راهکارهای تاب‌آورسازی شهر؛ ضرورتی حیاتی برای تهران در شرایط جنگی امروز
راهکارهای تاب‌آورسازی شهر به معنای کاهش آسیب‌پذیری زیرساخت‌ها، فضاهای شهری و جمعیت در برابر تهدیدات دشمن، بدون استفاده از ابزارهای نظامی است.
به گزارش خبرگزاری مهر، حمیدرضا صارمی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران در یادداشتی با عنوان «راهکارهای تاب‌آورسازی شهر؛ ضرورتی حیاتی برای تهران در شرایط جنگی امروز» نوشت: شهر تهران به‌عنوان پایتخت سیاسی و اقتصادی کشور، در شرایط خاص امنیتی منطقه‌ای و در جریان جنگ تحمیلی جاری علیه جمهوری اسلامی ایران، بیش از هر زمان دیگری نیازمند بازنگری و تقویت راهکارهای تاب‌آورسازی شهر خود است.
این موضوع نه تنها یک ضرورت راهبردی، بلکه یک مسئولیت ملی در قبال جان، مال و امنیت شهروندان تهران محسوب می‌شود.
راهکارهای تاب‌آورسازی شهر، به معنای کاهش آسیب‌پذیری زیرساخت‌ها، فضاهای شهری و جمعیت در برابر تهدیدات دشمن، بدون استفاده از ابزارهای نظامی است.
امروز، با تغییر ماهیت تهدیدات و ظهور فناوری‌هایی چون ریزپرنده‌ها، سلاح‌های هوشمند و حتی تهدیدات هسته‌ای، لازم است مقررات ملی ساختمان و ضوابط شهرسازی با رویکردی تاب‌آورانه بازنگری شود.
در این راستا، چهار محور کلیدی باید به‌طور ویژه در دستورکار قرار گیرد:
۱.
ایمن‌سازی بازشوها و پنجره‌ها در برابر نفوذ، آتش و ریزپرنده‌ها: ساختار پنجره‌ها و بازشوهای ساختمان‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی و اجرا شود که از نفوذ فیزیکی عوامل تهدیدکننده همچون ریزپرنده‌ها و پهپادهای کوچک جلوگیری کند.
این تجهیزات می‌توانند برای جاسوسی، حمل مواد منفجره یا ایجاد اختلال استفاده شوند.
همچنین، ایمن‌سازی در برابر حریق باید بخشی جدایی‌ناپذیر از طراحی بازشوها باشد تا در شرایط اضطراری از گسترش آتش‌سوزی جلوگیری گردد.
غفلت از این موضوع، می‌تواند منجر به آسیب‌های جبران‌ناپذیر به جان و مال شهروندان شود.
۲.
ایجاد پناهگاه‌های ایمن شهری با دسترسی فوری: تمامی ساختمان‌های مسکونی، اداری و عمومی باید یا دارای پناهگاه داخلی مقاوم باشند، یا در شعاع دسترسی ۲ تا ۳ دقیقه‌ای به یک پناهگاه امن قرار گیرند.
در شرایط بحرانی، زمان، عامل نجات است.
ضوابط طرح‌های تفصیلی و مقررات شهرسازی باید به‌طور شفاف به این موضوع بپردازند تا جان هزاران نفر در مواقع اضطرار حفظ شود.
۳.
مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در برابر تهدیدات هسته‌ای: با افزایش مخاطرات ناشی از تسلیحات غیرمتعارف، لازم است، طراحی و ساخت ساختمان‌های شهری با در نظر گرفتن سناریوهای تهدیدات هسته‌ای و شیمیایی صورت گیرد.
استفاده از مصالح مقاوم، طراحی بهینه سازه‌ها، و جانمایی حساب‌شده کاربری‌ها در بافت شهری، می‌تواند سطح تاب‌آوری تهران را به‌طور معناداری افزایش دهد.
۴.
توسعه سیستم هشداردهی شهری و اعلام خطر: در راستای افزایش آمادگی عمومی، لازم است سیستم‌های هشداردهنده نظیر آژیرهای شهری، پیام‌های متنی اضطراری و سامانه‌های اطلاع‌رسانی عمومی در سطح شهر تهران به‌صورت یکپارچه و هوشمند توسعه یابد.
هشدار به‌موقع می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در حفظ جان شهروندان و هدایت صحیح آنان به فضاهای ایمن داشته باشد.
نکته حائز اهمیت آن است که بخش قابل‌توجهی از ساختمان‌های نوساز در شهر تهران، مطابق با آخرین ضوابط مقاوم‌سازی و آئین‌نامه‌های ضدزلزله ساخته شده‌اند و از ایمنی بالایی برخوردارند.
این موضوع، سرمایه‌ای ارزشمند برای تاب‌آوری شهری در برابر تهدیدات طبیعی و انسانی است.
شهر تهران باید الگویی هوشمند، ایمن و مقاوم برای سایر کلانشهرهای کشور باشد؛ نه فقط در برابر تهدیدات طبیعی، بلکه در برابر تهدیدات انسانی و نظامی.
اقداماتی که در تهران صورت می‌گیرد، می‌تواند به‌عنوان الگوی قابل تعمیم برای سایر شهرهای کشور در حوزه ایمنی شهری عمل کند و سطح آمادگی ملی را به‌طور هماهنگ ارتقا دهد.
تحقق این امر، نیازمند هم‌افزایی میان نهادهای حاکمیتی، مدیریت شهری، نهادهای علمی و متخصصان حوزه معماری، شهرسازی و مهندسی است.
در این مقطع تاریخی، هرگونه تعلل در اجرای الزامات راهکارهای تاب‌آورسازی شهر، می‌تواند امنیت ملی ما را در معرض خطر قرار دهد.
ما، به‌عنوان مدیریت شهری، موظفیم زیرساخت‌های ایمن و مقاوم را برای امروز و آینده شهروندان تهران فراهم سازیم.