اهمیت راهبردی تسهیلات گمرکی پشتوانه تولید و بازار است

عاطفه فراهانی، مدرس اقتصاد و پژوهشگر سیاست‌های تجاری در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: «در شرایط بحرانی، بالاترین ریسک متوجه روند تأمین مواد اولیه و کالاهای اساسی می‌شود.
تصمیم وزارت اقتصاد به فعال نگه داشتن گمرکات در تمام ساعات شبانه‌روز همان حفاظی بود که جلوی شوک شدید به زنجیره تولید و بازار را گرفت.
این سیاست، اطمینان را به بنگاه‌های اقتصادی و مصرف‌کنندگان بازگرداند و فضای ناپایدار روانی را تا حد زیادی کنترل کرد.»
وی افزود: «در گذشته بارها دیده‌ایم که حتی تأخیر چند روزه در ترخیص کالاها چطور به گرانی، احتکار و ایجاد صف‌های طولانی منجر شده است.
این بار اما، با اقدام پیوسته و پایش مستمر گمرک، کوچک‌ترین اختلالی در تأمین نیازهای حیاتی کشور به‌وجود نیامد و سبد مصرف خانوار و خطوط تولید در آرامش باقی ماند.»
این کارشناس ادامه داد: «اثربخشی دستور وزیر اقتصاد، فقط یک موضوع لجستیکی نبود؛ بلکه از بعد روانی و مدیریتی نیز نقش بسیار کلیدی بازی کرد.
وقتی فعال اقتصادی می‌بیند سیستم گمرک تعطیلی و رکود ندارد، انگیزه خود را برای ادامه فعالیت و سرمایه‌گذاری حفظ می‌کند.
در وضعیت خاص این جنگ، امیدآفرینی و حفظ اعتماد عمومی یک ارزش اساسی بود.»
وی با اشاره به کارکرد مثبت این اقدام برای بنگاه‌های کوچک و متوسط گفت: «کسب‌وکارهای کوچک و متوسط معمولاً ذخیره کمی از مواد اولیه دارند و هر تأخیر یا توقفی می‌تواند برایشان فاجعه‌آمیز باشد.
اما با این سیاست، نه‌تنها جریان تأمین قطع نشد بلکه حتی برای بسیاری از این بنگاه‌ها فرصت دستیابی به مواد اولیه بدون واسطه و با کمترین هزینه فراهم شد.»
فراهانی ادامه داد: «در بُعد صادرات نیز سودمندی تسهیل گمرکی قابل ذکر است.
تولیدکنندگان صادرات‌محور مطمئن شدند که می‌توانند کالای خود را بدون معطلی از مرزها عبور دهند و از تعهدات ارزی کشور دفاع کنند.
تداوم ارزآوری برای اقتصاد ملی و تأمین نیازهای ارزی، مزیت بزرگی بود که حاصل همین تصمیم‌گیری هوشمند بود.»
وی درباره عملکری نظارتی هم گفت: «یکی از نگرانی‌ها همیشه امکان سو استفاده و رانت در شرایط خاص است.
اما با گسترش فرآیندهای شفاف، ثبت الکترونیکی کالا و نظارت چندلایه، جلوی انحرافات به میزان چشمگیری گرفته شد.
این تجربه، به نوعی استانداردسازی جدیدی از شفافیت و سلامت سیستم گمرکی کشور بود.»
این پژوهشگر سیاست‌های تجاری گزینه تکرارپذیری چنین سیاستی را هم مهم دانست و افزود: «مدیریت موفق گمرک در این ۱۲ روز، باید به عنوان الگویی برای دوره‌های بحرانی بعدی کشور ثبت و تقویت شود.
ما اکنون می‌دانیم که می‌توان در اوج بحران هم زنجیره تولید و واردات را سالم نگه داشت.
همچنین باید به فکر تقویت زیرساخت‌های دیجیتال و لجستیکی گمرک کشور برای آینده بود.»
وی در جمع‌بندی گفت: «در شرایط جنگ، اجرای سیاست تسهیل گمرک و افزایش ساعات کاری، اقتصاد ملی را از آسیب سنگین نجات داد و موجبات دلگرمی تولیدکنندگان و آرامش بازار را فراهم کرد.
امیدوارم همین نگاه حل مسئله و توجه به امور اجرایی، به هنجار سیاست‌گذاری اقتصادی در کشور تبدیل شود.»