رقابت جدید در قلب آسیا؛ ازبکستان و ترکمنستان به دنبال مغولستان
کشورهای آسیای مرکزی که در سال های اخیر بر حل وفصل مناقشات مرزی و تحکیم روابط تجاری درون منطقه ای متمرکز بودند، اکنون افق های همکاری خود را برای دربرگرفتن مغولستان گسترش داده اند؛ کشوری که تا به امروز تا حد زیادی به فراموشی سپرده شده بود.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، طی چند سال گذشته، کشورهای آسیای مرکزی بر حل اختلافات مرزی و ایجاد پیوندهای تجاری مستحکم‌تر در میان خود تمرکز کرده‌اند.
اکنون به نظر می‌رسد آن‌ها آماده‌اند تا افق‌های خود را برای گنجاندن مغولستان گسترش دهند؛ کشوری با پیوندهای قوی فرهنگی و تاریخی با منطقه، که تا به امروز به عنوان یک شریک تجاری تا حد زیادی فراموش شده بود.
«شوکت میرضیایف»، رئیس‌جمهور ازبکستان، در روزهای 24 و 25 ژوئن در نخستین سفر یک رهبر ازبک در دوران پساشوروی به اولان‌باتور، پایتخت مغولستان، این سفر را «رویدادی تاریخی در توسعه روابط دوستانه و همکاری‌های چندجانبه» توصیف کرد.
مجموعه‌ای از توافقات برای پایه‌ریزی همکاری‌های جامع
این سفر به امضای مجموعه‌ای از توافق‌نامه‌ها منجر شد که هدف آن‌ها پایه‌ریزی تجارت در حوزه‌هایی مانند کشاورزی، معدن، حفاظت از محیط زیست، نساجی و گردشگری است.
میرضیایف همچنین اعلام کرد که ازبکستان یک مرکز تجاری در اولان‌باتور افتتاح خواهد کرد تا به عنوان «پایگاهی فیزیکی» برای توسعه «مشارکت جامع» عمل کند.
علاوه بر این، رهبر ازبکستان گفت که پروازهای مستقیم میان دو کشور از پاییز آینده آغاز خواهد شد.
ترکمنستان نیز از قافله عقب نماند
ازبکستان تنها کشور آسیای مرکزی نیست که توجه بیشتری به مغولستان نشان می‌دهد.
در اوایل ماه ژوئن، «سردار بردی‌محمداف»، رئیس‌جمهور ترکمنستان و پسر رهبر عالی این کشور، در اولان‌باتور مورد استقبال رسمی قرار گرفت.
سفر او بازدیدی متقابل پس از سفر «اوخناگین خورلسوخ»، رئیس‌جمهور مغولستان، به عشق‌آباد در پاییز گذشته بود.
اگرچه به نظر می‌رسید سفر بردی‌محمداف بیشتر جنبه تشریفاتی داشت، اما مقامات دو کشور از امضای یادداشت تفاهم‌هایی برای توسعه برنامه‌های تقویت روابط سیاسی، لجستیک حمل‌ونقل و پیوندهای تجاری برای سال‌های 2026 تا 2028 خبر دادند.
بردی‌محمداف در اظهاراتی که توسط رسانه رسمی ترکمنستان منتشر شد، خاطرنشان کرد: «روابط ترکمنستان و مغولستان در حال تبدیل شدن به روابطی نظام‌مند و منظم است و به سطح یک مشارکت پایدار و سودمند متقابل رسیده است.»
مغولستان؛ از ناظر صرف تا بازیگر فعال
کشورهای آسیای مرکزی و مغولستان دارای ویژگی‌های فرهنگی مشترک فراوانی هستند که قدمت آن به قرن سیزدهم میلادی بازمی‌گردد.
با این حال، پیوندهای مشترک ریشه‌دار در سنت‌های کوچ‌نشینی و همچنین میراث مشترک کمونیسم تحمیلی از سوی کرملین، در سه دهه اول دوران پساشوروی به هیچ تعامل دیپلماتیک جدی‌ای تبدیل نشد.
مغولستان سال گذشته ابتکار عمل را برای باز کردن کانال‌های تجاری با کشورهای دارای قرابت فرهنگی به دست گرفت.
رئیس‌جمهور خورلسوخ علاوه بر سفر به ترکمنستان در پاییز گذشته، در ژوئن سال گذشته نیز به پایتخت‌های آسیای مرکزی سفر کرد.
«قاسم جومارت توکایف»، رئیس‌جمهور قزاقستان نیز در ماه اکتبر یک سفر رسمی به مغولستان داشت.
«دورجخاند توگمید»، معاون نخست‌وزیر مغولستان، در یک مجمع منطقه‌ای در اولان‌باتور که به ترویج تجارت متقابل اختصاص داشت، کشورش را «دیگر نه یک ناظر صرف در آسیای مرکزی بزرگ، بلکه یک شرکت‌کننده فعال» در توسعه شبکه‌های تجاری توصیف کرد.
وی مغولستان را «پلی» برای شبکه نوظهور کریدور میانی خواند که تجارت از شرق آسیا به اروپا را تسهیل می‌کند.
حمایت آمریکا و اتحادیه اروپا از تقویت روابط
تلاش‌ها برای تقویت روابط آسیای مرکزی و مغولستان از حمایت قوی آمریکا و اتحادیه اروپا برخوردار است.
«ریچارد بوانگان»، سفیر آمریکا در مغولستان، در مجمع منطقه‌ای گفت: «همکاری منطقه‌ای تنها یک انتخاب استراتژیک نیست؛ بلکه یک ضرورت برای توسعه و رفاه بلندمدت است.»
وی افزود که مغولستان قادر است «نقشی محوری» در تجارت بین «آسیای مرکزی و جامعه بین‌المللی گسترده‌تر» ایفا کند.
چالش جغرافیایی و راه‌حل‌های دیجیتال
جغرافیا یک مانع آشکار برای گسترش تجارت است: کشورهای آسیای مرکزی و مغولستان فاقد ارتباطات مستقیم و همچنین دسترسی به دریا هستند و مغولستان به طور کامل توسط روسیه و چین محاصره شده است.
میرضیایف ضمن اذعان به این چالش‌ها در اولان‌باتور گفت: «توافق شد که به عنوان کشورهای محصور در خشکی، مسیرهای حمل‌ونقل مؤثری را با مشارکت گسترده کارشناسان به طور مشترک توسعه دهیم.»
در همین حال، «اینا مارچیولیونیته»، فرستاده اتحادیه اروپا در مغولستان، از رهبران منطقه خواست تا تلاش‌های خود را بر تقویت ارتباطات دیجیتالی متمرکز کنند که قادر به فراتر رفتن از موانع جغرافیایی است و تأکید کرد که چنین پیوندهایی «کم‌اهمیت‌تر» از مسیرهای ترانزیتی زمینی نیستند.
او اشاره کرد که اتحادیه اروپا می‌تواند همکاری‌های دیجیتال را تحت حمایت «ابتکار کوپرنیک»، که بخش رصد زمین از برنامه فضایی اتحادیه اروپا است، تسهیل کند.
این ابتکار با استفاده از تصویربرداری ماهواره‌ای، داده‌هایی تولید می‌کند که می‌تواند به دولت‌های شرکت‌کننده در حل طیف وسیعی از مسائل، از جمله استفاده بهینه‌تر از منابع آب و خاک، بهبود واکنش به بلایای طبیعی، ارزیابی اثرات گرمایش جهانی و نقشه‌برداری زمین‌شناسی کمک کند.
انتهای پیام/
