چگونگی ایمن‌سازی موثر فضای خانه و محیط کار در شرایط جنگ
مشاور حوزه ریاست مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در خصوص اقدامات عملی در ایمن سازی موثر فضای خانه و محیط کار در شرایط جنگی توضیحاتی ارائه داد.
به گزارش خبرنگار مهر، بیژن یاور مشاور حوزه ریاست مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران و استاد دانشگاه در یادداشتی نوشت: با توجه به شرایطی که در تجاوز رژیم کودک کش صهیونی پیش آمد و ۱۲ روز به طول انجامید.
نکات مهمی وجود دارد که در قالب ایمنی می‌توان آن را مطرح نمود.
گام‌هایی ساده و بسیار مؤثری وجود دارد که می‌تواند به هر شهروند کمک کند تا بتوانند به راحتی در شرایط حمله دشمن وحشی آثار تخریبی را کاهش دهد.
نکته حائز اهمیت برای حفظ ایمنی شهروندان در خانه و محیط کار در اصل تمرکز بر تغییر نگرشی منجر به تغییر رفتار از مدیریت صرف مقابله یا پاسخ به سمت و سوی مدیریت ریسک یعنی قبل از رخداد شرایط اضطراری است.
به زبان ساده، برای ایمن سازی مؤثر فضای خانه و محل کار در شرایط جنگی باید در ابتدا مخاطرات را در خانه و محل کار شناخته و ضمن آشنایی با مبحث مدیریت ریسک و تهدیدها آشنا بوده و عناصر سازه‌ای و غیر سازه‌ای را در ساختمان محل زندگی خود بشناسیم.
رسیدگی به عناصر سازه‌ای، شاید به این راحتی‌ها نباشد اما مدیریت عناصر غیر سازه‌ای توسط هر کدام از ما به راحتی قابل بررسی، مدیریت و اقدام مؤثر است که می‌تواند قبل از حملات دشمن و قبل از مرحله رخداد شرایط اضطراری، مورد بررسی قرار گرفته و اثرات حملات احتمالی را به حداقل ممکن برساند.
شاید بتوان گفت که اقدامات عملی ما در ایمن سازی فضای خانه بسیار مؤثرتر از محل کار باشد چرا که تمهیدات لازم در خانه ما در اختیار خودمان است حال آنکه هر چند اقدامات ایمنی محل کار می‌تواند توسط ما پیشنهاد گردد اما باید توسط واحد HSE یا واحدهای مشابه و متناظر آن اجرا گردیده و نیازمند تخصیص بودجه و نمونه‌های مشابه باشد که فرآیند طولانی‌تری را طی خواهد کرد.
خلاصه آنکه در این مختصر بر آن هستیم تا شما عزیزان را با این مبحث بیشتر آشنا کنیم تا تاب‌آوری بیشتری حاصل شود.
مدیریت ریسک
در مبحث مدیریت ریسک سه واژه مهم وجود دارد که عبارتند از:
مخاطره: یعنی هر چیزی که بتواند آسیب ایجاد کند.
مثلاً تلفن همراه می‌تواند یک مخاطره باشد
ریسک: احتمال یا پتانسیل اینکه یک مخاطره، آسیب ایجاد کند که بین صفر و یک بوده و نه صفر و نه یک است و به درصد نشان داده می‌شود.
میزان آسیب پذیری تلفن همراه که برای هر کسی متفاوت است می‌تواند عددی بین صف و یک باشد که از طریق روش‌های ارزیابی ریسک به درصد نشان داده می‌شود که مثلاً می‌تواند ۲۰ درصد باشد.
این درصد در یک فرد معمولی که نرم افزار واتساپ که نرم افزار جاسوسی نیز هست مثلاً می‌تواند ۲۰ درصد باشد.
اما در یک فرد بسیار مهم که از آن به VIP تعبیر می‌شود و دارای مسؤولیت حساسی است با توجه به عوامل ریسک ممکن است مثلاً تا ۸۰ درصد و یا حتی بالاتر نیز برسد و در چنین شرایطی درصد ریسک افزایش یافته و به تهدید بدل می‌گردد.
