ابهام درباره سرنوشت حزب حاکم ترکیه پس از اردوغان
جایگاه سیاسی حزب عدالت و توسعه حتی در بسیاری از استان های محافظه کار و هواداران سنتی متزلزل شده است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، این‌روز‌ها، حزب عدالت و توسعه ترکیه یا آکپارتی، حال و روز خوشی ندارد.
چرا که بر اساس نتایج تازه‌ترین نظرسنجی‌ها، نتوانسته به‌جایگاه قبلی خود یعنی حزب رده یک کشور بازگردد.
شواهد نشان می‌دهد که جایگاه سیاسی حزب اردوغان، حتی در بسیاری از استان‌های محافظه‌کار و هواداران سنتی متزلزل شده اند، اما مخالفین هم در معرض تهدیداتی هستند که پیش بینی فرجام رقابت‌ها را دشوار می‌کند.
در چنین شرایطی، نهاد سیاست در ترکیه با موانع و عدم قطعیت‌های بسیار روبرو شده و به موازات مسائل پیچیده‌ای همچون بحران اقتصادی، انتظار می‌رود یا نوعی از فترت و رکود بر فضای سیاسی این کشور حکمفرما شود و یا نتیجه رقابت‌ها و تنش‌های سیاسی بین احزاب، شرایط را به شکل نوینی تغییر دهد.
کاهش ٦ درصدی‌آرای آکپارتی
در آخرین دهه قرن بیستم، رکود سیاسی در کنار بحران اقتصادی در ترکیه، کاری کرد که تنها در عرض 10 سال، چندین ائتلاف شکننده شکل بگیرد و دولت‌های ائتلافی، یکی پس از دیگری منحل شوند.
اما در سال 2001 میلادی، حزب عدالت و توسعه به‌عنوان کانون فعالیت جمعی از شاگردان قدیمی اربکان که از حزب فضیلت جدا شده بودند، تمام معادلات را تغییر دادند.
آنها تنها چند ماه پس از تاسیس حزب و در رقابت انتخاباتی سال 2002 میلادی، توانستند رای اکثریت مردم ترکیه را به‌دست آورده و به‌تنهایی دولت تشکیل دهند.
این وضعیت باعث شد که جایگاه حزب مزبور در جامعه ترکیه به‌عنوان یک گزینه آلترناتیو و گفتمان غالب، تثبیت شود.
حالا ٢٣ سال از آن روز‌های طلایی سپری شده و حزب اردوغان، دارای آن همه هوادار نیست و عملاً به رده دوم احزاب سیاسی کشور، تنزل پیدا کرده است.
تازه‌ترین نظرسنجی موسسه تحقیقاتی مستقل «اُ.
آر.
سی» (ORC)، نشان‌دهنده این است که حزب اردوغان، نه‌تنها در کلانشهر‌های دارای ترکیب جمعیتی غالباً سکولار و کمالیست، بلکه در شهر‌های غالباً محافظه‌کار نیز، با کاهش محبوبیت روبرو شده است.
نظرسنجی موسسه مزبور نشان داده که حزب عدالت و توسعه در این استان‌ها، به طور متوسط 6 امتیاز از دست داده است:
بورسا
قونیه
قیصری
کوجا علی
تکیرداغ
اسکی‌شهیر.
این نتایج در شرایطی به‌دست آمده که از میان این شهر‌ها، سه شهر مهم (قونیه، قیصری، اسکی شهیر) همواره به‌عنوان قلعه و قلمروی خاص سیاستمداران محافظه‌کار حزب اردوغان به شمار می‌آمدند و درصد کمی از مردم حاضر بودند به طیف سکولار / کمالیست حزب جمهوری خلق، رای بدهند.
نظرسنجی موسسه «اُ.
آر.سی» نشان داده که حالا در کمال نا‌باوری رفقای اردوغان، کمالیست‌ها در این شهر‌های بزرگ جانی دوباره گرفته‌اند و ائتلاف اردوغان – باغچلی، با کاهش محبوبیت روبروست.
نظرسنجی مزبور، اصلی‌ترین دلایل کاهش محبوبیت حزب حاکم ترکیه در این استان‌ها را به ترتیب اولویت، به این شکل دسته‌بندی کرده است:
الف) بحران اقتصادی و فقر فزاینده.
