مقام والای حضرت عباس در زیارتنامه امام صادق (ع)

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، زیارت حضرت عباس علیه‌السلام که از سوی امام صادق علیه‌السلام صادر شده، در ردیف زیارت‌های معتبر منقول از امامان معصوم قرار می‌گیرد و نشان‌دهنده جایگاه رفیع حضرت ابوالفضل در نزد اهل‌بیت علیهم‌السلام است.
همان‌گونه که زیارت حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها نیز از جانب امام معصوم نقل شده و دلالت بر مقام معنوی بی‌نظیر ایشان دارد، زیارتنامه حضرت عباس نیز نمادی از عظمت، وفاداری و منزلت والای این فرزند امیر مؤمنان است؛ به گونه‌ای که در این زیارت، ویژگی‌های ممتازی چون ایمان، ایثار و فداکاری آن حضرت مورد تصدیق و تأکید قرار گرفته و محبت و احترام ویژه خاندان وحی نسبت به او آشکار شده است.
در فرازی از این زیارتنامه می‌خوانیم
سَلامُ اللّٰهِ وَسَلامُ مَلائِكَتِهِ الْمُقَرَّبِینَ، وَأَنْبِیائِهِ الْمُرْسَلِینَ، وَعِبادِهِ الصَّالِحِینَ، وَجَمِیعِ الشُّهَداءِ وَالصِّدِّیقِینَ، وَ الزَّاكِیاتُ الطَّیِّباتُ فِیما تَغْتَدِی وَ تَرُوحُ عَلَیْكَ یَا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ.
سلام خدا و سلام فرشتگان مقرّبش و پیامبران مرسلش و بندگان شایسته‌اش و همه شهیدان و درست‌کرداران و راستگویان و درودهای پاک و پاکیزه در آنچه (صبح و شام) می‌آید و می‌رود بر تو باد ای فرزند امیرمؤمنان،
در این فراز نورانی از زیارت، با لحنی سرشار از ادب و تعظیم، سلام و درود الهی و فرشتگان مقرب و پیامبران مرسل، همراه با بندگان صالح خدا و همه شهیدان و صدیقان، نثار حضرت عباس علیه‌السلام می‌شود.
این سلام همه‌جانبه، بیانگر عظمت و قداست شخصیت آن حضرت است، که نه تنها نزد انسان‌ها، بلکه در عالم ملائکه و مقامات آسمانی نیز مورد تکریم و توجه قرار دارد.
در ادامه، با اشاره به ترکیب «فِیمَا تَغْتَدِی وَتَرُوحُ»، گستره این صلوات و درودها چنان وسعت می‌یابد که سراسر شب و روز، یعنی در هر لحظه و ساعت، همه پاکی‌ها و طهارت‌ها به سوی ایشان روان می‌شود.
واژه‌ی تَغْتَدِی از ریشه «غَدَا» به معنای صبح زود رفتن یا حرکت کردن در آغاز روز (بامداد) است.
در عربی «غُدو» یعنی ابتدای روز، آغاز صبح؛ و فعل «یغتدی» یا «تَغْتَدِی» یعنی حرکت می‌کند یا روانه می‌شود در صبح.
ترکیب «فِیمَا تَغْتَدِی وَتَرُوحُ» معمولاً به معنای «آنچه صبح و شام (تمام ساعات شبانه‌روز) بر تو روانه می‌شود» است.
در فراز دیگر از این زیارتنامه می‌خوانیم:
أَشْهَدُ لَكَ بِالتَّسْلِیمِ وَالتَّصْدِیقِ وَالْوَفاءِ وَالنَّصِیحَةِ لِخَلَفِ النَّبِیِّ صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ الْمُرْسَلِ، وَالسِّبْطِ الْمُنْتَجَبِ، وَالدَّلِیلِ الْعالِمِ، وَالْوَصِیِّ الْمُبَلِّغِ، وَالْمَظْلُومِ الْمُهْتَضَمِ.
شهادت می‌دهم که تو، نهایت تسلیم و تصدیق و وفاداری و خیرخواهی را برای جانشین پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، آن نوه‌ی برگزیده، راهنمای دانا، وصیّ ابلاغ‌کننده‌ی پیام الهی، و مظلومِ حق‌پایمال‌شده ابراز داشتی.
در این عبارت، زائر با زبانی سرشار از تعظیم و ستایش، به مقام حضرت عباس علیه‌السلام شهادت می‌دهد که او نمونه کامل بندگی و وفاداری نسبت به جانشین پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله بوده است.
این شهادت یعنی گواهی می‌دهد که عباس علیه‌السلام تمام وجود خویش را در مسیر اطاعت، ایمان، پایبندی به عهد و خیرخواهی، نثار امام زمان خویش کرد؛ یعنی همه وجودش در راه حمایت و نصرت امام حسین علیه‌السلام ـ که جانشین پیامبر، نوه برگزیده، راهنمای آگاه، وصی و مبلغ الهی و مظلوم حق‌پایمال‌شده بود ـ به کار بسته شد.
او نه‌تنها تسلیم دستور امام زمانش بود، بلکه با قلب و جان سخنان و راه او را تصدیق کرد، در سخت‌ترین عرصه وفاداری نمود و نهایت نصیحت و خیرخواهی را داشت.
این پاراگراف خلاصه و تفسیرگر، عمق ایمان و میزان فداکاری و شناخت حضرت عباس از مقام امامت و وظیفه الهی خویش را به زیباترین وجه بیان می‌کند.
فَجَزاكَ اللّٰهُ عَنْ رَسُولِهِ وَعَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَعَنِ الْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ صَلَواتُ اللّٰهِ عَلَیْهِمْ أَفْضَلَ الْجَزاءِ بِمَا صَبَرْتَ وَاحْتَسَبْتَ وَأَعَنْتَ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ
پس خداوند به خاطر صبری که ورزیدی، امید و پاداشی که داشتی و یاری‌ای که کردی، بهترین پاداش را از جانب پیامبرش و امیرالمؤمنین و حسن و حسین (درود خدا بر آنان باد) به تو عطا فرماید؛ چه نیکوست سرانجام آن سرا.
در این فراز، زائر از خداوند درخواست می‌کند که به پاس شکیبایی، امیدواری به پاداش الهی و یاری‌رسانی حضرت عباس علیه‌السلام، بهترین پاداش خود را از طرف پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله، امیرالمؤمنین و امام حسن و امام حسین علیهم‌السلام، به او عطا فرماید.
این دعا گواهی بر مقام بلند حضرت عباس است که با صبر در سختی‌ها، امید به ثواب الهی، و فداکاری بی‌مانندش، شایسته برترین اجر و پاداش در آخرت گشته و به حق فرجام و سرانجامی نیکو یافته است؛ چنان‌که عاقبت نیک، نصیب شایستگان راه خداست.
انتهای‌پیام/