بررسی ابعاد شخصیت حضرت عباس(ع) در تقویت روحیه مقاومت مردم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، فداکاری، وفاداری، شجاعت، و تسلیم محض در برابر امام حسین (ع) از جمله ویژگی‌های بارز حضرت عباس علیه السلام است که می‌تواند به عنوان منبع الهام و تقویت‌کننده روحیه مقاومت در مردم عمل کند.
حضرت عباس (ع) با لقب‌هایی مانند «قمر بنی‌هاشم»، «سقای کربلا» و «باب الحوائج»، نه تنها یک شخصیت تاریخی، بلکه یک الگوی زنده برای مقاومت در برابر ظلم است.
پژوهش‌های محدود درباره ایشان نشان می‌دهد که علیرغم کمبود منابع آکادمیک، تأثیر عملی این شخصیت در جوامع شیعی گسترده است.
ابعاد شخصیتی حضرت عباس (ع) و ارتباط با مقاومت
ولایتمداری: اساس مقاومت سازمان‌یافته
- حضرت عباس (ع) تجسم عملی آیه «أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ» (نساء:59) بود.
ایشان با وجود توانایی رهبری سپاه، هرگز بدون دستور امام حسین (ع) اقدام نکرد.
درس برای امروز: مقاومت مؤثر نیازمند تبعیت از رهبری آگاه است، همان‌گونه که در دفاع مقدس ایران مشاهده شد.
شجاعت: از کربلا تا مقاومت معاصر
گزارش‌ها از قطع دو دست ایشان در حالی که پرچم را با دندان نگه داشت، نماد پایداری فیزیکی و معنوی است.
بازتاب در شعر مقاومت: شاعران لبنانی مانند سعید العسیلی در ملحمه کربلا (6000 بیت)، حضرت عباس (ع) را به عنوان نماد مبارزه با استکبار جهانی توصیف کرده‌اند.
ایثار: الگوی فداکاری جمعی
- رد امان‌نامه شمر با جمله «هرگز از برادرم حسین جدا نمی‌شوم!» نشان‌دهنده اولویت جمع بر فرد است.
کاربرد امروزی: این روحیه در کمک‌های مردمی دوران جنگ تحمیلی و بحران‌های طبیعی تکرار شده است.
تجلی شخصیت حضرت عباس (ع) در فرهنگ مقاومت
ادبیات و هنر
پایان‌نامه «اشعار سخاوت در حق ابوالفضل» (دانشگاه فردوسی، 1399) نشان می‌دهد که شاعران، ایشان را به عنوان «نماد کرم و ایثار» معرفی کرده‌اند.
- تعزیه‌های عباسی با محوریت «علمدار نینوا»، مقاومت را به شکل نمایشی آموزش می‌دهند.
بصیرت بی مثال حضرت عباس(ع) نسبت به امام زمان خود
امام صادق (ع): یکی از این ویژگی‌های قابل توجه حضرت ابوالفضل العباس(ع) بصیرت ایشان است، آنجایی که امام صادق (ع) درباره ایشان می‌فرماید: «کان عمنا العباس بن علی نافذ البصیره صلب الایمان جاهد مع ابی عبدالله و ابلی بلاء حسنا و..» «عموی ما عباس بن علی (ع) دارای بصیرت دینی و استواری در باور بود.
در راه خداوند در رکاب ابی عبدالله جهاد کرد و نیکو آزمایش داد و به شهادت رسید».
گفتمان‌های اجتماعی
زیارت حضرت عباس (ع) با فراز «السَّاعِی إِلَیْهِ بِمَائِهِ الْمَقْطُوعَهِ یَدَاهُ» (سلام بر آنکه با دستان بریده برای تشنگان آب آورد)، بر مسئولیت‌پذیری در بحران‌ها تأکید دارد.
در جنگ اخیر غزه، شعار «یا عباس» به نماد یاری رسانی به مظلومان تبدیل شد.
حضرت عباس (ع) با ترکیب «وفاداری»، «شجاعت» و «عملگرایی»، الگویی فراتر از زمان ارائه می‌دهد.
پیشنهاد می‌شود:
1.
پژوهش‌های بین‌رشته‌ای درباره تأثیر ایشان بر روان‌شناسی مقاومت انجام شود.
2.
از هنرهای دیجیتال برای بازتاب شخصیت ایشان در نسل جوان استفاده گردد.
منابع
.
زیارتنامه حضرت ابوالفضل(ع)
.
گزارش رضوی (1402)، حجم اندک پژوهش درباره حضرت عباس (ع)
.
خبرگزاری مشرق (1400)، چهار ویژگی شخصیتی حضرت عباس (ع)
.
پایگاه پژوهه (1397)، خصوصیات حضرت عباس (ع)
.
پایان‌نامه تحلیل شعر مقاومت در ملحمه کربلا (1394)
نصیبه طاهری فعال حوزوی