۵ وظیفه دانشگاهیان در شرایط جنگ؛ فعال کردن دیپلماسی علمی برای روشنگری
استاد برنامه‌ریزی توسعه و آموزش عالی با اشاره به وظایف دانشگاه‌ها در شرایط جنگ،بر ضرورت فعال کردن دیپلماسی علمی و مقابله با مباحث شبه‌علم منشا ایجاد سوءتفاهمات بین‌المللی می‌شود، تاکید کرد.
دکتر مقصود فراستخواه در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به حمله رژیم صهیونیستی به ایران گفت: این تجاوزی است که به کشور ما صورت گرفت.
مسئولان کشور در حال فعالیت‌های دیپلماتیک بودند و کشور ما در حال مذاکره بود که چنین مورد تجاوز قرار گرفت.
این یک وظیفه میهنی جمعی است و دانشگاهیان نیز همانند سایر آحاد این جامعه در برابر این اتفاق باید از مرز و بوم خود و دولت و میهن خود دفاع کنند.
وی به وظیفه میهنی دانشگاهیان اشاره کرد و ادامه داد: وقتی به تاریخ مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم که دانشگاه‌ها در وقایع مختلف از زلزله‌ها و سیل‌ها گرفته تا جنگ تحمیلی، به عنوان بخشی از جامعه و پاره تن میهن و بخش علمی و فکری جامعه همواره از مرز و بوم و سرزمین، ملت و دولت ایران دفاع کردند.
این یک وظیفه میهنی است که ما در تاریخ داشته‌ایم و دانشگاه‌ها همواره در این جهت فعال بوده‌اند.
این جامعه‌شناس خاطر نشان کرد: حتی اگر در درون جامعه و ملت-دولت اختلافات یا کدورت‌هایی وجود داشته باشد، در مسیر دفاع از میهن این مسائل هویتی ندارند و در نظر گرفته نمی‌شوند.
به همین دلیل همه باید یک صدا در مقابل تجاوز وحشیانه نسبت به مردم و منابع این کشور و سرمایه‌های فنی و زیرساخت، دانشمندان، سرمایه‌های انسانی باید دفاع کنند.
مراقبت از سرمایه‌های فنی و انسانی دانشگاه‌ها
فراستخواه در مورد وظایف دانشگاهیان در قبال کشور در شرایط جنگ گفت: من فکر می‌کنم در اولین مرحله دانشگاهیان وظیفه مراقبت از خود دانشگاه‌ها، دانشجویان و اعضای هیئت‌علمی و کارکنان دانشگاه‌ها را دارند.
وی با اشاره به قرار داشتن دانشگاه‌ها در دوران امتحانات پایان نیم‌سال تحصیلی گفت: پیش از حمله اسرائیل ما در دوران امتحانات دانشگاه‌ها قرار داشتیم.
در بیشتر دانشگاه‌ها تعداد اندکی از امتحانات برگزار شده بود و مابقی امتحانات باقی مانده بود که چنین اتفاقی افتاد.
بنابراین اولین وظیفه‌ای که دانشگاهیان دارند وظیفه مراقبت از دانشگاه‌ها، تاسیسات دانشگاهی و فضاهای دانشگاهی است.
عضو هیئت علمی موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی به وظیفه حفظ ارتباط تاکید کرد و گفت: ارتباط با دانشجویان، اعضای هیئت‌علمی، کارکنان با وجود تمام محدودیت‌هایی که از نظر حضور و ...
وجود دارد باید حفظ شود و به نحوی باید همه دانشگاه‌ها در این زمینه فعال شوند.
در حال حاضر در دانشگاه‌ها شرایط عادی وجود ندارد و همه دانشجویان نمی‌توانند به صورت عادی در دانشگاه‌ها تردد داشته باشند و به دلیل مخاطراتی که وجود دارد بخشی از کارها به شکل آنلاین پیگیری می‌شود.
نیاز به مدیریت خلاق برای مراقبت از فضای روانی دانشجویان
وی با تاکید بر این‌که در این شرایط نیاز به یک مدیریت خلاق است که در صحنه باشد، گفت: مدیران دانشگاهی در ابتدا باید از فضای روانی دانشجویان مراقبت کنند تا دانشجویان احساس بلاتکلیفی نکنند.
