جزئیات خسارت ۵.۹ میلیارد دلاری اقتصاد اسرائیل در جنگ با ایران

کد خبر: 724324 | ۱۴۰۴/۰۴/۲۵ ۰۹:۵۵:۰۰
«اقتصاد آسیب‌دیده تل‌آویو» عنوان یادداشت روزنامه اعتماد به قلم امیررضا اعتمادی است که در آن آمده؛ بانک مرکزی اسراییل پیش‌بینی کرده هزینه‌های اقتصادی جنگ ۱۲‌روزه حدود یک درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد و رقم اولیه آن را در حدود ۲۰میلیارد شِکل (حدود ۵.۹ میلیارد دلار) برآورد کرده است.
وزارت دارایی نیز گزارش داده برآورد خسارات مستقیم حاصل از جنگ (شامل هزینه‌های نظامی و جبران خسارات) دست‌کم ۸ میلیارد شِکل (۲.۳۷ میلیارد دلار) است که پیش‌بینی رشد اقتصادی ۲۰۲۵ را تعدیل کرده است.
تحلیلگران بین‌المللی تخمین می‌زنند خسارات کلی، با احتساب زیان‌های غیرمستقیم (مانند افت صادرات، اختلال زنجیره تامین و تعطیلی کسب‌وکارها)، در حدود ۱۲ تا ۲۰ میلیارد دلار باشد.
اداره آمار دولتی اسراییل اعلام کرده نرخ رشد اقتصادی دست‌کم ۰.۲درصد کاهش می‌یابد و کسری بودجه بالاتر می‌رود.
علاوه بر این، تنش منطقه‌ای باعث کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و خروج سرمایه‌ها شده است.
براساس یک نظرسنجی، نزدیک به 20‌درصد شرکت‌های فناوری و نوآوری اسراییل مجبور شدند بخشی از عملیات و نیروی کار خود را به خارج منتقل کنند و حدود نیمی از این شرکت‌ها اعتراف کرده‌اند ظرف شش‌ماه آینده با کمبود نقدینگی مواجه خواهند شد.
این روندها نشان می‌دهد علاوه بر خسارات مستقیم، زیان‌های زنجیره تامین و بی‌ثباتی اقتصادی هم در حال تشدید اثرات جنگ هستند.
برخی ناظران هشدار داده‌اند مجموع خسارات احتمالی، با لحاظ هزینه‌های بازسازی و فرصت‌سوزی‌ها، می‌تواند از ۸۰ میلیارد دلار نیز فراتر رود (اگرچه رقم رسمی اعلام نشده است).
خسارت بخش انرژی
جنگ مذکور آسیب جدی‌ای به بخش انرژی اسراییل وارد کرده است.
براساس گزارش‌ها، میدان‌های گازی دریای مدیترانه («لیواثان» و «کاریش») به‌طور موقت از مدار خارج شده و تولید گاز طبیعی کشور تا دو‌سوم کاهش یافت.
توقف استخراج گاز صادراتی، موجب ازدست رفتن صدها میلیون دلار درآمد از صادرات گاز به مصر و اردن شد (براساس برآوردها، حدود ۱۲ میلیون دلار در روز)‌.
در حوزه نفت، پالایشگاه‌های مهم حیفا هدف موشک قرار گرفتند: شرکت بیزان، مالک بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت بندر حیفا، اعلام کرد بر اثر اصابت موشک ایرانی واحد تولید برق و بخار آن به‌شدت آسیب دید و تمام تاسیسات پالایش تعطیل شد.
علاوه بر آن، شبکه خطوط لوله انتقال سوخت و زیرساخت‌های پتروشیمی منطقه حیفا دچار آتش‌سوزی و خسارت جزیی شدند.
در کل، اختلال در پالایش و انتقال سوخت و از کار افتادن میدان‌های نفتی و گازی اصلی، منجر به کاهش شدید توان تولید انرژی شده و خسارات سنگینی (معادل چند میلیارد دلار) بر اقتصاد وارد کرده است.
خسارت زیرساخت‌های نظامی و پدافند هوایی
مقام‌های ارشد نظامی اسراییل اذعان کرده‌اند برخی تاسیسات ارتش طی حملات موشکی ایران آسیب دیده، اما تعداد آنها بسیار اندک بوده و اکثر پایگاه‌ها همچنان عملیاتی مانده‌اند.
با این حال، براساس تحلیل تصاویر ماهواره‌ای، دست‌کم پنج پایگاه نظامی این کشور طی جنگ توسط شش موشک بالستیک مورد اصابت قرار گرفته است.
جزییات دقیقی درباره میزان خسارت ساختاری یا هزینه بازسازی پایگاه‌ها در دسترس نیست، ولی قطعا بازسازی واحدهای آسیب‌دیده و جایگزینی تجهیزات نظامی، نیازمند صرف میلیاردها شِکل خواهد بود.
