در بازدید دادستان از کمرزرین چه گذشت؟ بررسی گودبرداری شبانه و تبعات آن

به گزارش خبرنگار مهر: حوالی ظهر امروز یکشنبه، محوطه‌ی خاک‌آلود و ناتمام جلوی مسجد تاریخی کمرزرین، این بار نه محل عبور ماشین‌آلات عمرانی، بلکه میدان مواجهه‌ای چندجانبه میان مدیران شهری، مسئولان میراث فرهنگی، دادستان استان و ساکنان خسته محله بود؛ مواجهه‌ای پرتنش، با انبوهی از سؤال‌های بی‌پاسخ، سندهای متناقض، اتهام‌های متقابل و نگرانی‌های عمیق درباره سرنوشت بخشی از حافظه تاریخی اصفهان.
دستور توقف کامل عملیات عمرانی؛ تخلف محرز است
محمد موسویان، دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان اصفهان که شخصاً برای بررسی ماجرا در محل حاضر شده بود، با صراحت اعلام کرد: «پیمانکار پروژه حق هیچ‌گونه گودبرداری با ماشین‌آلات مکانیکی در این محوطه را نداشته و باید بر اساس مصوبات پژوهشکده میراث فرهنگی و پروتکل‌های مصوب اداره کل میراث، اقدام می‌کرده است.»
وی در پاسخ به مجری پروژه که مدعی ارائه مجوز رسمی بود، ضمن بررسی نامه ارائه‌شده گفت: «در این مجوز، هیچ اشاره‌ای به استفاده از بیل مکانیکی یا بولدوزر نشده است.
تمام کسانی که در این اقدام نقش داشته‌اند، از شهرداری تا پیمانکار، باید در برابر دادستانی پاسخگو باشند.»
میراث: هیچ مجوزی برای گودبرداری نداده‌ایم
درحالی‌که مجری پروژه عمرانی شهرداری منطقه ۳ اصفهان بارها مدعی دریافت مجوز برای عملیات خاکبرداری شده بود، هادی‌الله‌یاری، ناظر عالی پروژه‌های باستان‌شناسی میراث فرهنگی استان، صراحتاً این ادعا را رد کرد: «هیچ مجوزی برای گودبرداری صادر نشده است.»
تأیید این موضع توسط امیر کرم‌زاده، مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان، تنش جلسه را به اوج رساند.
او خطاب به مجری پروژه گفت: «من مدیر این اداره هستم؛ اگر مجوزی صادر می‌شد، قطعاً در جریان بودم.
هیچ‌گونه مجوز رسمی برای استفاده از ماشین‌آلات سنگین در این محوطه وجود نداشته است.»
مجری پروژه: مقصر، میراث است؛ از شجاعی شکایت می‌کنیم
در سوی دیگر این منازعه، نماینده پیمانکار پروژه بارها تأکید کرد که همکاری میراث فرهنگی با شهرداری ناکارآمد و کند بوده و آن‌ها را وارد چرخه‌ای فرسایشی کرده است.
او حتی اعلام کرد که از دکتر علی شجاعی، مسئول کاوش‌های باستان‌شناسی گذر کمرزرین، به دلیل «نشر اکاذیب در فضای مجازی و ارسال ویدئو به رسانه‌ها» شکایت خواهد کرد.
بخشی از تاریخ اصفهان در سکوت شبانه نابود شد
دکتر علی شجاعی، باستان‌شناس و مسئول کاوش‌های گذر تاریخی کمرزرین، بار دیگر بر ارزش باستانی این محوطه تأکید کرد و گفت: «در کاوش‌های اولیه، به لایه‌هایی از دوره سلجوقی و حتی پیش‌تر برخورد کردیم.
آثار منقولی چون سکه‌ها و سازه‌های معماری در زیر آسفالت کشف شده بود که نشان از اهمیت تاریخی منطقه دارد.»
وی در ادامه افزود: «توافق میان شهرداری، پژوهشکده و اداره‌کل میراث فرهنگی مشخص کرده بود که هرگونه خاک‌برداری فقط به صورت دستی، آن‌هم زیر نظر کارشناسان صورت گیرد.
تخطی از این توافق، به معنای تخریب آگاهانه‌ی تاریخ شهر است.»
مردم محله: ما امنیت و عبور و مرور می‌خواهیم، نه کاوش‌های بی‌پایان
در میان گفت‌وگوهای رسمی، صدای مردم محل نیز شنیده شد.
یکی از کسبه محل با لحن اعتراضی خطاب به دادستان گفت: «ما نه امنیت داریم، نه عبور و مرور ساده.
پروژه کمرزرین چهار سال است که به بهانه کاوش باستان‌شناسی بلاتکلیف مانده.
اصلاً ما تاریخ نمی‌خواهیم؛ وقتی نمی‌توانیم راحت از خانه به مغازه‌مان برویم، هویت تاریخی به چه کارمان می‌آید؟»
حرف‌هایی از جنس زندگی روزمره، که نه در اسناد باستان‌شناسی پیداست، نه در نامه‌های اداری، اما در چهره تک‌تک ساکنان محله قابل خواندن بود.
دادستان: هر دو نهاد مقصرند؛ تصمیم نهایی به‌زودی اعلام می‌شود
موسویان در پایان بازدید، با اشاره به طولانی‌شدن روند پروژه، گفت: «هم شهرداری به‌دلیل تأخیر در اجرای تعهدات، و هم میراث فرهنگی به‌دلیل کندی در فرآیندهای قانونی، در این نابسامانی شریک‌اند.»
وی تصریح کرد: «تا زمان صدور تصمیم نهایی دادستانی، هیچ‌گونه عملیات فیزیکی در این محوطه مجاز نیست.
حفاظت از لایه‌های تاریخی وظیفه‌ای عمومی است.
دستگاه قضائی در دفاع از میراث ملی، با هیچ فرد یا نهادی تعارف ندارد.»
پرسشی بی‌پاسخ؛ چقدر از تاریخ زیر آسفالت مانده؟
بازدید امروز، بیش از آنکه به حل مسئله بینجامد، عمق بحران مدیریت در مواجهه با میراث را نشان داد.
از سویی پروژه‌ای که چهار سال است ادامه دارد و مردم را خسته کرده، از سوی دیگر حافظه تاریخی شهری که اگر بار دیگر با لودر و شب و سکوت درهم کوبیده شود، دیگر بازسازی‌شدنی نخواهد بود.
در نهایت، نه فقط یک حفاری، بلکه اعتماد عمومی به نهادهای مسئول در تقاطع گذر تاریخی کمرزرین، به گودال تازه‌ای افتاده است؛ گودالی که پر کردنش، فقط با آسفالت و مصالح ممکن نیست