در حال حاضر دانشجویان اضطراب امتحانات باقی‌مانده خود را دارند، نگران هستند که آینده چه خواهد شد.
من شخصاً با دانشجویانم صحبت کردم و توضیح دادم که در نهایت امتحانات برگزار خواهد شد.
بنابراین یک وظیفه دانشگاهیان داشتن ارتباط و تعامل است.
استاد برنامه‌ریزی توسعه و آموزش عالی خاطر نشان کرد: مدیران دانشگاهی باید با کارکنان، اعضای هیئت‌علمی و از همه مهم‌تر دانشجویان ارتباط داشته باشند و کارکنان دانشگاه‌ها مسائل دانشجویان را دنبال کنند و پلتفرم‌هایی فراهم شود و مدام اطلاعیه‌های لازم را به نشانی افراد بفرستند و دانشجویان را از شرایط آگاه کنند.
همچنین اگر احیاناً در این حوادث بخشی از کارکنان، دانشجویان و یا اساتید لطمه دیدند و در حمله‌های ددمنشانه آسیب دیدند، به خانواده‌های آن‌ها رسیدگی شود و احیاناً روند درمان آن‌ها پیگیری شود و پشتیبانی‌های مختلف انجام گیرد تا آن‌ها مجدد بتوانند فعالیت‌های خود را از سر بگیرند.
بنابراین دانشگاهیان و به طور خاص مدیران دانشگاهی در سطوح کلان باید این مسائل را پیگیری کنند.
وظیفه پاسخگویی اجتماعی دانشگاه‌ها
وی افزود: ما دانشجویانی داریم که در زمان دفاع پایان‌نامه و رساله خود قرار داشتند.
باید با اساتید راهنما و معاونان ارتباط برقرار شود چراکه برخی از دانشجویان از نظر سنواتی مهلت زیادی ندارند و فعالیت‌های آن‌ها به تعویق افتاده است.
دانشگاه‌ها زمان انجام فعالیت‌های به تعویق افتاده را باید با اطلاعیه‌های لازم به طور شفاف اطلاع‌رسانی کنند و یا شرایطی ایجاد کنند که در فضاهای مختلف از جمله فضای مجازی فعالیت‌ها را به طور معمول دنبال کنند.
فراستخواه با بیان این‌که دانشگاه‌ها در کنار مراقبت از دانشگاهیان و دانشگاه‌ها، مسئولیت اجتماعی و وظیفه پاسخگویی اجتماعی نیز دارند، گفت: دانشگاه‌ها نهادهای اجتماعی هستند و در کنار وظایف اصلی و خدمات تخصصی که ارائه می‌دهند، مسئولیت اجتماعی هم دارند و باید به دردها و رنج‌ها و مرارت‌های جامعه پرداخته و از این طریق طریق به جامعه کمک کنند.
تشکیل اتحادیه‌های دانشگاهی برای حل مشکلات
وی با اشاره به ظرفیت همکاری‌های بین‌دانشگاهی توضیح داد: به دلیل تخصص‌های مختلفی که در دانشگاه‌ها وجود دارد، دانشگاه‌های بزرگ می‌توانند در چالش‌ها کنسرسیوم و اتحادیه‌هایی تشکیل دهند.
چنین همکاری‌هایی را ما در اتفاقات مختلف مثل سیلاب‌هایی که در سال‌های گذشته در کشور اتفاق افتاد، تجربه کردیم.
دانشگاه‌های بزرگ کشور با هم کنسرسیوم یا اتحادیه‌ای تشکیل دادند و این کنسرسیوم در واقع همکاری خلاقی بین دانشگاه‌ها بود.
از طریق این هماهنگی‌ها روسای دانشگاه‌ها مجموعه‌های خودشان را در این زمینه فعال کردند و پاسخگویی بسیار خوبی در زمینه مواجهه سیلاب‌ها و مشکلات ناشی از آن داشتند.
استاد برنامه‌ریزی توسعه و آموزش عالی با اشاره به ظرفیت دانشگاه‌های در ایجاد ارتباطات منطقه‌ای گفت: هر دانشگاه مادر در هر منطقه از کشور می‌تواند با دانشگاه‌ها و موسسات کوچک‌تر همجوار خود هماهنگی بیشتری داشته باشند و از ظرفیت مناطق استفاده کنند.
