زنگ خطر برای آینده صنعت آرد در شمال غرب کشور
در پی تصمیمات ناهماهنگ در حوزه قیمت گذاری و تخصیص گندم و آرد، انتقادات گسترده ای از دریافت مابه التفاوت خلاف ضوابط گرفته تا چندنرخی بودن آرد و محدودیت واردات گندم، زنگ خطر را برای آینده صنعت آرد در شمال غرب کشور به صدا درآورده است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، در حالی که موضوع تأمین، قیمتگذاری و تخصیص گندم و آرد همواره از چالشهای اساسی اقتصاد کشاورزی و صنایع غذایی در کشور بوده، فعالان این حوزه در آذربایجان شرقی نسبت به تصمیمات اخیر دولت انتقادات جدی مطرح کردهاند.
از اعمال نرخهای بازگشتپذیر گرفته تا چندنرخی بودن آرد و محدودیتهای واردات گندم، همه و همه زنجیره تولید و مصرف را با مخاطراتی جدی روبهرو کرده است.
گزارش حاضر، روایت دغدغهها، هشدارها و پیشنهادات نمایندگان بخش خصوصی و مسئولان مرتبط است که خواهان بازنگری در سیاستهای فعلی و باز شدن مسیر برای نقشآفرینی بیشتر سرمایهگذاران و تولیدکنندگان هستند.
سایه تهدید بر صنعت آرد آذربایجان شرقی
رضا جعفری، رئیس کمیسیون صنایع غذایی اتاق بازرگانی تبریز، با بیان اینکه در خصوص موضوع گندم و آرد، اظهار کرد: بر اساس تصریح قانون، نباید تصمیمات بر اساس عطف ماسبق صورت گیرد.
متأسّفانه دولت نرخ آرد را در پایان اردیبهشت ماه اعلام کرده، ولی اجرای آن را از ابتدای اردیبهشت ماه لحاظ کرده است و مابهالتفاوت آن، از خریداران گندم اخذ شده است که منجر به متضرر شدن بسیاری از واحدهای صنایع غذایی مرتبط با گندم و آرد شده است.
وی با اشاره به تفاوت نرخ آرد برای ماکارونی و نان، افزود: استان آذربایجان شرقی از این قضیه به شدت متضرر خواهد شد، چرا که نان قوت اصلی مردم بوده و بر ماکارونی ارجح است، بنابراین درخواست صریح و صادقانه، تعیین نرخ ثابت و مشخص برای گندم و آرد است.
رئیس کمیسیون صنایع غذایی اتاق بازرگانی تبریز بیان کرد: باید اجازه واردات گندم (با سرمایه شخصی) به سرمایهگذاران داده شود تا مصرف مورد نیاز واحد خود را از این طریق تهیه کنند.
جعفری عنوان کرد: با ادامه روند فعلی کارخانجات تولید کیک اقدام به اخذ مجوز تولید ماکارونی خواهند کرد.
وی، گفت: به دلیل شرایط تحریمها و بر اساس کارشناسیهای انجام شده در کشور، قیمت تمام شده محصولات داخلی تا 15 درصد بیشتر از قیمت جهانی است.
اگر در شرایط کنونی قیمت گندم در کشور بیشتر از قیمت جهانی باشد، بهخصوص در صنعت مبتنی بر آرد قدرت رقابت را از دست خواهیم داد.
رئیس کمیسیون صنایع غذایی اتاق بازرگانی تبریز، گفت: یکی از دلایل مخالفت سیستم حاکمیتی با واردات گندم توسط بخش خصوصی، این است که امکان دارد بخش خصوصی گندم خارجی را وارد کشور کرده و به دولت بفروشد، در حالی که سامانههای موجود میتواند این موضوع را شفافسازی کند.
جعفری، با بیان اینکه ما اقدامات لازم و چانهزنیها را انجام داده و بعد از فصل خرید وارد میکنیم، ادامه داد: با این حال اگر کلا با واردات گندم توسط بخش خصوصی مخالفت کنند، با خروج کارگر و کاهش تولید مواجه خواهیم شد.
این ضعفها یکجا جمع شده و آسیبرسان خواهد بود و استان ما در این زمینه ضربهپذیر است.
گندم آذربایجان بهترین گزینه برای صنف و صنعت است
غلامرضا غلامی، عضو هیئت مدیره انجمن آرد استان آذربایجان شرقی، با تأکید بر لزوم رعایت قانون از سوی کارخانجات آرد، اظهار داشت: برخی از واحدهای تولیدی برخلاف ضوابط قانونی عمل میکنند و اصلاح این روند باید از داخل استان آغاز شود.
وی با اشاره به ضرورت خرید گندم با افت معقول، گفت: طبق قانون، خرید گندم باید با در نظر گرفتن افت طبیعی و منطقی انجام گیرد و این موضوع نباید نادیده گرفته شود.
