تبلیغ از کار فصلی تا سبک زندگی اجتماعی مبلغان

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین آرش رجبی در نشست خبری با موضوع «گزارش عملکرد نهادهای تبلیغی» که در مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه برگزار شد با اشاره به تأکید مضاعف مقام معظم رهبری بر اولویت تبلیغ در حوزه‌های علمیه در تاریخ 21 تیر 1402 و قرار دادن مسیر روش‌تر در پیش روی حوزه، اظهار کرد: هر چند مطالب مطرح‌ شده در این سخنرانی از حیث محتوا نکات جدیدی به‌شمار نمی‌رفت و ریشه در نظام فکری مقام معظم رهبری دارد که بیش از سه دهه است در حال تبیین آن هستند، اما در این مقطع زمانی (سال 1402)، این موضوعات با ادبیاتی نوین‌تر و تأکیدی بیشتر مطرح شد.
در همین چارچوب، برخی کلیدواژه‌ها در سخنان ایشان برجسته‌تر از همیشه بیان شد؛ از جمله تأکید بر اینکه «تبلیغ باید اولویت اول باشد.»
وی گفت: نکته حائز اهمیت آن است که اولویت یافتن تبلیغ، امری دفعی نیست، بلکه فرآیندی تدریجی به شمار می‌آید.
یکی از عبارات قابل تأمل ایشان در همین بیانات که باید همگان به آن توجه داشته باشند، این است: «شاید اگر همین حالا شروع کنید، تا 5 سال دیگر این اتفاق بیفتد.» این سخن، بیانگر آن است که تحقق این امر تدریجی، نیازمند زمان، برنامه‌ریزی، و اقدامات پیوسته است و با تصمیمات مقطعی یا دستوری نمی‌توان به آن دست یافت.
از منظر مقام معظم رهبری، تبلیغ نه‌تنها به عنوان یک وظیفه، بلکه به مثابه غایت نهایی باید در تمام شئون نظام آموزشی، پژوهشی و تربیتی حوزه علمیه لحاظ شود تا آثار و نتایج آن در نظام تبلیغ و فعالیت‌های فرهنگی نمایان شود.
معاون تبلیغی حوزه خواهران بیان کرد: در همین راستا و با توجه به بیانات اخیر ایشان، می‌توان از "منشور حوزه پیشرو و سلامت" به مناسبت صدمین سال بازتأسیس حوزه‌های علمیه قم یاد کرد؛ منشوری که بر این نکته تصریح دارد که حوزه یک نهاد برون‌گراست و تمامی خروجی‌های آن باید در خدمت هدایت فکری و فرهنگی جامعه قرار گیرد.
بنابراین، نظام آموزشی حوزه نیز باید متناسب با این رویکرد؛ چه در بخش آموزش‌های پایه، چه آموزش‌های تکمیلی، و چه در ایجاد رشته‌های تخصصی مرتبط با امر تبلیغ طراحی و بازآرایی شود.
وی در خصوص رشته‌های تخصصی جدید در سال جاری عنوان کرد: در این مسیر، حوزه علمیه خواهران نیز گام‌هایی برداشته است.
در سطح دو، گرایش‌هایی متناسب با تبلیغ ایجاد شده و در سطح 3 نیز 3 رشته تخصصی طراحی شده که ان‌شاءالله در سال جاری اجرایی خواهد شد.
این رشته‌ها عبارت‌اند از: رشته تبلیغ رسانه و فضای مجازی، رشته خطابه و سخنوری و رشته تبلیغ کودک و نوجوان؛ البته این اقدامات در مرحله آموزش قرار دارند و مسیرهای نرفته در این عرصه همچنان فراوان است.
از این‌رو، باید حرکت در این جهت با جدیت ادامه یابد.
رجبی با اشاره به نقش و جایگاه معاونت فرهنگی و تبلیغی تصریح کرد: معاونت فرهنگی و تبلیغی، تاکنون دو وظیفه اصلی را بر عهده داشته است؛ یکی حوزه تربیت و دیگری حوزه تبلیغ.
به عبارت دیگر، این معاونت هم به نظام تعلیم و تربیت توجه داشته و هم ناظر به نظام تبلیغ و فرهنگ در حوزه بوده است.
از این‌رو، تمرکز اصلی مطالب اینجانب نیز بر حوزه فرهنگ و تبلیغ معطوف خواهد بود.
معاون تبلیغی حوزه خواهران بیان کرد: در راستای بیانات مقام معظم رهبری، حوزه علمیه خواهران تلاش کرده است تا مقوله تبلیغ را به عنوان یک فرآیند، در دو حوزه‌ اصلی دنبال کند.