چنین ارتباطاتی در حال حاضر نیز وجود دارد و مسئله دشواری نیست.
دانشگاه‌ها می‌توانند از طریق این کنسرسیوم‌ها با سازمان‌ها و نهادهای مسئول ذی ربط و جامعه ارتباط بگیرند.
وی ادامه داد: این دانشگاه‌ها می‌توانند از این طریق اطلاعاتی که به دست می‌آورند، امکان‌های پژوهشی، تخصصی، فکری، علمی، آزمایشگاهی و ...
در اختیار یکدیگر قرار دهند.
برای مثال دانشگاه‌های پزشکی، مراکز درمانی، مراکز خدماتی همه امکانات خود را در اختیار کشور قرار دهند و با هماهنگی مسئولین امر از جامعه پشتیبانی کنند.
در مسائل مختلف از جمله رسیدگی به خرابی‌ها، آگاهی‌بخشی و ایجاد آرامش برای شهروندان و خانواده‌ها و آگاهی‌های لازم برای مقابله با جنگ روانی که علیه جامعه ایجاد شده است؛ کمک کنند.
مقابله با سلطه رسانه‌ای اسرائیل
فراستخواه با اشاره به سلطه رسانه‌ای حکومت اسرائیل گفت: حامیان جهانی دولت اسرائیل دولت‌هایی هستند که سیطره رسانه و هژمونی جهانی دارند و با بازنمایی‌های مختلف رسانه‌ای فضای روانی بسیار مخربی را علیه جامعه ما ایجاد می‌کنند.
البته از طریق آگاهی‌هایی که در جامعه ما وجود دارد، رسانه‌های ملی در ایران، نهادهای مدنی و نهادهای مردم‌نهاد که در خود جامعه ما وجود دارد، با وجدان ملی و آگاهی‌های سرشار می‌توان در مقابل این هیمنه رسانه‌ای و جنگ روانی دشمنان ایستادگی کرد.
دانشگاه‌ها نیز در این زمینه می‌توانند هم از نظر مراقبت‌های مادی و فنی و هم از نظر زیرساختی، روانی، اجتماعی و فرهنگی می‌توانند در مقابل این تجاوز فعالیت دیگری نیز دنبال کنند.
فعال کردن دیپلماسی علمی برای روشنگری در جهان
عضو هیئت‌علمی موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی وظیفه دیگر دانشگاه‌ها را «دیپلماسی علمی» دانست و اظهار کرد: دانشگاه‌ها می‌توانند در مواجهه با این شرارت دولت جنایتکار اسرائیل و ایدئولوژی حاکم در این دولت، دیپلماسی علمی را فعال کنند.
دیپلماسی علمی به این معناست که دانشگاهیان با روشنگری و طرح حقوق حاکمیت ملی و قوانین جهانی جنگ و روابط بین ملت‌ها و حقوق بین‌الملل در دیپلماسی علمی به کشور کمک کرده و تجاوزهای دولت اسرائیل را از این طریق روشن کنند.
همچنین مراجع جهانی و بین‌المللی را با انتشار بیانیه‌ها، طرح سخنرانی‌ها، بحث‌ها و تحلیل‌های مختلف وظیفه خود را انجام دهند.
این جامعه‌شناس با اشاره به این‌که دانشگاه‌ها می‌توانند راه‌حل‌های سیاسی حل این مشکل را ارائه کنند، گفت: یک وظیفه دیگر که لازم به یادآوری باشد، این است که رزمندگان ما دفاع می‌کنند و مسئولان ما این مسئله را دنبال می‌کنند؛ ولی در عین حال دیپلماسی ما نیز باید فعال باشد و دانشگاه‌های ما می‌توانند راه‌های سیاسی مواجهه با این تجاوز را در کنار دفاع از سرزمین ارائه کنند.
وی تاکید کرد: در حال حاضر دیپلمات‌های ایرانی باید با هوشمندی در کنار دفاع سرزمین، باید به دنبال راه‌حل‌های سیاسی حل این مشکل باشند و لازمه این موضوع ارتباط با دولت‌های منطقه مثل ترکیه، دولت‌های عربی و ...
