مازندران مهیای ناب ترین آیین های عاشورایی
ساری - همزمان با فرا رسیدن ماه عزا و محرم حسینی، بیرق های سیاه در مناطق مختلف استان مازندران روبه برافراشته شده است.
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: محرم حسینی از راه رسید و مازندران دیار علویان خود را برای برپایی ناب‌ترین آئین‌های عاشورایی مهیا می‌کند و از روزهای گذشته علم و بیرق‌های سیاه در مناطق مختلف استان برافراشته شده است.
مازندران طی ۱۲ روز گذشته از تجاوز رژیم غاصب صهیونیستی و اربابش آمریکای جنایتکار، بیش از ۳۰ شهید تقدیم خاک پاک میهن و نظام مقدس اسلامی کرده است و محرم امسال در ایران واستان رنگ و بوی شهدای کربلایی دارد.
عشق و ارادت مردم مازندران به امام حسین (ع) و تلاش برگزاری مراسم باشکوه عزاداری این امام همام تنها به چند روزه ابتدای ماه محرم خلاصه نمی‌شود و بیشتر و ماه‌ها قبل از این ایام، برنامه‌ریزی ها و تلاش‌ها برای مهیا کردن وسایل بجای آوردن ارادت در این ایام انجام می‌شود.
مردم دیار علوی و ولایتمدار مازندران مانند دیگر استان‌های کشور، هر ساله در ماه محرم به شیوه‌های گوناگون، در سالگرد شهادت سرور و سالار شهیدان اباعبدالله الحسین (ع) و یاران با وفایش به سوگواری می‌نشینند.
آنچه در عزاداری مردم این دیار در ماه محرم بیشتر نمود دارد پایبندی به آداب و رسومی است که از گذشتگان به ارث مانده است و با گام برداشتن در مسیر همان اصول مجالس عزاداری را برگزار می‌کنند.
آئین سیاه پوشان
در ایام محرم، استان مازندران شاهد برگزاری مراسم سیاه پوشان در مکان‌های مختلف است.
این مراسم شامل برافراشتن پرچم‌های عزا و سیاهپوش کردن اماکن مذهبی مانند امامزاده‌ها و بقاع متبرکه می‌شود.
علاوه بر این، پویش‌هایی مانند سیاهپوش کردن بیمارستان‌ها و مراکز درمانی نیز با حضور هیئت‌های مذهبی و بسیجیان برگزار می‌شود.
مراسم سیاهپوشان کشتی‌ها و نواختن عزای حسینی هرساله در آستانه ماه محرم برپا می‌شود.
حکایت دست و سینه، سنج و زنجیر، طشت و آب روایتگر ماجرایی است که بیش از ۱۴۰۰ سال همه‌ساله در سینه تاریخ می‌پیچد و بوی سیب و حرم حبیب دوباره فضای شهر را عطرآگین کرده است.
کوچه‌ها را که قدم می‌زنی از شهر و روستا تا دورترین آبادی این دیار حرف و کلام یکی است، محرم حسابش با همه آئین‌ها جداست، ایرانِ سیاهپوش در محرم حال و هوایش یکی است، غرب و شرق و شمال و جنوب ندارد، ترک و لر و کرد و بلوچ و ترکمن و عرب هم ندارد، اینجا همه لهجه‌ها و زبان‌ها و اقوام، حسین (ع) را صدا می‌زنند.
آئین‌های سنتی عاشورایی روایت گر عاشقانه‌ای حزن‌انگیز از مردمان ایران است، عاشقانه‌ای که گاه سرتاپای اهالی این دیار را در خاک و «گِل» فروبرده تا هر عزاداری زمزمه کند: آب حیات من است خاک سر کوی تو.
روایت این عاشقانه از روزها قبل از عاشورا شروع می‌شود، از ایامی که همه‌چیز مهیای عرض ارادتی دیگر است.
خیمه‌ها در شهر پا می‌گیرد؛ دیوارها و خیابان‌ها سیاهپوش می‌شوند و نوحه‌های محلی تا روستاهای دورافتاده ضجه می‌زنند.
یک خادم مسجد در مازندران با بیان اینکه سیاه پوشان مسجد روستا از چند روز گذشته شروع شده است، افزود: امسال آئین‌های عاشورایی را با شور و حال بیشتری برگزار می‌کنیم.
