قانون الهی فاصله بگیرد.»
وی ادامه داد: «نتیجه این شد که امروز در غرب، اقتدار به جای حقیقت مبنای قانونگذاری قرار گرفته است.
این رویکرد که Autoritas non veritas facit legem (اقتدار، نه حقیقت، قانون را می‌سازد) نام دارد، باعث شده تا حقوق بشر و آزادی‌های فردی، بدون توجه به مسئولیت‌های الهی و اخلاقی تعریف شود.»
تفاوت بنیادین قانون اساسی ایران و غرب
این استاد دانشگاه با مقایسه قانون اساسی ایران و غرب خاطرنشان کرد: «در قانون اساسی ایران، به‌ویژه در اصل ۲، بر ایمان به اصول الهی، کرامت انسانی و مبارزه با فساد تأکید شده است.
این در حالی است که در قوانین غربی، آزادی دینی بدون توجه به *تکلیف جستجوی حقیقت* تعریف می‌شود.»
وی با اشاره به اصل ۱۲ و ۱۳ قانون اساسی ایران گفت: «نگاه قانون اساسی ایران به ادیان دیگر، صرفاً یک تسامح نیست، بلکه احترام به هویت آنهاست، البته در چارچوبی که نظام اسلامی تعیین کرده است.
این رویکرد، برخلاف غرب که فردگرایی افراطی به بتواره شدن خویشتن انجامیده، تعادل مناسبی بین آزادی و مسئولیت ایجاد می‌کند.»
لزوم بازگشت به مبانی الهیاتی
دکتر کاریا در پایان با استناد به آموزه‌های کلیسای کاتولیک و تشیع تأکید کرد: «هر نظام حقوقی باید بر اساس توانایی انسان در شناخت خدا از طریق وحی و عقل طبیعی بنا شود.
آزادی واقعی، نه در نادیده گرفتن حقیقت، بلکه در پذیرش مسئولیت در برابر خدا و جامعه محقق می‌شود.»
وی با تشکر از حضار، ابراز امیدواری کرد که گفت‌وگوهای بیشتری بین اندیشمندان اسلامی و مسیحی برای تبیین مشترکات فکری صورت گیرد.
چهل‌ویکمین پیش‌نشست این همایش با عنوان «آزادیِ بدون هویت و آزادیِ ریشه‌دار در الگوی غربی و ایرانی» به همت پژوهشکده شورای نگهبان و با همکاری رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در رم، روز پنج‌شنبه ۱۹ تیرماه ۱۴۰۴ برگزار شد.
اختتامیه همایش بین‌المللی حقوق ملت و آزادی‌های مشروع نیز در آذرماه سال جاری در تهران برگزار خواهد شد.