تبدیل بحران آب در آسیای میانه به معضل امنیتی برای روسیه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، بحران کمبود آب در آسیای میانه، که ناشی از خشکسالی ناشی از تغییرات اقلیمی و رشد سریع جمعیت در این منطقه است، در حال گسترش به خاک روسیه است.
کشورهای آسیای میانه بر این باورند که تنها راه‌حل، موافقت مسکو با انحراف مسیر آب رودخانه‌های سیبری است و کرملین را با چشم‌انداز مهاجرت گسترده مردم آسیای میانه به روسیه در صورت عدم موافقت، تهدید کرده‌اند.
با وجود تغییرات فنی در طرح‌های دوران شوروی، نیاز روسیه به جلب حسن نیت منطقه‌ای پس از جنگ اوکراین در سال 2022، و اعتقاد برخی از محققان روسی مبنی بر اینکه این طرح به نفع خود روسیه خواهد بود، اکثر مقامات روسی سرسختانه با هرگونه طرح انتقال آب از سیبری مخالف هستند.
این مخالفت ناشی از نگرانی در مورد خشکسالی‌های داخلی روسیه است که با افزایش آتش‌سوزی جنگل‌ها و کاهش سطح آب رودخانه‌های این کشور، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.
روسیه تمایلی به ارسال آب به خارج از کشور ندارد، مگر اینکه به خوبی جبران شود؛ امری که جمهوری خلق چین از عهده آن برمی‌آید، اما کشورهای آسیای میانه توانایی آن را ندارند.
پیشنهادهای روسیه برای کمک به آسیای میانه جهت مقابله با کمبود آب همچنان با کمبود بودجه مواجه است که منجر به تشدید تنش‌ها بین مسکو و پایتخت‌های آسیای میانه شده است.
چشم‌انداز واقعی مهاجرت گسترده و کنترل‌نشده از آسیای میانه به روسیه به طور فزاینده‌ای جدی شده است؛ امری که می‌تواند ترکیب قومیتی روسیه، به ویژه در شرق اورال را تغییر داده و ثبات اجتماعی و سیاسی فدراسیون روسیه را تهدید کند.
هشدار آسیای میانه به مسکو: یا آب بدهید یا با سیل مهاجران روبرو شوید
خشکسالی در سراسر آسیای میانه به دلیل گرمایش جهانی و تقاضای روزافزون ناشی از رشد سریع جمعیت منطقه، شدید است.
مقامات و مفسران آسیای میانه به طور فزاینده‌ای از مسکو می‌خواهند تا طرح‌های انحراف آب رودخانه‌های سیبری را احیا کند و هشدار می‌دهند که اگر روسیه این درخواست را رد کند، میلیون‌ها نفر از مردم تشنه آسیای میانه در دهه‌های آینده به فدراسیون روسیه مهاجرت خواهند کرد.
بحران کمبود آب در آسیای میانه در حال تبدیل شدن به یک مسئله سیاسی جدی برای روسیه است، زیرا دولت‌های منطقه به تأثیر بالقوه وخامت اوضاع بر روسیه واقف هستند.
درخواست‌ها و تهدیدهای آنها با تشدید کمبود آب، بیشتر شده است.
دولت‌های آسیای میانه با توجه به انزوای روسیه در نتیجه جنگ علیه اوکراین، بیش از پیش متقاعد شده‌اند که مسکو به آنها به عنوان متحد نیاز دارد.
برخی از کارشناسان روسی می‌گویند که کشورشان از این طرح سود خواهد برد، زیرا با سیل در برخی مناطق و آتش‌سوزی در مناطق دیگر مواجه است و فناوری‌های جدید که شامل خطوط لوله به جای کانال‌ها می‌شود، اکنون این پروژه را جذاب‌تر کرده است.
مخالفت سرسختانه کرملین؛ اولویت مسکو، خشکسالی داخلی است
بحث‌ها در مورد امکان انحراف آب رودخانه‌های سیبری هم در آسیای میانه و هم در فدراسیون روسیه افزایش یافته است.
این امر تا حدی به دلیل دخالت روزافزون چین در منطقه و ساخت سد در افغانستان و قزاقستان است که بر جریان رودخانه‌ها به منطقه و همچنین روسیه تأثیر می‌گذارد.
