هند در شرایط جدید منطقه غرب آسیا چه خواهد کرد؟
به گزارش مشرق، کانال تلگرامی موسسه مطالعات ایران و اوراسیا مطلبی پیرامون اقدامات احتمالی هند در شرایط جدید منطقه غرب آسیا منتشر کرد:
تحولات اخیر در خاورمیانه، به ویژه وقوع درگیری مستقیم بین اسرائیل و ایران، نظم ژئوپلیتیک منطقه را دگرگون کرده و پیامدهای گسترده‌ای برای بازیگران بین‌المللی از جمله هند به همراه داشته باشد.
هند به عنوان کشوری که روابط استراتژیک همزمان با تهران، تل‌آویو و قدرت‌های جهانی را حفظ کرده، در چنین سناریویی با چالش‌های چندوجهی در حوزه‌های امنیتی، انرژی و دیپلماسی مواجه خواهد شد.
دهلی‌نو ناگزیر است در این شرایط پیچیده، میان منافع متعارض خود در غرب آسیا تعادل برقرار کند – از یک سو حفظ همکاری‌های دفاعی و فناوری با اسرائیل، از سوی دیگر صیانت از روابط انرژی و لجستیکی با ایران، و در عین حال جلوگیری از آسیب دیدن مناسبات با متحدان غربی و شرقی.حال باتوجه به موارد مذکور؛ سناریوهای این امر را بررسی خواهیم کرد:
سناریو شماره ۱: موازنه دیپلماتیک محتاطانه
در دوران پسا حمله اسرائیل به ایران و تغییر نظم منطقه‌ای، هند احتمالاً یک رویکرد دیپلماتیک محتاطانه و متوازن را در پیش خواهد گرفت تا از تنش با هیچ یک از طرف‌های درگیر جلوگیری کند.
از یک سو، هند روابط استراتژیک خود با اسرائیل، به ویژه در حوزه‌های دفاعی و فناوری، حفظ خواهد کرد، چرا که اسرائیل یکی از تأمین کنندگان مهم تسلیحات برای دهلی‌نو محسوب میشود.
از سوی دیگر، هند نمی‌تواند به راحتی از ایران چشم‌پوشی کند، چرا که تهران نه تنها نقش کلیدی در امنیت انرژی هند (از طریق صادرات نفت) دارد، بلکه همکاری‌های راهبردی در پروژه‌هایی مانند بندر چابهار نیز در خطر خواهد افتاد.
بنابراین، طبیعی است که هند از محکومیت صریح اسرائیل خودداری کرده و در عین حال، از طریق کانال‌های دیپلماتیک، تلاش خواهد کرد تا نقش یک میانجی غیرمستقیم یا حامی گفتگوهای چندجانبه را ایفا کند.
این موضع گیری به دهلی نو اجازه میدهد تا روابط خود با قدرت‌های غربی مانند آمریکا و همپیمانان شرقی مانند روسیه را بدون تنش جدی حفظ کند، در حالی که از تشدید بی‌ثباتی در منطقه که می‌تواند امنیت انرژی و اقتصادی هند را تهدید کند، جلوگیری به عمل آورد.
سناریو شماره ۲: تضمین امنیت انرژی
در پی حمله اسرائیل به ایران و بروز اختلال در جریان صادرات نفت، هند با چالش جدی در تأمین انرژی روبه‌رو خواهد شد، چرا که ایران یکی از تأمین کنندگان مهم نفت این کشور محسوب میشود.
برای کاهش وابستگی و جلوگیری از شوک‌های انرژی، دهلی نو احتمالاً به سرعت به تنوع‌بخشی منابع نفت خود روی خواهد آورد و واردات از روسیه، عربستان سعودی، عراق و کشورهای آفریقایی مانند نیجریه را افزایش میدهد.
همزمان، هند برای حفظ امنیت انرژی بلندمدت خود، ممکن است همکاری با متحدان خلیج فارس، به ویژه عربستان و امارات، را گسترش دهد تا خلأ نفت ایران را پر کند.
علاوه بر این، این بحران می‌تواند انگیزه هند برای تسریع در توسعه ذخایر استراتژیک نفت و سرمایه‌گذاری در انرژی‌های جایگزین مانند تجدیدپذیرها را تقویت کند تا آسیب پذیری خود در برابر بی ثباتی‌های ژئوپلیتیک را کاهش دهد.
در این میان، هند سعی خواهد کرد با حفظ روابط حداقلی با تهران، در معرض تحریم‌های ثانویه آمریکا قرار نگیرد، اما اولویت اصلی‌اش تضمین جریان پایدار انرژی برای رشد اقتصادی خواهد بود.