نخست، حوزه مطالعات فرهنگی و تبلیغی است که با هدف پشتیبانی علمی از فعالیت‌های تبلیغی تعریف شده است.
در این بخش، تمرکز اصلی بر طراحی «نظام فرهنگ و تبلیغ» بوده که این طرح اکنون به پایان رسیده و صد درصد مراحل آن تکمیل شده و در انتظار تصویب شورای سیاست‌گذاری است.
وی افزود: این نظام جامع، ابعاد مختلف، ضوابط و نهادهای مرتبط با تبلیغ را مدنظر قرار داده و با توجه به اینکه حوزه علمیه خواهران یک نهاد اعزام‌کننده مبلّغ به‌شمار نمی‌رود، بلکه نقش آن تسهیل‌گری و تعامل با نهادهای تبلیغی همچون سازمان تبلیغات اسلامی و دفتر تبلیغات اسلامی است، بر این مبنا طراحی شده است.
در این طرح، به آسیب‌شناسی، نیازسنجی‌های عمومی و تخصصی و همچنین طراحی الگوهای توزیع کنشگری مبلغان در سراسر کشور پرداخته شده است.
این اقدام در 28 استان و در قالب نزدیک به 500 واحد علمی ـ تربیتی ساماندهی شده است.
علاوه بر این، در حوزه رصد فرهنگی، سنجش افکار و آینده‌پژوهی نیز اقدامات قابل توجهی صورت گرفته و تجربه‌نگاری‌های متعددی انجام شده که خروجی‌های عملی و کاربردی ارزنده‌ای به همراه داشته است.
استخراج الگوهای عملی از دل این تجربه‌نگاری‌ها، از جمله دستاوردهای مهم دو سال گذشته به شمار می‌آید.
رجبی در بخش عملیات فرهنگی تمرکز را بر راهبری و شبکه‌سازی فرهنگی ـ تبلیغی دانست و اذعان کرد: برخلاف نهادهای اعزام‌گر مانند دفتر تبلیغات اسلامی یا نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها که اعزام فیزیکی مبلغ از مکانی به مکان دیگر را انجام می‌دهند، حوزه علمیه خواهران رویکرد متفاوتی را در پیش گرفته و تمرکز خود را بر ایجاد و تقویت «قرارگاه‌های فرهنگی» در بستر مدرسه گذاشته است.
مدرسه علمیه نه‌تنها کارکرد آموزشی و پژوهشی دارد، بلکه نقش فعال فرهنگی ـ تبلیغی نسبت به محیط پیرامونی خود ایفا می‌کند.
از دو سال گذشته تاکنون، در مدارسی که شرایط لازم را داشتند، بیش از 250 مدرسه قرارگاه فرهنگی شکل گرفته است.
این قرارگاه‌ها به‌عنوان کانون‌های هماهنگ‌سازی همه ظرفیت‌های کنشگری فرهنگی عمل می‌کنند و در ذیل آن‌ها، حدود 1500 تشکل در سراسر کشور فعال هستند.
معاون تبلیغی حوزه خواهران بیان کرد: این تشکل‌ها در حوزه‌های گوناگونی مانند کانون‌های قرآن و عترت و برگزاری جلسات قرآنی فعالیت می‌کنند؛ از جمله طرح «زندگی با آیات» با مشارکت مؤثر حوزه علمیه خواهران همراه بوده است.
در سال‌های گذشته، جلسات خانگی قرآن و معارف اهل‌بیت(ع) و همچنین فعالیت‌های مشاوران تربیتی مدارس نقش مؤثری در ایجاد پیوند میان مدارس و جامعه پیرامونی ایفا کرده‌اند.
مشاوران، علاوه بر ارائه مشاوره به طلاب، با مردم محله نیز ارتباط فعالی برقرار کرده‌اند؛ ارتباطی که منجر به شکل‌گیری رفت‌وآمدهای مؤثر و معنادار میان بانوان محله و مدارس علمیه شده است.
گرچه این وضعیت در همه مناطق یکسان نیست، اما در اغلب موارد شاهد این تعامل سازنده بوده‌ایم و قرارگاه‌های فرهنگی نیز در همین راستا به فعالیت مشغول‌اند.
وی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از ظرفیت‌های قابل توجه، کانون‌های دانش‌آموختگان و سازمان‌های مردم‌نهاد (سمن) وابسته به حوزه‌های علمیه است که دارای مجوز رسمی کشوری هستند و در حوزه مقابله با آسیب‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند.
این مجموعه‌ها در زمینه‌هایی همچون پیشگیری از اعتیاد، کاهش آسیب‌های ناشی از طلاق، کنشگری در حوزه ازدواج، و سایر مسائل اجتماعی فعال هستند.