است.
این کشورها نیز برای توسعه کشورشان، نیاز به صلح دارند و مسلماً بخش بزرگی از کشورهای منطقه با ایران همراهی خواهند کرد؛ چون به توسعه، صلح و ثبات نیاز دارند.
دانشگاهیان وظیفه دارند با توسعه مباحث علمی موثق و مباحث روشمند علمی، علم معتبر و موثق، در برابر شبه علم بایستند.
این شبه علم‌ها نوعاً منشا ایجاد یک نوع سوءتفاهمات بین‌المللی برای ایران می‌شود.
فراستخواه با اشاره به وظیفه دانشگاهیان در ارائه راه‌حل‌های سیاسی گفت: دانشگاهیان می‌توانند با وجهه علمی و تخصصی و دانشی که دارند، راه‌های سیاسی مختلف پیش رو برای پایان دادن به این وضعیت را با سربلندی ایران و با حفظ حقوق حاکمیت جامعه، با حفظ این سرزمین ارائه کنند و برای رسیدن به صلح خلاقی که بتواند منافع کشور با آن تامین شود و حاکمیت ملی حفظ شود، و حفظ زیرساخت‌های فنی و علمی را دانشگاه‌ها باید با صدای بلند در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی دنبال کنند.
استاد برنامه‌ریزی توسعه و آموزش عالی با اشاره به وظیفه دانشگاهیان در مقابله با شبه‌علم و ناعلم گفت: منظور از شبه علم صحبت‌هایی است که ظاهراً علمی است ولی هیچ مبنای روشمند تحلیلی و تخصصی موجه علمی و منطقی ندارند و می‌توانند در کشور مخاطراتی ایجاد کنند و مبنای سیاست‌گذاری‌ها قرار گیرند.
وی با تاکید بر این‌که در ایران نباید سیاست‌گذاری‌ها، تصمیم‌گیری‌ها و خط مشی‌های عمومی تحت تاثیر گفتارها و مباحث شبه علم و ناعلم قرار گیرند، افزود: دانشگاهیان وظیفه دارند با توسعه مباحث علمی موثق و مباحث روشمند علمی، علم معتبر و موثق، در برابر شبه علم بایستند.
این شبه علم‌ها نوعاً منشا ایجاد یک نوع سوءتفاهمات بین‌المللی برای ایران می‌شود.
دانشگاهیان باید صدای صلح ایرانیان را به گوش جهان برسانند
این جامعه‌شناس خاطر نشان کرد: متاسفانه گاهی از ایران صداهایی برمی‌خیزد و مباحثی مطرح می شود که شکل تحلیل دارند ولی صدای صلح از آن‌ها برنمی‌آید و این‌ها می‌تواند به دشمنان ملت و دولت بهانه بدهد و از این طریق دشمن ممکن است با دستاویز قرار دادن چنین بهانه‌هایی اهداف خودشان را برای لطمه زدن به این کشور دنبال کند.
در ایران دانشگاه‌ها طی سال‌ها سمینارها، همایش‌ها، پنل‌هایی در راستای صلح برگزار کردند، کتاب‌ها و مقالات متعددی در کشور در مورد صلح نوشته شده است.
همیشه صدای صلح و همزیستی در ایران بلند بوده است.
ایران کشور منادی صلح بین‌المللی و دفاع از حقوق حاکمیت همه ملت‌ها و زندگی صلح‌آمیز بین‌المللی بوده است.
وی افزود: برای این‌که صدای صلح ایرانی همواره به گوش همه جهانیان برسد، دانشگاهیان باید در این جهت نیز فعالیت کنند و با مرجعیت علمی خود صدای صلح ایرانیان را به گوش جهانیان برسانند تا در برابر این تجاوز بتوانیم ضمن دفاع، با حفظ حقوق حاکمیت ملی و با حفظ منافع ملی به یک صلح آزادمنشانه برسیم و مسیر توسعه خودمان را همچنان ادامه دهیم و در جهت رفاه اجتماعی، پیشرفت ملی و شرف و آزادگی جامعه حرکت کنیم.