تحلیل پیامدهای خلع سلاح پ.ک.ک در سیاست ترکیه
به گزارش مشرق، کانال تلگرامی مطالعات ترکیه و قفقاز مطلبی با عنوان تحلیل پیامدهای خلع سلاح پ.ک.ک در سیاست ترکیه منتشر کرد:
در ۱۱ ژوئیه ، اولین گروه از اعضای پ.ک.ک در سلیمانیه، شمال عراق، سلاح‌های خود را بر زمین گذاشتند.
این رویداد نه تنها به بیش از چهار دهه مبارزه مسلحانه پایان می‌دهد که منجر به کشته شدن ده‌ها هزار نفر و آوارگی میلیون‌ها نفر شده، بلکه فصل جدیدی را در سیاست ترکیه با پتانسیل تحول عمیق باز می‌کند.
این اقدام گفتمان سیاسی، تقسیمات اجتماعی و سیاست‌های امنیتی ترکیه را که تحت تأثیر این درگیری بوده‌اند، بازتنظیم خواهد کرد.
تأثیرات آن بر نهادها، احزاب و افکار عمومی که سال‌ها تحت فشار خصومت بوده‌اند، قابل توجه خواهد بود؛ از ظهور احزاب جدید گرفته تا اصلاحات قانون اساسی و روابط دولت-مخالفان.
خلع سلاح پ.ک.ک می‌تواند موازنه‌های قدرت را در عرصه سیاسی ترکیه تغییر دهد.
حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها (ِDEM Party) که گرایش کُردی دارد، در کانون این تغییر قرار دارد و پیش‌بینی می‌شود که این حزب مشروعیت و فضای سیاسی بیشتری برای فعالیت به دست آورد.
تحلیلگران مانند سرن سلوین کورکماز، مدیر موسسه استان‌پول، احتمال می‌دهند که حزب دِم ممکن است نام خود را تغییر دهد تا با روند صلح همسو شود.
این تحول فقط حزب دِم را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد.
احزاب حاکم و مخالف نیز باید خود را با این عرصه جدید وفق دهند.
حزب حاکم (AKP) با چالش تحکیم قدرت روبروست و احزاب مخالف، به ویژه حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP)، ممکن است با فشار فزاینده و مبارزات داخلی مواجه شوند.
ملاقات رئیس‌جمهور اردوغان با چهره‌های برجسته حزب دِم در ۷ ژوئیه ۲۰۲۵، نشان‌دهنده آغاز تعاملات سطح بالا و اهمیت دیپلماسی در این مرحله است.
این مراسم بخشی از یک نقشه راه پنج‌مرحله‌ای جامع است که هدف آن دستیابی به صلح پایدار است.
این فرآیند با یک ابتکار سیاسی از سوی ائتلاف حاکم ترکیه، معروف به "ائتلاف جمهور"، آغاز شد.
این ائتلاف با صدور فراخوان تاریخی برای صلح، راه را برای اجماع ملی به منظور پایان دادن به چندین دهه درگیری مسلحانه هموار کرد.
عبدالله اوجالان، رهبر پ.ک.ک، نیز پیامی عمومی منتشر کرد که در آن از اعضای این گروه خواست تا سلاح‌های خود را زمین بگذارند.
مرحله کنونی شامل انحلال و برچیدن ساختارهای مسلح پ.ک.ک است.
این مرحله با سوزاندن نمادین سلاح‌ها توسط جنگجویان نشانه‌گذاری شده و به معنای دائمی و نظارت‌شده برچیدن توان نظامی این گروه است.
مراحل آتی بر بازگنجاندن قانونی تمرکز خواهد داشت که شامل ایجاد سازوکارهایی برای بازگشت قانونی جنگجویان سابق و تضمین عدالت است.
پس از آن، مرحله بازگنجاندن اجتماعی-روانشناختی آغاز خواهد شد که هدف آن حمایت از آشتی ملی و ادغام بلندمدت جنگجویان سابق در جامعه است.
پس از اقدامات اولیه خلع سلاح، انتظار می‌رود پارلمان ترکیه کمیسیون جدیدی برای ارائه چارچوب قانونی تشکیل دهد.
این نهاد به مطالبات کلیدی مربوط به تلاش‌های صلح، از جمله اعطای ضمانت‌های قانونی رسمی برای تأمین امنیت روند خلع سلاح و ادغام مجدد، رسیدگی خواهد کرد.
تمرکز این قانون‌گذاری بر ادغام مجدد اعضای سابق گروه‌های تروریستی خواهد بود که جرایمی فراتر از عضویت در سازمان مرتکب نشده‌اند.
یکی از حساس‌ترین مسائل سیاسی، آزادی احتمالی زندانیان سیاسی مرتبط با جنبش تروریستی است.
چهره‌های برجسته حزب دِم مانند صلاح‌الدین دمیرتاش و فیگن یوکسکداغ، موضوع بحث‌های جاری هستند و آزادی آن‌ها، هرچند هنوز رسماً به روند خلع سلاح گره نخورده باشد، اهمیت سیاسی عمیقی خواهد داشت.
هم‌زمان با این تحولات، انتظار می‌رود بحث جدیدی در مورد اصلاحات قانون اساسی شکل بگیرد.
این بحث می‌تواند با تغییرات نمادین، مانند بازنگری تعریف قانونی شهروندی، آغاز شود، اما پتانسیل تحولات عمیق‌تری را دارد که ائتلاف‌های سیاسی، قوانین انتخاباتی و پیکربندی‌های ایدئولوژیکی را در سراسر ترکیه تحت تأثیر قرار دهد.
غالب دالای، پژوهشگر ارشد در چاتهام هاوس، پایان فعالیت مسلحانه پ.ک.ک را فرصتی برای بازتعریف نحوه تعریف ترکیه از خود می‌بیند.
او معتقد است که این روند منجر به بازاندیشی در شهروندی ترکیه و هویت ژئوپلیتیکی آن خواهد شد.
دیوید ال.
فیلیپس از دانشگاه کلمبیا نیز تأکید می‌کند که خلع سلاح تنها آغاز کار است و برای دستیابی به هدف بزرگ‌تر، وظایف فنی و برنامه‌های ادغام مجدد باید با هم کار کنند.
حزب دم در سال‌های گذشته به دلیل نظارت قانونی و نگرانی‌های امنیت ملی با محدودیت‌های فزاینده‌ای مواجه بود.
اما اکنون با گشوده شدن فضای سیاسی جدید، به نظر می‌رسد توجه به سمت حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) معطوف شده است.
این تحولات، به جای نشان دادن جایگزینی مستقیم یک نقطه فشار با دیگری، بازتاب‌دهنده ماهیت در حال تکامل رقابت سیاسی در ترکیه است.
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.