دامپروری مزیت استراتژیک و مغفول چهارمحال و بختیاری

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد، چهارمحال و بختیاری را نه با کارخانه‌های صنعتی بزرگ می‌شناسند و نه با معادن پررونق، بلکه این استان سال‌ها است که اقتصاد و معیشت خود را بر پایه کشاورزی، دام، مرتع و تلاش روستاییان و عشایر استوار ساخته است.
این سرزمین کوهستانی و چهار فصل، با وجود دشواری‌های اقلیمی، همواره در تولید فرآورده‌های دامی، یکی از استان‌های سرآمد کشور بوده است.
آمارها گویای واقعیتی روشن‌اند: بیش از دو میلیون رأس دام سبک و سنگین در این استان پرورش می‌یابد و حجم تولید گوشت قرمز در استان، دو برابر نیاز مصرفی داخلی آن است.
در خصوص گوشت سفید (طیور)، شیر، عسل و حتی تخم‌مرغ نیز بخش عمده‌ای از سفره‌ مردم استان و استان‌های هم‌جوار را تأمین می‌کنند.
سالانه بیش از 320 هزار تن شیر در چهارمحال و بختیاری تولید می‌شود و تولید عسل به حدود سه هزار تن می‌رسد.
این بدان معناست که نه تنها در تأمین بسیاری از اقلام پروتئینی، این منطقه خودکفاست، بلکه بخش قابل توجهی از مازاد تولید نیز روانه سایر استان‌ها و حتی صادرات می‌شود.
دامداران ما در میدان سخت جهاد اقتصادی‌اند
اما واقعیت این است که تکیه صرف بر آمارهای کمی نمی‌تواند بیانگر دشواری‌هایی باشد که دامداران این استان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
در سال‌های اخیر، سایه سنگین خشکسالی، کمبود بارش و افت سطح مراتع، شرایط را برای ادامه دامداری سنتی دشوار کرده است، بسیاری از دامداران حتی برای تأمین آب دام‌های خود با مشکل مواجه‌اند و بعضاً علوفه مراتع دیگر پاسخگوی نیاز روزافزون نیست.
دامداران ما در میدان سخت جهاد اقتصادی‌اند.
آن‌ها نه تنها با طبیعت خشن و متغیر، بلکه با نوسانات قیمت نهاده‌های دامی، بازار گاهی پرالتهاب و بی‌ثبات، و فشارهای معیشتی مواجه‌اند.
هر کیلو خوراک دام، هر بسته جو، ذرت یا سویا، می‌تواند معادل چند روز امید برای ادامه پرورش یک دام باشد و در عین حال، این دامداران با همه این دشواری‌ها، همچنان در خط مقدم تولید ایستاده‌اند و امنیت غذایی کشور را حفظ کرده‌اند.
بر اساس اعلام سرپرست جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری، تنها قلمی که در بخش دام و طیور استان دچار کمبود است، تخم‌مرغ است.
نزدیک به پنج تا شش هزار تن کسری وجود دارد که برنامه‌ریزی برای احداث پنج واحد نیمه‌تمام مرغ تخم‌گذار در حال انجام است و در صورت تکمیل این پروژه‌ها، استان در این بخش نیز به خودکفایی خواهد رسید.
اما اگر قرار است مزیت نسبی دامداری تبدیل به مزیت رقابتی شود، نیازمند رویکردی هوشمندانه، علمی و آینده‌نگرانه‌ایم.
بهره‌وری در بخش دامداری، دیگر تنها با تکیه بر تجربه سنتی محقق نمی‌شود.
ضرورت توسعه مگافارم‌ها و صنایع وابسته به خوراک دام
اصلاح نژاد دام‌ها، بهبود تغذیه، استفاده از دانش فنی روز، توسعه مگافارم‌ها و صنایع وابسته به خوراک دام، مسیری است که کشورهای پیشرفته در حوزه دامداری پیموده‌اند و اکنون چهارمحال و بختیاری نیز باید در همین مسیر گام بردارد.