با این حال، شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد تغییری در مخالفت کلی روسیه با این ایده ایجاد شده باشد؛ مخالفتی که به نظر می‌رسید در اواخر دوران شوروی این طرح را از بین برده بود.
روس‌ها به جای جدی گرفتن شکایات آسیای میانه، آنها را نادیده گرفته و استدلال می‌کنند که کشورهای منطقه به اندازه کافی برای استفاده بهینه از آب تلاش نکرده‌اند و نباید سعی کنند به روسیه دستور دهند.
در نتیجه، کارشناسان مسکو در امور آسیای میانه می‌گویند که چشم‌انداز کمی وجود دارد که مسکو تا پایان قرن بیست و یکم، بودجه لازم برای ساخت زیرساخت‌های انحراف آب سیبری به آسیای میانه را تأمین کند یا آن را از هر کشور دیگری بپذیرد.
تغییر نقشه قومیتی روسیه؛ پیامد هجوم میلیون‌ها مهاجر
این موضع سرسختانه روسیه، که احتمالاً تا زمانی که مسکو به جنگ خود علیه اوکراین ادامه دهد، پابرجا خواهد بود، تنش‌ها بین روسیه و دولت‌های آسیای میانه را افزایش خواهد داد.
این امر با وجود اذعان گاه‌به‌گاه مفسران روسی مبنی بر اینکه موضع کرملین به قیمت از دست دادن دوستانش تمام می‌شود و چشم‌انداز هجوم گسترده مردم آسیای میانه به فدراسیون روسیه، به ویژه در شرق اورال، کاملاً واقعی است، ادامه خواهد یافت.
آنها حتی اعتراف می‌کنند که با توجه به افزایش بیگانه‌هراسی روس‌ها علیه مردم آسیای میانه، چنین تحولی نقشه قومیتی روسیه را تغییر داده و ثبات اجتماعی و سیاسی را تهدید خواهد کرد.
اگر میلیون‌ها نفر از مردم آسیای میانه در نهایت از سرزمین‌های خشک خود فرار کنند، این امر تنها به آتش درگیری‌های قومی در فدراسیون روسیه دامن خواهد زد و احتمالاً خشونت بیشتری را نه تنها بین روس‌ها و مردم آسیای میانه، بلکه بین روس‌ها و ملت‌های مسلمان بومی که روس‌ها اغلب آنها را با مردم آسیای میانه در یک گروه قرار می‌دهند، برانگیخته خواهد کرد.
خلاء قدرت در آسیای میانه؛ فرصتی برای چین و دیگر رقبا
تا جایی که این اتفاق بیفتد - و رفتار مسکو چنین نتیجه‌ای را هر روز محتمل‌تر می‌کند - سه تحول تقریباً قطعی است.
اول، کشورهای آسیای میانه احتمالاً از مسکو فاصله خواهند گرفت، حتی در حالی که تعداد فزاینده‌ای از شهروندانشان برای دسترسی به آب کافی به روسیه مهاجرت می‌کنند.
دوم، چین، افغانستان و احتمالاً سایر کشورها نفوذ خود را در منطقه به هزینه روسیه گسترش خواهند داد.
سوم، روسیه احتمالاً به صحنه درگیری‌های قومی بیشتر و بی‌ثباتی سیاسی ناشی از آن تبدیل خواهد شد.
اگر مسکو موضع متفاوتی در مورد انحراف بخشی از آب رودخانه‌های سیبری به آسیای میانه اتخاذ می‌کرد یا حتی نسبت به مشکلات مردم منطقه دلسوزی بیشتری نشان می‌داد، ممکن بود از همه این پیامدهای ناخوشایند جلوگیری کند.
با این حال، با توجه به تمام توجه و پولی که صرف اوکراین کرده و غفلت از کشورهایی که تا همین اواخر مشتاق جلب رضایت دولت روسیه بودند، شاید اکنون برای بهبودی اوضاع برای کرملین خیلی دیر شده باشد.
این وضعیت، فرصت‌های جدیدی را برای دیگران، از جمله کشورهایی که روسیه آنها را دوست و متحد خود می‌داند، مانند چین، و دیگرانی که آنها را رقبای ژئوپلیتیکی خود می‌داند، باز می‌کند.
انتهای پیام/