سناریو شماره ۳: تقویت همکاری با قدرت‌های جهانی
در شرایط بی‌ثباتی ناشی از حمله اسرائیل به ایران، هند احتمالاً همکاری‌های امنیتی و استراتژیک خود با قدرت‌های جهانی، به ویژه آمریکا و روسیه، را تشدید خواهد کرد تا از منافع خود در منطقه حفاظت کند.
همکاری‌های دریایی هند با آمریکا در خلیج فارس و تنگه هرمز احتمالاً گسترش مییابد تا امنیت مسیرهای حیاتی انتقال نفت تضمین شود، در حالی که همزمان دهلی نو برای حفظ موازنه، روابط دفاعی و انرژی خود با مسکو را نیز حفظ خواهد کرد.
هند ممکن است نقش فعال‌تری در گروه‌های چندجانبه مانند کواد یفا کند تا از طریق هماهنگی با آمریکا، ژاپن و استرالیا، ثبات منطقه را تحت تأثیر قرار دهد، اما احتمالاً از درگیری مستقیم نظامی اجتناب خواهد ورزید.
این رویکرد به هند اجازه میدهد ضمن بهره‌گیری از حمایت‌های دیپلماتیک و فناوری غرب، روابط اقتصادی خود با خاورمیانه و اوراسیا را مدیریت کند، بدون اینکه به طور کامل در اردوگاه یکی از طرفین قرار گیرد.
در عین حال، دهلی نو ممکن است از این فرصت برای تقویت موقعیت خود به عنوان یک قدرت میانجی در بحران‌های بین‌المللی استفاده کند و جایگاهش در نظم نوین جهانی را ارتقا بخشد.
سناریو شماره ۴: تأثیر بر پروژه‌های ارتباطی و اقتصادی
در صورت ادامه درگیری بین اسرائیل و ایران و تغییر معادلات منطقه‌ای، پروژه‌های استراتژیک هند در ایران مانند بندر چابهار و کریدور حمل‌ونقل شمال-جنوب با چالش‌های جدی مواجه خواهند شد، چرا که بی‌ثباتی می‌تواند اجرای این طرح‌ها را به تأخیر انداخته یا حتی متوقف کند.
هند برای کاهش وابستگی به مسیرهای ارتباطی که از ایران می‌گذرند، احتمالاً به دنبال تنوع‌بخشی به کریدورهای تجاری خود خواهد رفت و همکاری با کشورهای آسیای میانه مانند قزاقستان و ترکمنستان و همچنین مسیرهای دریایی جایگزین در اقیانوس هند را گسترش خواهد داد.
این تغییر مسیر اگرچه هزینه‌بر خواهد بود، اما به دهلی نو کمک می‌کند تا از آسیب‌پذیری ژئوپلیتیک خود بکاهد.
در عین حال، هند سعی خواهد کرد حداقل ارتباط را با ایران در حوزه‌های حیاتی مانند چابهار حفظ کند، زیرا این بندر دروازه مهمی برای دسترسی به افغانستان و بازارهای اوراسیا محسوب میشود.
این سناریو نشان میدهد که هند در شرایط بحران، انعطاف‌پذیری قابل توجهی در تنظیم استراتژی‌های ارتباطی و تجاری خود از خود نشان خواهد داد تا بتواند در محیطی پرتلاطم به منافع ملی خود ادامه دهد.
در پایان در مواجهه با پیامدهای احتمالی حمله اسرائیل به ایران و دگرگونی نظم منطقه‌ای، هند با چالشی چندبعدی روبه‌رو خواهد شد که راهبردهای آن می‌تواند تأثیری ماندگار بر جایگاه بین‌المللی این کشور بگذارد.
دهلی‌نو ناگزیر است میان تعهدات استراتژیک به اسرائیل، نیازهای انرژی از ایران، و روابط با قدرت‌های جهانی موازنه‌ای ظریف برقرار کند، بی‌آنکه به دام تنش‌های ژئوپلیتیک بیفتد.
سناریوهای مطرح شده از دیپلماسی محتاطانه و تنوع‌بخشی منابع انرژی تا تقویت همکاری‌های امنیتی و انعطاف در پروژه‌های ارتباطی همگی گویای این واقعیت هستند که هند ترجیح میدهد ضمن پرهیز از جانبداری آشکار، به تدریج نقش خود را به عنوان بازیگری مستقل در صحنه جهانی تثبیت کند.
موفقیت این راهبرد نه تنها امنیت ملی و رشد اقتصادی هند را تضمین می‌کند، بلکه می‌تواند آن را به عاملی مؤثر در شکل‌دهی به نظم نوین منطقه‌ای تبدیل نماید.
در نهایت، واکنش هند به این بحران آزمونی سرنوشت‌ساز برای سنجش ظرفیت این کشور در ایفای نقش یک قدرت جهانی مسئول و اثرگذار خواهد بود.
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر میشود.