شمسعلی نوایی در گفت وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه عشق به امام حسین (ع) در دل و جان ما ریشه دارد، با محکوم کردن جنایت رژیم غاصب صهیونیستی ادامه داد: ترقه پراکنی های دشمنان نمی‌تواند ما از عشق و ارادت به سالار شهیدان و برپایی آئین‌های عزا باز دارد.
آئین‌های عاشورایی مازندران
در استان مازندران قلک شکنی از آئین‌های ویژه ماه محرم است که هرساله همزمان با آغاز این ماه در برخی شهرهای استان برپا می‌شود و مراسم با پهن کردن پارچه‌های سبز در وسط حسینیه، چیدن قلک‌ها و با نشستن افراد بزرگ و کوچک دور این پارچه شروع می‌شود که در ابتدا دو قلک سفالی توسط پیر غلامان شکسته و مابقی قلک پلاستیکی توسط مردم پاره می‌شود و شروع به شمارش نذورات جمع‌آوری‌شده می‌کنند.
طبق این آئین سنتی هرساله از شب اول محرم تا اربعین حسینی به مدت ۴ روز قلک‌هایی برای نذورات و کمک‌های مردمی بین اهالی توزیع می‌شود و کمک‌های مردمی صرف نذورات خرج شب هفتم ماه محرم و هزینه‌های جاری می‌شود.
عَلم رخت دِکاردن
مردم مازندران پیش از آغاز ماه محرم علم‌هایی را که در پشت بام تکایا قرار داده‌اند به حیاط تکیه یا مساجد می‌آورند و علم‌ها را با پارچه سفید می‌پوشانند و بدین صورت رسم علم رخت دِکاردن (دکاردن در گویش مازندران به معنی پوشیدن است) را بجا می‌آورند.
این علم‌ها از روز هفتم به محلات مختلف و درب منازل روستاییان برده می‌شود و از آبی که برو روی علم ریخته شده به افراد داده می‌شود.
براساس باور مردم این آب شفابخش و درمان درد و بیماری افراد است.
آئین‌های کرب زنی، علم‌گردانی، منبرکشی، فرمازنان، گره بندی، قوم بنی اسد، حسین حسین سرهادیم صداره (با صدای بلند حسین حسین بگوییم) و تعزیه تلاونگ (تعزیه خروس‌خوان) ازجمله آئین‌های عاشورایی مازندران است که در فهرست آثار ملی ناملموس کشور ثبت شده است.
آئین‌های عاشورایی مازندران همزمان با دهه اول محرم کلید می‌خورد و ازجمله مراسم سنتی عزاداری و سوگواری مازندرانی‌ها برگزاری مراسم تعزیه «شبیه‌خوانی» که یکی از نمایش‌های معتبر ایرانی با مضامین واقعه کربلا و شهادت امام حسین (ع) است در بیشتر روستاها و شهرها اجرا می‌شود و از دیگر مراسم مردم عزادار، تشکیل دسته‌های عزاداری و سینه‌زنی و زنجیرزنی بالباس‌های مختلف همدست در سنین کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگ‌سالان است.
مَجمَعه گُذاری
مَجمَعه گُذاری از جمله همین رسم‌های اطعام دهی همگانی در مازندران است با قدمت ۲۰۰ ساله در مناطق شرقی مازندران اجرا می‌شود.
این آئین بیشتر در روستاهای مناطق کوهستانی و ییلاقی مازندران برگزار شده، اما مشهورترین و جا افتاده‌ترین شیوه مجمع گذاری استان، مربوط به روستای کوهستان از توابع شهرستان بهشهر است.
در این آئین، خانم‌های روستایی غذاهای مختلفی برای پذیرایی از عزاداران حسینی در روزهای تاسوعا و عاشورا تدارک دیده، و سپس غذاها را داخل سینی بزرگی به نام مجمعه قرار داده و در حسینیه و محل عزاداری، از عزاداران پذیرایی می‌کنند.
مجمعه‌های حاوی غذا، ابتدا در آشپزخانه حسینیه یا مسجد جمع آوری و پس از عزاداری و اقامه نماز ظهر، هر مجمع میان ۲ تا ۴ نفر از عزاداران قرار داده می‌شود.
البته به غیر از این رسم در برخی مناطق مازندران در روز تاسوعا اطعام دهی به شیوه خاص خودش اجرا می‌شود به طوری که در این روز اهالی روستا با باز گذاشتن درب منازل خود میزبان عزاداران حسینی هستند و اطعام دهی را در منزل خود انجام می‌دهند.