نقش دولت در این میان انکارناپذیر است، تسهیل دسترسی دامداران به نهاده‌های دامی از طریق سامانه، حمایت از ایجاد کارخانجات خوراک دام، اعطای تسهیلات ویژه برای راه‌اندازی مراکز علمی پرورش دام و تقویت بیمه دام، از جمله ضرورت‌هایی است که می‌تواند بخش دامپروری را از آسیب‌پذیری رهایی بخشد و به نقطه‌ای پایدار برساند.
در این بین، باید به نقش زنان نیز توجه ویژه داشت.
بخش بزرگی از فعالیت‌های دامداری در استان بر دوش زنان روستایی و عشایری است؛ زنانی که علاوه بر حفظ بنیان خانواده، با دستان خالی اما اراده‌ای آهنین، دام پرورش می‌دهند، شیر می‌دوشند، ماست و پنیر می‌سازند و چرخ معیشت را می‌چرخانند.
از سوی دیگر، در شرایط فعلی که اقتصاد کشور نیازمند خودکفایی و کاهش وابستگی به واردات است، استان‌هایی چون چهارمحال و بختیاری که در تولید گوشت، شیر و فرآورده‌های دامی سرآمدند، می‌توانند نقشی محوری در تأمین امنیت غذایی ملی ایفا کنند.
این مهم در گرو حمایت جدی، تخصیص بودجه‌های هدفمند و حضور میدانی مدیران و مسئولان ذی‌ربط در کنار دامداران است.
چهارمحال و بختیاری می‌تواند یکی از قطب‌های اصلی دام و فرآورده‌های پروتئینی کشور باشد
مقایسه با سایر استان‌ها نیز مؤید این ظرفیت کم‌نظیر است، در حالی‌که برخی استان‌ها به‌دلیل صنعتی‌بودن یا محدودیت منابع طبیعی، سهم اندکی از دامپروری دارند، چهارمحال و بختیاری با مراتع قابل توجه، پیشینه سنتی دامداری و ساختار اجتماعی روستامحور، می‌تواند یکی از قطب‌های اصلی دام و فرآورده‌های پروتئینی کشور باشد.
در سطح بین‌المللی نیز کشورهایی مانند هلند و نیوزیلند، با وجود مساحت بسیار کمتر، توانسته‌اند با اصلاح نژاد، استفاده از تکنولوژی، برنامه‌ریزی صادراتی و حمایت‌های علمی و مالی، به جایگاه جهانی در دامداری برسند.
این کشورها ثابت کرده‌اند که «مقیاس» مهم نیست، بلکه «مدیریت» و «بینش توسعه‌گرا» است که موفقیت را رقم می‌زند.
برای همین است که دامداری در چهارمحال و بختیاری نه یک شغل، که یک زیست‌فرهنگ است، میراثی است که از نسل‌ها به نسل دیگر منتقل شده و اکنون باید با تلفیق علم، سیاست‌گذاری هوشمند و حمایت مردمی، به سرمایه‌ای ملی تبدیل شود.
مزیت اصلی استان در بخش دام و طیور است
حسین بهرامی، سرپرست جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در شهرکرد، با اشاره به ظرفیت بالای استان در حوزه دامپروری اظهار داشت: مزیت اصلی استان در بخش دام و طیور، به‌ویژه دام است.
به‌صورت سنتی هم، پیش از هر حرفه‌ای، دامداری در استان ریشه داشته است.
آمار و ارقام نیز این موضوع را اثبات می‌کنند.
وی ادامه داد: در حال حاضر حدود 2 میلیون رأس دام سبک و سنگین در استان وجود دارد که پنج قلم کالای اساسی از این بخش تولید می‌شود؛ شامل گوشت قرمز، گوشت طیور، شیر، عسل و تخم‌مرغ.
با مقایسه تولید و نیاز جمعیتی یک‌میلیون‌نفری استان، درمی‌یابیم که در زمینه گوشت قرمز، تقریباً دو برابر نیاز، تولید داریم و در گوشت سفید نیز بیشتر از نیاز استان تولید می‌شود.