تهدید: مخاطراتی که دارای ریسک حداکثر هستند را اصطلاحاً تهدید می‌گویند.
زمانی که ریسک یک مخاطره از حد متوسطی و یا به عبارتی دیگر، زمانی که ریسک یک مخاطره بر اساس عوامل ایجاد ریسک، درصد بالایی را مثلاً برای یک فرد تشکیل می‌دهد آن موقع است که به تهدید تبدیل می‌شود.
مثلاً در زمینه تلفن همراه به عنوان یک مخاطره وقتی ریسک آن مخاطره در یک فرد مهم یا VIP که دارای مسؤولیت حساسی می‌باشد مطرح است تبدیل به تهدید می‌گردد.
ریسک در اصل به معنای احتمال یا پتانسیل اینکه یک مخاطره بتواند آسیب ایجاد کند، است و مدیریت ریسک به زبان ساده، موضوعی بسیار مهم می‌باشد که در مبحث احتمالات ریاضیات قرار داشته و فرایندی است که طی آن ریسک‌ها و تهدیدات احتمالی مخاطرات، شناسایی، ارزیابی، کنترل و نظارت و پایش می‌شوند تا از بروز مشکلات، ممانعت به عمل آمده یا باعث به حداقل رساندن آسیب‌های احتمالی ناشی از مخاطرات گردد.
به عبارت دیگر مدیریت ریسک به معنای برنامه‌ریزی برای مقابله با شرایط غیرمنتظره و ممانعت یا حذف، کاهش اثرات، انتقال ریسک (بیمه) و در برخی موارد که نمی‌توان آن را از بین برد آنها را با درایت و نظمی قابل مدیریت بپذیریم.
ریسک را می‌توان به طرق مختلف مورد مواجهه و مدیریت قرارداد.
مراحل مدیریت ریسک که عبارتند از:
شناسایی ریسک: شناسایی ریسک تمام مخاطرات احتمالی که ممکن است یک پروژه، فعالیت یا سازمان را تحت تأثیر قرار دهند.
ارزیابی ریسک: تعیین احتمال وقوع و شدت تأثیر ریسک هر مخاطره شناسایی شده.
کنترل ریسک: انتخاب و اجرای راهبردهایی برای حذف، کاهش اثرات، انتقال و مدیریت ریسک‌های باقیمانده، مانند جلوگیری از وقوع آنها، کاهش تأثیر شأن، انتقال آنها به دیگران (بیمه) و مدیریت انواع ریسک مخاطرات باقیمانده.
نظارت بر ریسک: پیگیری و ارزیابی مداوم و مستمر اثربخشی اقدامات کنترل ریسک مخاطرات و شناسایی ریسک‌های مخاطرات تغییر یافته یا جدید.
عناصر سازه‌ای و عناصر غیر سازه‌ای
برای تمرکز بر مدیریت ریسک به نظر می‌رسد جا دارد در خصوص مباحث عناصر سازه‌ای و غیر سازه‌ای نکاتی را بیان کنیم که از این طریق بتوانیم آسیب‌ها و اثرات را کاهش داده و به حداقل برسانیم.
در یک ساختمان، عناصر سازه‌ای و غیرسازه‌ای دو دسته اصلی از عناصر هستند که هر کدام نقش و اهمیت متفاوتی دارند.
به زبان ساده عناصر سازه‌ای مسئولیت تحمل بار و حفظ پایداری کلی ساختمان را بر عهده دارند، در حالی که عناصر غیرسازه‌ای برای عملکرد، سرکلاسیون مطلوب، زیبایی و راحتی ساکنان ساختمان ضروری هستند اما به طور مستقیم در تحمل بارها نقش ندارند.
عناصر سازه‌ای
عناصر سازه‌ای شامل بخش‌هایی از ساختمان هستند که بارهای مختلف را تحمل می‌کنند و پایداری کلی ساختمان را تضمین می‌کنند.