عضو هیئتمدیره انجمن آرد استان آذربایجان شرقی، با اشاره به چالشهای واردات گندم در سال جاری گفت: به دلیل پایین بودن قیمت جهانی گندم، واردات برای کشور با محدودیتهایی روبهرو است و نمیتوان بهراحتی بر واردات تکیه کرد.
غلامی درباره تفاوتها در تخصیص آرد، گفت: در حوزه ماکارونی، امتیازاتی مانند تأمین با ضمانتنامه بانکی در نظر گرفته شده که این مسئله نیز باید در سیاستگذاریها مورد توجه قرار گیرد.
وی، با دفاع از کیفیت گندم بومی، اظهار کرد: گندم تولیدی آذربایجان شرقی بیکیفیت نیست؛ بلکه هر نوع گندم دارای کارایی خاص خود است.
بهعنوان مثال، گندمی با گلوتن ایندکس بالا در نانواییها کاربرد دارد.
عضو هیئتمدیره انجمن آرد استان آذربایجان شرقی، با بیان اینکه گندم آذربایجان نقشی کلیدی در پویایی صنف و صنعت ایفا میکند، تأکید کرد: اگر گندم استان تأمین نشود، صنف و صنعت ما با مشکل مواجه خواهد شد، چرا که هیچکس نمیتواند از گندمهای دیگر استفاده کند.
گندم آذربایجان بهترین گزینه برای تولیدات صنفی و صنعتی است و هیچ شکی در این موضوع وجود ندارد.
مابهالتفاوت گندم برخلاف ضوابط از کارخانجات دریافت میشود
غلامعلی راستی، دبیر انجمن آردسازان آذربایجان شرقی با انتقاد از عملکرد بازرگانی دولتی ایران در خصوص دریافت مابهالتفاوت گندم از کارخانههای آرد استان، اظهار داشت: بر اساس فاکتورهای صادر شده از سوی سازمان مربوطه، تصریح شده بود که در صورت خروج گندم از انبار، مشمول مابهالتفاوت نخواهد شد، اما با وجود خروج کامل گندمها از انبار، این هزینه از کارخانجات اخذ شد.
وی، در خصوص نرخ متفاوت آرد ماکارونی تأکید کرد: اگر بنا باشد برای آرد یارانهای در نظر گرفته شود، اولویت با نان است، نه ماکارونی.
دبیر انجمن آردسازان آذربایجان شرقی از موضوع واردات گندم توسط واحدهای صنایع غذایی نیز حمایت کرد و گفت: درخواست واردات گندم از سوی این واحدها، تصمیمی به نفع استان است و میتواند در تأمین نیازهای تولید مؤثر واقع شود.
راستی با اشاره به کاهش محسوس خرید گندم در سال جاری اظهار کرد: در سال گذشته میزان خرید گندم استان 603 هزار تن بود، اما پیشبینی میشود این رقم امسال حداکثر به 470 هزار تن برسد و حتی ممکن است تا 250 تا 300 هزار تن کاهش یابد.
وی با بیان اینکه چنین وضعیتی در سطح کشور میتواند منجر به نیاز به واردات گسترده گندم شود، تأکید کرد: برای جلوگیری از کسری احتمالی، باید از هماکنون برنامهریزی شود و در صورت وجود محدودیتهای دولتی، بخش خصوصی باید وارد عمل شود.
دبیر انجمن آردسازان آذربایجان شرقی، به موضوع نارضایتی کارخانههای آرد از نحوه تحویل گندم از سوی سیلوهای خصوصی اشاره کرد و گفت: طبق قرارداد ابلاغ شده از سوی شرکت بازرگانی دولتی ایران، سیلوهای خصوصی موظف به تحویل گندم با همان میانگین افت خریداریشده هستند، اما این موضوع رعایت نمیشود.
راستی، با انتقاد از ادغام چندین کارگروه تخصصی در قالب «کارگروه اقدام مشترک»، تصریح کرد: با این اقدام، انجمن آردسازان استان از فرآیند تصمیمگیری حذف شده و امکان طرح مشکلات کارخانجات از بین رفته است.
وی خواستار بازگرداندن انجمن به جلسات تصمیمگیری و احیای کارگروه تخصصی آرد و نان شد.
چند نرخی بودن گندم مانع شفافیت بازار است
حمید شهباززاده، معاون بازرگانی اداره کل غله و خدمات بازرگانی آذربایجان شرقی، با اشاره به ضرورت شفافیت در بازار گندم و آرد، تأکید کرد: شرکت غله صرفاً مجری سیاستهای تعیینشده از سوی وزارت جهاد کشاورزی است و در چارچوب این سیاستها عمل میکند.
وی با بیان اینکه باید واقعیتهای بازار در خرید و فروش گندم لحاظ شود، افزود: اگر هدفگذاری خرید گندم برای امسال 300 هزار تن باشد اما در عمل با افت 50 درصدی مواجه شویم، ترجیح میدهم میزان واقعی خرید ثبت و افت واقعی نیز ثبت شود، نه اینکه آمار غیرواقعی ارائه شود.