بهرامی افزود: در حوزه عسل، حدود 3 هزار تُن تولید داریم، در حالی‌که مصرف استان تنها هزار تُن است.
همچنین در تولید شیر، سالانه حدود 320 هزار تُن تولید داریم که باز هم بسیار بیشتر از نیاز مصرفی است.
تنها کالایی که در بخش دام و طیور استان با کسری مواجه است، تخم‌مرغ است.
در این زمینه، استان بین 5 تا 6 هزار تُن کسری دارد که از سایر استان‌ها تأمین می‌شود.
اصلاح نژاد دام‌ها و بهبود تغذیه دام‌ها، در دستور کار
وی با بیان اینکه سایر اقلام پروتئینی تولیدی استان مازاد بر نیاز است، گفت: این تولیدات مازاد به سایر استان‌ها و حتی به خارج از کشور صادر می‌شود.
این موضوع نشان می‌دهد که دام و طیور، یک مزیت نسبی برای استان است و برنامه‌های توسعه‌ای استان نیز باید بر پایه این ظرفیت‌ها طراحی و اجرا شود.
سرپرست جهاد کشاورزی استان به پروژه‌های نیمه‌تمام اشاره کرد و گفت: در حال حاضر پنج واحد مرغ تخم‌گذار در استان داریم که نیمه‌تمام هستند.
تسهیلاتی برای این واحدها پیش‌بینی شده و اگر طی یک سال آینده به بهره‌برداری برسند، در زمینه تخم‌مرغ نیز خودکفا خواهیم شد.
وی همچنین بر لزوم افزایش بهره‌وری در بخش دام و طیور تأکید کرد و افزود: برای تحقق این هدف، دو رویکرد اصلی در دستور کار است؛ یکی اصلاح نژاد دام‌ها برای تولید بیشتر، و دیگری بهبود تغذیه دام‌ها.
البته اقدامات متعددی در بخش بهره‌وری باید انجام شود، اما این دو محور اصلی‌ترین آن‌ها هستند.
خشکسالی فشار مضاعفی بر دامداران وارد کرده است
بهرامی ادامه داد: پروژه‌های بزرگی در سطح استان تعریف شده‌اند که شامل مگاپروژه‌های دام مولد و مزارع بزرگ دام سنگین و سبک است.
همچنین توسعه کارخانه‌های خوراک دام در دستور کار است تا در تغذیه دام و طیور، جیره غذایی از جمله روغن به اندازه کافی تأمین شود که این امر در نهایت به افزایش تولید و بهره‌وری منجر خواهد شد.
وی با اشاره به شرایط سخت خشکسالی امسال اظهار داشت: امسال فشار مضاعفی بر دامداران وارد شده است، به‌ویژه آن دسته که از مراتع استفاده می‌کنند.
تأمین آب برای دام‌ها و کاهش علوفه در مراتع، مشکلاتی را ایجاد کرده است و عبور از این شرایط نیاز به صبر، مدیریت، حوصله و تحمل دارد و از دامداران بابت این تلاش‌ها تشکر می‌کنم.
بهرامی با بیان اینکه سالانه حدود 220 هزار تُن نهاده وارد استان می‌شود، گفت: این نهاده‌ها شامل سه قلم جو، ذرت و سویا هستند.
کارگزاری‌هایی در سطح استان وجود دارند که با اعلام نیاز بر اساس جمعیت تحت پوشش، سهمیه نهاده دریافت می‌کنند.
همچنین دامداران و مرغدارانی که نیاز بیشتری دارند، می‌توانند به‌صورت مستقیم از سامانه بازارگاه نهاده مورد نیاز خود را تهیه کنند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: نهاده‌ها به میزان کافی وارد استان می‌شود و از طریق کارگزاری‌ها توزیع می‌شود، بنابراین نباید مشکل خاصی در این زمینه وجود داشته باشد.
انتهای پیام/7540