بازار سرمایه در سایه تردید؛ چرا بورس پس از جنگ ۱۲ روزه ریزشی شد؟

علی رضایی، تحلیلگر ارشد اقتصاد مالی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به ریزش بازار سرمایه از روز شنبه و از زمان بازگشایی بازار گفت: این ریزش را باید از چند منظر بررسی کنیم.
اول، فضای بی‌اعتمادی و افزایش ریسک سیستماتیک پس از جنگ نقش اساسی دارد.
فعالان بازار هنوز نسبت به ثبات اقتصادی و سیاسی کشور پس از جنگ اطمینان قلبی پیدا نکرده‌اند.
دوم، نگرانی از آسیب به زیرساخت‌های اقتصادی، به‌ویژه صنایع کلیدی، باعث واکنش منفی سرمایه‌گذاران شده است.
سوم، فشار فروش سهامداران حقیقی و حقوقی برای جبران زیان‌ها و دسترسی به نقدینگی، عملاً تبدیل به یک موج دومینو وار در بازار شده است.
علاوه بر این، کاهش سودآوری شرکت‌ها به دلیل اختلال در صادرات و زنجیره تأمین، تأثیر منفی بر انتظارات داشته است.
وی در پاسخ به این سوال که به نظر شما این ریزش بیشتر روانی است یا عوامل بنیادی هم پشت آن قرار دارد گفت: ترکیبی از هر دو.
بخش مهمی از ریزش‌ها بر اثر فضای روانی و احساسات منفی پس از بحران و هراس از آینده است.
اما عوامل بنیادی را نباید نادیده گرفت: کاهش نقدینگی در اقتصاد، افت ارزش پول ملی و شوک تورمی بعد از جنگ، شرایط بنیادی بازار را تضعیف کرده است.
همچنین بخش عمده‌ای از شرکت‌های بورسی با کاهش صادرات و تقاضا روبه‌رو شده‌اند که طبیعتاً جریان درآمدی‌شان را مختل و روند سودسازی را کند می‌کند.
این کارشناس بورس در پاسخ به این سوال که چه عواملی می‌تواند به برگشت اعتماد و خروج از این رکود کمک کند؟
گفت: مهمترین و فوری‌ترین عامل، شفاف‌سازی است.
دولت و نهاد ناظر باید اطلاعات دقیقی از وضعیت زیرساخت‌ها و چشم‌انداز اقتصادی منتشر کنند تا ترس‌ها و شایعه‌ها را کمرنگ کنند.
همچنین حمایت هدفمند و هوشمند دولت در قالب بسته‌های تشویقی، تسهیل اعطای تسهیلات به شرکت‌های آسیب‌دیده، و کاهش ریسک نرخ ارز و تورم، می‌تواند آرامش نسبی به بازار بازگرداند.
از طرفی، باید محدودیت‌های معاملات آبشاری (مثل دامنه نوسان و حجم مبنا) به‌شکل مقطعی اعمال شود تا جلوی صف‌نشینی فروش گرفته شود.
فعال‌تر شدن بازارگردان‌ها و ورود صندوق‌های حمایت دولتی می‌تواند در کوتاه‌مدت سرعت ریزش را کم کند.
‌رضایی تصریح کرد: به سهامداران توصیه می‌کنم از رفتار هیجانی پرهیز کنند و بر اساس تحلیل بنیادی تصمیم بگیرند.
فروش در کف قیمتی معمولاً منجر به پشیمانی می‌شود، به‌ویژه برای سهم‌هایی که بنیاد قدرتمند دارند و بازار کشور به زودی به ثبات می‌رسد.
سهامداران باید وضعیت گزارش‌های مالی شرکت‌ها را رصد کنند و در صورت امکان، صبوری پیشه کنند.
اما اگر اهلیت ریسک‌پذیری ندارند، مدیریت پرتفوی و توزیع دارایی را جدی بگیرند.
وی ادامه داد: تاریخچه بورس تهران نشان می‌دهد که همیشه پس از بحران، بازار بعد از یک دوره ریزش و ثبات، وارد مسیر رشد تدریجی می‌شود؛ مخصوصاً اگر شاهد اصلاح سیاست‌های اقتصادی و بهبود فضای بین‌المللی باشیم.
به نظر من، اگر دولت از فرصت بازسازی پساجنگ به درستی استفاده کند، با بازگشت سرمایه‌گذاران حقوقی و تغییر انتظارات، می‌توانیم شاهد صعود تدریجی بازار در نیمه دوم سال باشیم.
البته، نباید انتظار رشد هیجانی داشت؛ بلکه یک رشد آهسته و پیوسته دور از ذهن نیست.
رضایی خاطرنشان کرد: بورس تهران هم‌اکنون تحت تأثیر ریسک‌های نظامی، روانی و بنیادی قرار گرفته است.
عبور از بحران نیازمند شفافیت، حمایت هوشمند، اصلاح سیاست‌های اقتصادی و پرهیز از رفتار هیجانی در سطح فعالان بازار است.