همچنین مقابله با حمله موشکی ایران فشار مالی بزرگی بر سامانه‌های پدافند هوایی اسراییل تحمیل کرد: برای مثال، هر موشک رهگیر Arrow-3 حدود ۴ میلیون دلار و هر موشک «دیوید سلینگ» نزدیک به ۰.۷تا ۲ میلیون دلار هزینه دارد.
مجموع هزینه‌های انهدام صدها موشک و پهپاد ایرانی توسط سامانه‌های دفاعی، علاوه بر خسارت مستقیم اماکن، بخشی مهم از هزینه کلی جنگ را تشکیل می‌دهد.
اثر بر فرودگاه‌ها، خطوط هوایی و گردشگری
جنگ موجب فلج شدن حمل‌ونقل هوایی اسراییل شد.
پس از آغاز درگیری، بیشتر فرودگاه‌های بین‌المللی این رژیم تعطیل شدند و خطوط هوایی خارجی پروازهای خود به مقصد اسراییل را لغو کردند.
برای نمونه، هواپیمایی «ال‌عال» طی یک روز اولیه جنگ حدود ۲۵,۰۰۰ درخواست برای پروازهای بازگردانده شدن از اسراییل دریافت کرد.
سرانجام از ۲۲ ژوئن، پروازهای اضطراری به تدریج از سر گرفته شد: خطوط هوایی اسراییل و چند کشور همسایه هر روز حدود ۲۴ پرواز با ظرفیت کم (حدود ۵۰ مسافر) برای بازگرداندن اتباع انجام دادند.
با این حال، همزمان اعلام شد آژانس ایمنی هوانوردی اروپا در اوایل تیرماه محدودیت‌های پروازی بر فراز اسراییل را برداشت و عملیات خطوط هوایی به‌تدریج از سر گرفته شد.
بخش گردشگری نیز هزینه شدیدی را تجربه کرد؛ ورود گردشگران تقریبا به صفر رسید و بسیاری هتل‌ها خالی شدند.
تخمین زده می‌شود درآمدهای ناشی از پروازها و گردشگری در طول جنگ و روزهای پس از آن چند میلیارد دلار کاهش یافته باشد.
خسارت بنادر
اختلالات حاد در بنادر عمده اسراییل نیز رخ داد.
بندر حیفا که بیش از یک‌سوم حجم کانتینری کل کشور را پردازش می‌کند، در اوج جنگ هدف تهدیدهای امنیتی قرار گرفت.
برخی شرکت‌های بزرگ کشتیرانی تماس کشتی‌ها به این بندر را موقتا قطع کردند.
بنادر اشدود (که بخش زیادی از واردات کالاهای عمومی را پوشش می‌دهد) و ایلات (در مسیر دریای سرخ) نیز به‌دلیل فعالیت‌های نظامی در غزه و انسداد گذرگاه باب‌المندب متأثر بودند.
اختلال در حمل‌ونقل دریایی باعث کاهش صادرات و واردات نفت و کالاهای اساسی شد.
برآورد شده است آسیب به ظرفیت عملیاتی بنادر و کندی
واردات/صادرات، زیانی چند میلیارد دلاری به اقتصاد وارد کرده است.
باتوجه به سهم ۹۸درصد تجارت خارجی از طریق دریا، اختلال در این بخش اثر گسترده‌ای دارد.
تخریب زیرساخت‌های شهری و ساختمان‌ها
در مناطق شهری، حداقل ۳۶ اصابت موشکی و یک حمله پهپادی گزارش شده که ۲۸ کشته و بیش از ۳۰۰۰ مجروح برجای گذاشت.
این حملات به تخریب وسیع منجر شد: دست‌کم ۲۳۰۵ واحد مسکونی در حدود ۲۴۰ ساختمان دچار آسیب یا ویرانی شده، به‌علاوه دو دانشگاه و یک بیمارستان تخریب شد؛ بیش از ۱۳,۰۰۰ نفر نیز بی‌خانمان یا آواره شدند.
تا پایان جنگ، حدود ۴۱,۶۵۱ درخواست جبران خسارت توسط شهروندان به مراجع مرتبط ارایه شد که قریب ۳۲,۹۷۵ مورد آن به خسارت‌های ساختمانی اختصاص داشت.
مبلغ کلی تعهد پرداخت خسارات ساختمانی نیز توسط مقامات مالی حدود ۵ میلیارد شِکل تخمین زده شده است.
بازسازی کامل این حجم تخریب شهری (شامل مسکن، مراکز آموزشی و درمانی) مستلزم صرف چندین میلیارد دلار خواهد بود، افزون بر هزینه‌های دیگر مربوط به زیرساخت‌های آسیب‌دیده در حمل‌ونقل شهری و شبکه خدمات عمومی.