معاون بازرگانی اداره کل غله و خدمات بازرگانی آذربایجان شرقی ضمن انتقاد از چندنرخی بودن گندم، آن را عامل ایجاد عدم شفافیت در بازار دانست و گفت: در چنین شرایطی امکان رقابت سالم از بین میرود.
شهباززاده، با اشاره به اصول قانون تجارت تصریح کرد: اصل در تجارت بر اعتماد است.
باید به بخش خصوصی اجازه ورود به بازار داده شود و اختیار واقعی به فعالان این حوزه از جمله کارخانههای آردسازی واگذار شود.
واردات گندم به دلیل ملاحظات امنیتی با محدودیت مواجه است
حسن پاشایی، رئیس اداره بازرگانی صمت استان با بیان اینکه یکی از دلایل اصلی محدودیت در واردات گندم، ملاحظات امنیتی است، افزود: در گذشته مواردی از واردات گندمهای آلوده به کشور و حتی به استان گزارش شده بود و همین تجربه باعث شده که دولت نسبت به واردات گندم با حساسیت بیشتری عمل کند.
به همین دلیل، هرچند واردات از سوی دولت مطرح است، اما در عمل بهسختی امکانپذیر شده است.
وی، ریشه اصلی محدودیتها را در ضرورت رصد و کنترل کیفیت دانست و تصریح کرد: مهمترین نکته، نظارت دقیق بر واردات گندم است تا از ورود گندمهای آلوده جلوگیری شود.
همانطور که در سایر کالاها مانند برنج و شکر مباشران معتمد معرفی میشوند، این امکان در حوزه گندم نیز وجود دارد.
رئیس اداره بازرگانی صمت استان آذربایجان شرقی خاطرنشان کرد: اگر پیشنهاد مشخصی از سوی بخش خصوصی یا تشکلهای تخصصی ارائه شود، قطعاً اداره کل صمت نیز در چارچوب اختیارات خود پیگیریهای سازمانی لازم را انجام خواهد داد.
واردات خارج از فصل با مدیریت بخش خصوصی امکانپذیر است
صادق نادری، معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با اشاره به کاهش میزان تولید گندم در سال جاری گفت: پیشبینی تولید حدود 320 هزار تُن بود، اما به دلیل نگرانیهای کشاورزان و ذخیرهسازی گندم برای مصرف خانوار در مناطق روستایی، این رقم کاهش یافته است.
وی یکی از دلایل کاهش خرید تضمینی را اختلاف قیمتها دانست و افزود: تولید جو در کشور کم است و با وجود توان داخلی، جو وارد میشود.
دولت قیمت جو را 13,500 تومان تعیین کرده، اما قیمت بازار تا 23 هزار تومان نیز افزایش یافته که همین اختلاف، روی رفتار کشاورزان تأثیر گذاشته است.
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با رد شایعه بیکیفیتی گندم استان، گفت: شاخصهای کیفی گندم استان در سطح مطلوبی قرار دارد.
بهطور مثال، هکتولیت استان 78 در برابر میانگین کشوری 77، پروتئین گندم استان 11.04 در مقابل میانگین کشوری 11.5 و سایر شاخصها نیز در سطح قابل قبولی هستند.
نادری درباره واردات گندم تصریح کرد: بهترین گزینه برای واردات، بخش خصوصی است.
اکنون قیمت جهانی گندم با قیمت داخلی فاصله زیادی ندارد (200 تا 230 دلار در بازار جهانی)، و واردات خارج از فصل از مهر یا آبان میتواند به نفع استان باشد.
وی، با اشاره به تفاوت نرخ آرد برای ماکارونی و نان، تأکید کرد: هر نوع یارانهای میتواند منشأ فساد باشد.
با توجه به اینکه نان، قوت غالب مردم است، نباید ماکارونی از نظام یارانه گندم جدا شود.
مجموع دیدگاههای مطروحه از سوی نمایندگان صنایع غذایی، انجمنهای تخصصی، مسئولان جهاد کشاورزی، صمت و اداره غله نشان میدهد که ادامه روند فعلی در مدیریت گندم و آرد، آسیبهای جبرانناپذیری برای صنعت، اشتغال و امنیت غذایی استان در پی خواهد داشت.
راهکارهایی نظیر تعیین نرخ ثابت، اجازه واردات محدود با نظارت کیفی، بازگشت انجمنها به فرایند تصمیمسازی و شفافسازی در تخصیص منابع، میتواند مسیر پایداری در تأمین گندم و ثبات اقتصادی صنایع وابسته را هموار کند.
در غیر این صورت، خطر کاهش تولید، تعطیلی واحدهای صنفی و افزایش وابستگی به واردات، بیش از هر زمان دیگری، به واقعیت نزدیک خواهد شد.
انتهای پیام/