این عناصر شامل موارد زیر است:
ستون‌ها: ستون‌ها اجزای عمودی هستند که وزن سقف و طبقات بالاتر را به زمین منتقل می‌کنند.
تیرها: تیرها اجزای افقی هستند که وزن سقف و طبقات را به ستون‌ها منتقل می‌کنند.
دال‌ها (سقف و کف): دال‌ها صفحاتی هستند که وزن بارها را تحمل کرده و بار را به تیرها و ستون‌ها منتقل می‌کنند.
دیوارهای باربر: دیوارهایی که وزن سقف و طبقات را تحمل می‌کنند و به عنوان بخشی از ساختار باربر عمل می‌کنند.
پی‌ها: پی‌ها بخش زیرین ساختمان هستند که وزن کلی ساختمان را به زمین منتقل می‌کنند.
عناصر غیر سازه‌ای
عناصر غیرسازه‌ای اجزایی هستند که به طور مستقیم در تحمل بارها نقش ندارند، اما برای عملکرد، زیبایی و راحتی ساختمان ضروری هستند.
این عناصر شامل موارد زیر هستند:
دیوارهای غیر باربر: دیوارهایی که برای تقسیم فضا و جداسازی اتاق‌ها استفاده می‌شوند و باربر نیستند.
سقف‌ها و کف‌های کاذب: سقف‌ها و کف‌های تزئینی که زیر سقف اصلی و روی کف اصلی نصب می‌شوند و به عبارتی می‌توانند تأسیسات را پنهان نموده و کانال‌های را ایجاد کنند است.
پنجره‌ها و درها: اجزایی که برای نورگیری، تهویه و دسترسی به فضاها مختلف در یک ساختمان استفاده می‌شوند.
نما: پوشش خارجی ساختمان که برای زیبایی و محافظت از ساختمان استفاده می‌شود.
تأسیسات مکانیکی و الکتریکی: شامل سیستم‌های گرمایشی، سرمایشی، تهویه، برق و لوله‌کشی.
تجهیزات و لوازم داخلی: مانند کابینت‌ها، قفسه‌ها، کتابخانه ها، مبلمان و اثاثیه، بوفه‌ها و سایر وسایلی که در داخل ساختمان قرار دارند.
آسانسور و پله برقی: برای جابجایی عمودی افراد و بار در یک ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد که معمولاً در شرایط اضطراری نباید از آن استفاده کرد.
نتیجه‌گیری
همان‌طوری که قبلاً نیز اشاره کردیم تغییر نگرش منجر به تغییر رفتار از مدیریت صرف مقابله یا پاسخ در شرایط اضطراری به سمت و سوی مدیریت ریسک باید رأس امور و دارای اولویت حیاتی باشد.
مخاطرات استخراج شده، ریسک هر کدام از آن برآورد شده و تمهیدات مشخص گردد و اقدامات عملی در ایمن سازی مؤثر فضای خانه و محیط کار در شرایط جنگی صورت پذیرد.
شاید ایمن سازی مؤثر محیط کار توسط هر فرد در شرایط جنگی به عنوان یک مسؤولیت اجتماعی و به صورت ارشادی به امور اداری و منابع انسانی یک سازمان توصیه گردد اما در خصوص ایمن سازی مؤثر فضای خانه، این امر نه تنها یک وظیفه بلکه یک اجبار برای هر فرد است چراکه علاوه بر کاهش هزینه‌های انسانی و جانی، هزینه‌های اقتصادی را نیز کاهش می‌دهد.
از طرف دیگر این عناصر غیر سازه‌ای ساختمان است که می‌تواند به راحتی برای تأمین یا ارتقا ایمنی مؤثر خانه توسط هر فرد عملیاتی گردد و برای دسترسی به آن می‌توان به راحتی در موتورهای جست جو دستورالعمل ایمنی اجزای غیرسازه‌ای ساختمان، را جست جو نمود.
متفاوت بیندیشیم.