رونمایی از اسناد 500 ساله عزاداری ماه محرم، در کتابخانه رضوی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد، به نقل از آستان نیوز، منتخبی از اسناد تاریخی عزاداری محرم در حرم مطهر رضوی موجود در آرشیو اداره اسناد آستان قدس رضوی همچون سند «صورت هزینه‌های برگزاری مجلس عزاداری در ماه محرم، سال 1079 قمری» و سند «هزینه‌های مراسم نخل‌بندی ایام عاشورا، سال 1178 قمری»، در کتابخانه مرکزی این آستان مقدس رونمایی شد.
از دیگر اسنادی که در این مراسم معرفی شد، می‌توان به سند «خرید پارچه مشکی جهت سیاه‌پوشی گلدسته‌های حرم امام رضا (ع) در ایام عاشورا، سال 1296 قمری» و سند «ارائه دستورالعملی به اداره مباشرت توسط اسدی، نیابت تولیت آستان قدس در رابطه با نحوه برگزاری مراسم روضه‌خوانی دهه آخر محرم در مدرسه علی‌نقی میرزا از محل مصارف موقوفه امین‌السلطان، سال 1311 شمسی»، اشاره کرد.
قدمت 500 ساله اسناد عزاداری محرم حرم رضوی
در این مراسم، علی سوزنچی، کارشناس پژوهش اسناد آستان قدس رضوی گفت: مناسک و آیین‌های سوگواری ویژه حضرت سیدالشهدا (ع)، همواره رسانه تبلیغی مهمی برای ما شیعیان در طول تاریخ بوده و با برگزاری مراسم مرتبط با آن، توانسته‌ایم پیام و قیام امام حسین (ع) را زنده نگه داریم و از ارزش‌های دینی خود حفاظت کنیم.
وی ادامه داد: برگزاری مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان امام حسین (ع) و یاران فداکارشان، همواره از دغدغه‌های ما شیعیان بوده و اگرچه در برخی از دوره‌های تاریخی، برپایی این مراسم‌ با محدودیت‌ها و فشارهایی همراه بوده، اما همواره برگزار شده و تا عصر حاضر، ادامه یافته است.
سوزنچی بیان کرد: برگزاری مراسم عزاداری محرم در حرم مطهر رضوی از دوره صفویه، با رسمی شدن مذهب تشیع در ایران در این دوره، آغاز شده است و حتی موقوفه‌هایی برای برگزاری آن وجود داشته و از محل درآمد آنها، هزینه برپایی این مراسم، تأمین می‌شده است.
وی گفت: در مجموع، حدود 900 سند تاریخی با محوریت ماه محرم، عاشورا و برگزاری مراسم عزاداری در حرم مطهر رضوی در آرشیو اداره اسناد آستان قدس رضوی وجود دارد که این اسناد نزدیک به 500 سال در این آستان مقدس، قدمت تاریخی دارد.
در واقع، قدیمی‌ترین سند مرتبط با آن به سال 1011 قمری، برمی‌گردد.
کارشناس پژوهش اسناد آستان قدس رضوی با محوریت چگونگی شکل‌گیری این اسناد، ادامه داد: اسناد تاریخی موجود روایت‌گر چگونگی برگزاری مراسم عزاداری محرم در حرم مطهر رضوی، لوازم مورد نیاز، میزان هزینه‌ها، دستورالعمل‌های نحوه برپایی مراسم در دوره‌های مختلف تاریخی و...، است.
وی اظهار کرد: در واقع، محتوای این اسناد، بیانگر برپایی مراسم نخل‌بندی در حرم مطهر حضرت رضا (ع) به‌ویژه در دوره‌های صفویه و افشاریه، نخل‌گردانی، اطعام و پذیرایی از عزاداران در دهه اول محرم در بخش‌های مختلف حرم مطهر، تأمین هزینه روشنایی و سوخت در مراسم عزاداری محرم، اهدای پرچم به هیئت‌های عزاداری در این آستان مقدس و...، بوده است.
سوزنچی با اشاره به برخی از مکان‌ها در حرم مطهر رضوی که محل برگزاری مراسم عزاداری ماه محرم در طول تاریخ بوده است، افزود: همچنین این اسناد تاریخی، برخی از مشاغل مرتبط با ایام ماه محرم در حرم مطهر همچون خطیب، حفاظ، روضه‌خوانان و...، را به ما معرفی می‌کند.
وی با ذکر نام برخی از موقوفات کهن مرتبط با عزاداری ماه محرم در آستان قدس رضوی، ادامه داد: تمام یا بخشی از درآمد این موقوفات طبق نیات واقفان، برای برگزاری این مراسم، هزینه می‌شده است.
نگهداری از اسناد عزاداری حرم رضوی و سایر نقاط کشور
کارشناس پژوهش اسناد آستان قدس رضوی بیان کرد: همچنین اسناد تاریخی در آرشیو اداره اسناد این آستان مقدس وجود دارد که مربوط به برگزاری مراسم عزاداری محرم و حفظ سنت‌های آن در دوره‌های مختلف در اقصی نقاط ایران، است که به این آستان مقدس، اهدا شده است.
وی افزود: از مهمترین این اسناد می‌توان به حکم صادرشده توسط محمدعلی میرزا، ولیعهد مظفرالدین شاه قاجار در سال 1316 اشاره کرد که مربوط به واگذاری منصبی به میرزا محمد حسن، رئیس تعزیه‌خوانان تکیه‌ دولتی در تبریز است.
سوزنچی با تأکید بر نگهداری از مجالس تعزیه و شبیه‌خوانی ارزشمند و تاریخی در گنجینه رضوی، ادامه داد: در این گنجینه، علاوه بر اسناد تاریخی، وقف‌نامه‌های بسیاری مرتبط با مراسم عزاداری محرم، ادعیه و زیارت‌ عاشورا خطی و دعوت‌نامه‌های مرتبط با دعوت از رجال و افراد مذهبی و سیاسی برای حضور در مراسم تعزیه‌ در دوره‌های مختلف، وجود دارد.
کارشناس پژوهش اسناد آستان قدس رضوی گفت: از دیگر اسناد تاریخی موجود در آرشیو اداره اسناد آستان قدس رضوی مرتبط با ماه محرم که کمتر به آنها پرداخته شده است، می‌توان به فرمان‌های معافیت برای بازماندگان طایفه بنی‌اسد، اسناد تهیه دارو و پانسمان از دارالشفا برای زخم‌های شرکت‌کنندگان در مراسم قمه‌زنی روز عاشورا و...، اشاره کرد.
سوزنچی خاطرنشان کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مراسم عزاداری ماه محرم با شکوه بیشتری در این آستان ملکوتی برگزار می‌شود که در حال گردآوری اسناد آن با همکاری سایر بخش‌های مجموعه آستان قدس رضوی هستیم.
انتهای پیام/282