ب) نارضایتی اجتماعی ناشی از بی عدالتی و رانت‌های مالی سیاستمداران حزب حاکم.
در سراسر ترکیه، حمایت مردم از حزب حاکم کاهش یافت و دوره‌ای آغاز شد که در آن حزب عدالت و توسعه قادر به ارائه راه‌حل در نظر عموم نبود.
تحقیقات میدانی اخیر که پس از انتخابات ریاست‌جمهوری و محلی در استان‌هایی که «پایگاه‌های» قدرت محسوب می‌شوند انجام شده نشان می‌دهد که حزب حاکم‌آرای قابل‌توجهی را از دست داده است.
نظرسنجی اُ.
آر.سی از شهروندان پرسیده: «اگر در روز یکشنبه پیش‌رو، انتخابات برگزار شود به کدام حزب رای می‌دهید؟»
استان بورسا:
حزب عدالت و توسعه 33.1 درصد.
(این میزان در انتخابات 14 مه 2023 میلادی 39.1 درصد بود).
استان کوجا علی:
حزب عدالت و توسعه 33.5 درصد.
(این میزان در انتخابات 14 مه 2023میلادی 39.7 درصد بود).
استان قونیه:
حزب عدالت و توسعه 40.8 درصد.
(این میزان در انتخابات 14 مه 2023 میلادی 47.97 درصد بود).
استان تکیرداغ:
حزب عدالت و توسعه 25 درصد.
(این میزان در انتخابات 14 مه 2023 میلادی 30.75 درصد بود).
استان اسکی شهر:
حزب عدالت و توسعه 27 درصد.
(این میزان در انتخابات 14 مه 2023 میلادی 33.15 درصد بود).
یکی دیگر از نتایج قابل‌توجه نظرسنجی اُ.
آر.
سی، این است که حزب جمهوری خلق (CHP) به طور متوسط میزان آرای خود را در تمام این استان‌ها 6 امتیاز افزایش داده است.
به عبارتی روشن، آرایی که از سبد حزب اردوغان در این استان‌ها خارج شده، سر از سبد حزبی در آورده که با 102 سال عمر، به‌عنوان مهمترین کانون فعالیت سیاستمدارانی شناخته می‌شود که دو آرمان آنها عبارتند از لاییسم و کمالیسم.
با این حال، حزب مزبور در سالیان گذشته، رجعتی دوباره به مفهوم آزادی دینی پیدا کرده و دل بسیاری از خانواده‌های اسلامگرای ترکیه را نیز به‌دست آورده است.
در حالیکه رهبران و چهره‌های برجسته این حزب قدیمی ترکیه، غالباً به باور‌های اسلامی بی‌اعتنا بودند، سال گذشته، اکرم امام اوغلو شهردار سابق استانبول و از چهره‌های مشهور این حزب، در چند مراسم، درست مانند اردوغان دست به تلاوت قرآن زد و نشان داد که برخی از نگرش‌های دینی و سیاسی حزب، متحول شده است.
فرمول آکپارتی منهای اردوغان
یکی از دغدغه‌های مهم حزب عدالت و توسعه، این است که همواره‌آرای اردوغان در مقام رییس جمهور، از آرای خود حزب بالا‌تر بوده و بخش مهمی از محبوبیت حزب حاکم، در گروی دلبستگی هواداران به رهبر حزب است.
در تاریخ 24 ساله این حزب، کرسی رهبری، فقط برای مدتی کوتاه در اختیار احمد داود اوغلو و بنعلی ییلدرم قرار گرفته و در واقع، هواداران آکپارتی، این حزب را با نام اردوغان می‌شناسند.
در نتیجه، پیش بینی می‌شود که در صورت کنار رفتن اردوغان از صحنه قدرت یا کرسی رهبری، کار برای یافتن یک جایگزین قدرتمند، دشوار شود.
در پایان باید گفت: اتاق فکر حزب عدالت و توسعه انتظار داشت که به خاطر مسائلی مهمی همچون تدوین بسته اصلاحات قضایی، تصمیم‌گیری درباره تغییر قانون اساسی، بها دادن به صنایع دفاعی، تحولات سوریه، تولید خودروی ملی و اقدامات مشابه آن، هواداران جدیدی جذب شوند و بحران اقتصادی در کانون مشکلات کشور قرار نگیرد.
اما حالا می‌توان گفت چنین هدفی محقق نشده است.
انتهای پیام/