همچنین مراکز نیکوکاری فعال در مدارس علمیه، با رویکردی اجتماعی، در حوزه تبلیغ و خدمت‌رسانی به جامعه، به‌ویژه زنان بی‌سرپرست و بدسرپرست، فعالیت دارند.
این مراکز نقش مهمی در ترویج خدمات اجتماعی و دینی ایفا می‌کنند.
رجبی با اشاره به اینکه در زمینه پشتیبانی محتوایی، آموزش و توانمندسازی مبلغان نیز اقدامات گسترده‌ای صورت گرفته است عنوان کرد: علاوه بر فعالیت‌های معاونت آموزش در حوزه رشته‌ها و گرایش‌های تخصصی، آموزش مهارت‌های متنوع در موضوعات مختلف در دستور کار قرار گرفته و در این زمینه گام‌های مؤثری برداشته شده است.
معاون تبلیغی حوزه خواهران ادامه داد: مرکز آموزش و توانمندسازی مبلغان در سامانه «سیما» (وابسته به حوزه علمیه خواهران) به‌صورت مجازی طراحی شده و دوره‌های هدفمند و دارای شناسنامه آموزشی را ارائه می‌دهد که در پایان به اعطای گواهینامه می‌انجامد.
همچنین در سامانه «نجم» که سامانه سازماندهی و ثبت گزارش مبلغان است، توانمندی‌های مبلغان ثبت و نشان‌دار می‌شود.
به این معنا که پس از گذراندن دوره‌های تخصصی، مبلغان نشان‌هایی دریافت می‌کنند که مبنای سازماندهی و به‌کارگیری آنان در نهادها، سازمان‌ها و همچنین فعالیت‌های مرتبط با مدارس قرار می‌گیرد.
وی تصریح کرد: در سطح استان‌ها نیز دوره‌های آموزشی متعددی بر اساس نظام نیازسنجی و متناسب با شرایط هر استان برگزار می‌شود.
طراحی این دوره‌ها به‌صورت هدفمند و گاه اختصاصی برای هر منطقه و استانی انجام گرفته است.
رجبی درباره فعالیت‌ها و عملیات تبلیغی در مناسبت‌های مختلف گفت: آنچه به عنوان هدف عمده در این جلسات دنبال می‌شود و برداشت ما از نظام فکری مقام معظم رهبری نیز بر آن استوار است، این است که فعالیت تبلیغی باید به مثابه یک سبک زندگی مستمر در میان مردم جاری باشد؛ یعنی تبلیغ، صرفاً یک حضور مقطعی و فصلی نباشد، بلکه مبلغان باید به‌صورت پیوسته در زندگی اجتماعی مردم حضور داشته باشند و نقش هدایت‌گر خود را ایفا کنند.
معاون تبلیغی حوزه خواهران تأکید کرد: حضورهای فصلی و مقطعی اگرچه بخش مهمی از فعالیت‌های تبلیغی را شامل می‌شوند و همواره مورد تأکید قرار گرفته‌اند، اما به‌تنهایی کافی نیستند.
بر همین اساس، رویکرد ما بر تبلیغ دائمی و مستمر متمرکز بوده و در مناسبت‌ها نیز تلاش کرده‌ایم این فعالیت‌ها شدت بیشتری بگیرد.
البته بخشی از ظرفیت‌های فرهنگی و تبلیغی، بحمدالله با محوریت سایر نهادهای تبلیغی در حال فعالیت هستند و ما نیز در آن زمینه‌ها دخالتی نمی‌کنیم.
وی متذکر شد: ظرفیت دیگری که همچنان باقی مانده، شامل طیف گسترده‌ای از مبلغان ماست که در عرصه‌های مختلف، بسته به وظایفی که در شرایط گوناگون بر عهده آن‌ها گذاشته می‌شود، نقش‌آفرینی می‌کنند.
از جمله این وظایف می‌توان به موضوعاتی همچون انتخابات، حضور حداکثری مردم، معرفی شاخص‌های انتخاب اصلح، و همچنین مناسبت‌هایی چون ایام فاطمیه، دهه فجر، اعتکاف، و اربعین (حضور زبان‌دانان) اشاره کرد.
رجبی در پایان گفت: در تمامی عرصه‌ها، مبلغان ما در زمینه‌های مختلفی به فعالیت پرداخته‌اند؛ از جمله، مشارکت بانوان مبلغ در سازمان زندان‌ها برای رسیدگی به وضعیت بانوان در بند، و همچنین حضور ایشان در رسانه‌های ملی، استانی و بین‌المللی به زبان‌هایی همچون کردی، آذری، انگلیسی و اسپانیایی.
تمامی این فعالیت‌ها به‌صورت منسجم و سامان‌یافته انجام شده است.
انتهای پیام/