هوش مصنوعی معادلات امنیتی، قدرت و حاکمیت را در جهان بازتعریف کرده است

به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی ظهر یکشنبه در نشست خبری در سخنانی با اشاره به نقش روزافزون هوش مصنوعی در ساختارهای اجتماعی، فرهنگی و حقوقی، تأکید کرد: فقه و قانون نباید نسبت به تحولات فناورانه منفعل باشند و کنفرانس بین‌المللی «فقه و قانون» با هدف بررسی ابعاد این چالش و ارائه راهکارهای عقلانی، بومی و هوشمند، تلاش دارد نقش‌آفرینی فقه را در عصر هوش مصنوعی بازتعریف کند.
وی با تشریح نخستین محور این کنفرانس، بر لزوم طراحی یک زبان واسط میان فقه و فناوری تأکید کرد و گفت: برای تعامل مؤثر با نظام تقنینی مدرن، نیازمند مترجمی هستیم که بتواند مفاهیم عمیق فقهی را به زبان حقوقی امروز برگرداند و در این فرآیند، هوش مصنوعی می‌تواند به‌عنوان یک ابزار تحلیلی و ترجمان‌گر مؤثر ایفای نقش کند.
رئیس کنفرانس خاطرنشان کرد: کارکرد هوش مصنوعی صرفاً محدود به مرحله قانون‌گذاری نیست و در مرحله پیشاقانون، این فناوری می‌تواند با تحلیل امکان‌سنجی، تبیین زبان مشترک و طراحی الگوهای تنظیم‌پذیری بومی، به حوزه و نهادهای تقنینی یاری رساند و در گام قانون‌گذاری، ترجمه فتاوا و نظریات فقهی به ساختارهای حقوقی، طراحی سناریوهای تقنینی و ایجاد هم‌افزایی میان فقیه و قانون‌گذار از دیگر ظرفیت‌های مهم هوش مصنوعی است.
وی ادامه داد: همچنین در مرحله پساقانون، این فناوری با ارزیابی اثربخشی، تحلیل اجرا و ارائه بازخوردهای هوشمند، امکان اصلاح و ارتقا قوانین را فراهم می‌سازد.
مبلغی، محور دوم کنفرانس را واکاوی الزامات تقنینی در برابر پیامدهای نوپدید هوش مصنوعی دانست و تصریح کرد: هوش مصنوعی تنها یک ابزار فناورانه نیست؛ بلکه یک نیروی تمدن‌ساز است که مناسبات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حتی درک انسان از هویت خویش را دستخوش تغییر کرده است و قانون‌گذار باید برای مواجهه با این تحولات، آمادگی لازم را از حیث نظری، پژوهشی و اجرایی داشته باشد.
وی با اشاره به برخی چالش‌های بنیادین هوش مصنوعی، افزود: تبدیل داده‌های خام به منابع راهبردی، حذف تدریجی برخی مشاغل انسانی، شکل‌گیری انتظارات جدید در جامعه، تضعیف ارزش‌های اخلاقی و تمرکز قدرت فناورانه در دست شرکت‌های خاص و دولت‌های بزرگ، تنها بخشی از مسائلی است که قانون‌گذاری باید برای آن‌ها پاسخ روشن و دقیق داشته باشد.
رئیس کنفرانس «فقه و قانون»، اقداماتی همچون تنظیم مالکیت داده‌ها، الزام به اخذ رضایت آگاهانه کاربران، طراحی نظام‌های بازآموزی برای مشاغل تهدیدشده، تدوین چارچوب‌های اخلاقی در تولید محتوای هوش مصنوعی، مقابله با انحصار الگوریتمی، و بازتعریف رابطه انسان و کار را از الزامات تقنینی در مواجهه با این پدیده برشمرد.
وی هشدار داد: هوش مصنوعی معادلات امنیتی، قدرت و حاکمیت را در سطح جهانی بازتعریف کرده است و اگر کشورهای اسلامی در این عرصه منفعل باشند، نه‌تنها از حیث فناوری بلکه از زاویه فرهنگی و هویتی نیز در معرض سلطه ساختاری قرار خواهند گرفت.
مبلغی همچنین از برگزاری این کنفرانس با مدیریت مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی خبر داد و گفت: این رویداد علمی با مشارکت شورای راهبردی، مدیریت علمی و اجرایی خود را پی گرفته و بناست با حضور اندیشمندان، فقها و حقوقدانان برجسته داخلی و بین‌المللی در سال جاری برگزار شود و تاریخ دقیق آن به‌زودی اعلام خواهد شد.