پاتک پوتین به ترامپ و زلنسکی

به گزارش مشرق، درحالی‌که جنگ اوکراین وارد سومین سال خود شده و خطوط نبرد در شرق این کشور همچنان صحنه درگیری‌های شدید است.
روزنامه لوفیگارونوشته، نیروهای روسیه روستای شِوچِنکو (Shevchenko) در جبهه دونتسک، در نزدیکی یکی از بزرگ‌ترین ذخایر سنگ معدنی لیتیم اروپا را تصرف کرده‌اند.
این روزنامه فرانسوی نوشته، «با تصرف این روستای ظاهرا بی‌اهمیت که کمی بیش از ۱۰ کیلومتر با شهر ولیکا نوسیلکا (Velyka Novosilka) فاصله دارد، نیروهای روسیه به یکی از امیدوارکننده‌ترین ذخایر لیتیم اوکراین دسترسی پیدا کردند.»
اهمیت این روستا نه فقط به موقعیت نظامی آن، بلکه به دلیل وجود یکی از بزرگ‌ترین ذخایر لیتیم اوکراین و اروپا در مجاورت آن است.
گفته می‌شود، این معدن تقریبا ۱.۲ میلیون تُن سنگ معدنی با سهم لیتیم بیش از ۱.۵ درصد در خود جای داده است.
لیتیم که به «طلای سفید» شهرت یافته، نقشی کلیدی در صنایع فناوری‌های نوین، از جمله باتری‌های خودروهای برقی، تجهیزات الکترونیکی، صنایع هوافضا و ذخیره انرژی دارد.
بازار جهانی این فلز طی سال‌های اخیر، به‌ویژه با گسترش پروژه‌های گذار به انرژی‌های پاک، به شدت رقابتی و سیاسی شده است.
توافقنامه جنجالی ترامپ و زلنسکی بر سر منابع معدنی
چند ماه پیش، دولت اوکراین با آمریکا توافقی اقتصادی مهم در حوزه منابع معدنی به امضا رساند.
این توافق که در قالب «صندوق سرمایه‌گذاری بازسازی اوکراین و آمریکا» طراحی شد، فراتر از یک قرارداد اقتصادی و به‌عنوان بخشی از راهبرد واشنگتن برای تضمین دسترسی بلندمدت به مواد معدنی حیاتی بود.
بر اساس مفاد این توافق، بهره‌برداری از معدن شپچنکو و دیگر ذخایر استراتژیک معدنی اوکراین می‌بایست به‌گونه‌ای انجام می‌شد که سود حاصل از آنها میان دو کشور تقسیم شود.
منابع نزدیک به این توافق اعلام کرده بودند که هدف اصلی، تامین بخشی از نیازهای غرب در حوزه لیتیم و کاستن از وابستگی به واردات این فلز از چین و دیگر رقبای ژئوپلیتیکی بوده است.
ابعاد اقتصادی و ژئوپلتیکی تصرف معدن توسط روسیه
تصرف روستای شپچنکو و در نتیجه، دسترسی عملی روسیه به معدن لیتیم این منطقه، شرایط را به‌طور جدی تغییر داده است.
کارشناسان معتقدند این رویداد نه‌تنها توافق اقتصادی آمریکا و اوکراین را در بُعد اجرایی با چالش مواجه می‌کند، بلکه می‌تواند معادلات بازار جهانی لیتیم را نیز دگرگون کند.
از یک سو، روسیه با این اقدام موقعیت خود را در حوزه منابع معدنی استراتژیک تقویت کرده و می‌تواند بخشی از نیازهای چین و دیگر متحدانش را در بازار لیتیم تامین کند.
از سوی دیگر، اقتصاد اوکراین که در پی جنگ و ویرانی‌های گسترده با کمبود شدید منابع مالی مواجه است، حالا یکی از امیدبخش‌ترین پروژه‌های اقتصادی خود را در خطر جدی می‌بیند.
پیامدهای احتمالی برای روند جنگ
ابعاد نظامی این تحولات نیز قابل چشم‌پوشی نیست.
تصرف این معدن توسط روسیه، نه‌تنها یک پیروزی میدانی در جنگ اوکراین است، بلکه می‌تواند معادلات دیپلماتیک میان مسکو و واشنگتن را نیز پیچیده‌تر کند.
این اقدام، اهرم فشار جدیدی به دست کرملین می‌دهد، به‌ویژه در شرایطی که بازار جهانی لیتیم و مواد معدنی حیاتی به‌صورت مستقیم بر منافع اقتصادی آمریکا تاثیر می‌گذارد.
اکنون روسیه این احتمال وجود دارد که در مذاکرات احتمالی، از کنترل خود بر منابع استراتژیک اوکراین به‌عنوان برگ برنده‌ای برای چانه‌زنی‌های سیاسی و اقتصادی با غرب استفاده کند.
تصرف معدن شپچنکو، تنها یک موفقیت نظامی محدود نیست، بلکه می‌تواند آغازگر فصلی جدید در جنگ اوکراین و رقابت‌های ژئوپلیتیکی پیرامون منابع حیاتی باشد.
در حالی که توافق آمریکا و اوکراین بر سر این معدن به‌شدت در معرض خطر قرار گرفته، سرنوشت این ذخایر می‌تواند در تعیین مسیر جنگ، بازسازی اوکراین و توازن اقتصادی جهانی نقش‌آفرین باشد.