جایگاه خانواده در اسلام و اندیشه غربی - تسنیم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، آیت‌الله علی نصیری رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد در یادداشتی به جایگاه خانواده در اسلام و اندیشه غربی پرداخته که در زیر آمده است:
«وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا وَجَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ بَنِینَ وَحَفَدَةً» (نحل، 72) خانواده کوچکترین نهاد یک اجتماع تلقی می‌شود که دو نیاز: غریزی و عاطفی در شکل گرفتن آن نقش اساسی دارند؛ نیاز غریزی انسان را به سوی ازدواج سوق می دهد و نیاز عاطفی افزون بر تحکیم روابط میان زوجین، وجود فرزندان را اجتناب‌ناپذیر می‌سازد و از این جهت با صرف نظر از محدویت های فرهنگی و اقتصادی، در همه جوامع و ملیت ها افراد پس از ازدواج به دنبال فرزنددار شدن روزشماری می کنند.
با سامان گرفتن نهاد و هسته اصلی و اولیه خانواده، لایه های بزرگتری از آن تا تشکیل تبار و قوم شکل می گیرد و در به دنبال در کنار هم قرار گرفتن آنها یک جامعه فراهم می آید.
بر این اساس، دولت ها و حکومتها با هر رویکرد فرهنگی و دینی می کوشند تا شهروندان آنان به ازدواج و فرزندآوری روی آورند تا از بستر آن جامعه ای مستحکم و در هم تنیده سامان یابد.
در این بین آن چه که در میان جوامع غیر دینی و به ویژه غیر اسلامی به چشم می آید، تنها اهتمام به اصل تشکیل نهاد خانواده به خاطر منافع اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است؛ بی آنکه برای زمامداران این دست از جوامع مهم باشد تا درباره سلامت فکری و رفتاری خانواده و تربیت شایسته آنها بیاندیشند!
چنین غفلتی نتایج بسیار تلخ ذیل را پدید آورده است:
یک؛ خانواده را از مفهوم ترکیبی میان مرد و زن و مبتنی بر نظام تکوین به مفهوم ترکیبی میان دو مرد یا دو زن توسعه داده و ازدواج و تشکیل خانواده میان همجنس گرایان را مورد تایید و تصویب قرار داده اند!
دو؛ رابطه عاطفی ریشه دار میان زن و شوهر را که خداوند از آن با عنوان «مودت و رحمت» یاد کرده است، تا سرحد دو همکار و همنشین در محیط کار تنزل داده اند که در پی آن، زن به رغم داشتن همسر، می تواند با هر کسی رابطه جنسی داشته باشد و مرد از هیچ سهمی در مدیریت خانواده بهره نمی برد!
سه؛ فرزندان کالاهای انسانی تلقی می‌شوند که والدین باید تربیت آنان را پیش از بلوغ، به محیط ناسالم مدرسه و اجتماع بسپارند و پس از بلوغ بدون اجازه داشتن در تربیت اخلاقی و دینی، باید آنان را در محیط عموماً فاسد اجتماعی رها کنند!
چنین نگاه و انگاره ای در جهان غیردینی و غیراسلامی نسبت به نهاد مقدس خانه و خانواده، زمینه بروز و ظهور صدها نوع آفت و آسیب رفتاری را پدید آورده است که بی‌رغبتی به ازدواج و تشکیل خانواده، فزونی فرزندان نامشروع، رها کردن مسؤلیت تربیت فرزندان و فزونی طلاق از جمله پیامدهای ناگوار آن است.
در برابر؛ وقتی آموزه های نورانی اسلام که در دو بستر: کتاب و سنت را مورد واکاوی قرار می دهیم، درمی یابیم که برترین و کارآمدترین رهنمون ها در زمینه خانه و خانواده در آنها بازتاب یافته است.
به استناد این دست از آموزه های وحیانی، اسلام خانواده را یکی از موهبت های ویژه خداوند بر آدمیان بر می شمارد که وجود آن براساس نیاز عاطفی و غریزی انسان اجتناب ناپذیر است.
بر اساس چنین اراده حکیمانه، نخستین خانواده انسانی با حضور آدم، حوا و فرزندان آنان؛ همچون هابیل و قابیل خودنمایی کرد و پس از آن با اراده الهی نسل بشریت پیوسته افزوده شد تا آن که به هشت میلیارد کنونی گسترش یافت.
خداوند خانواده را تنها با حضور یک مرد و همسر یا همسران او به رسمیت می‌شناسد و پیوسته در متون وحیانی به ازدواج و تشکیل خانواده تشویق و تاکید می‌کند.
از نگاه متون وحیانی قیومیت و مدیریت خانواده با مرد است، با این حال، اسلام ضمن توصیه پیوسته بر رعایت رفتار معروف و شایسته مرد در تعامل با همسر و فرزندان، بر اهتمام بر اصل مشورت در تصمیم های خُرد و کلان در محیط خانواده تاکید می کند.
اسلام در کنار دعوت والدین به فرزندداری و فرزندآوری، بر اهتمام آنان به تربیت و تعالی فرزندان از دوران بارداری، دوران کودکی، نوجوانی و جوانی و بلکه تا زمانی که سیادت آنان بر فرزندان برقرار است، پافشاری دارد.
از سویی دیگر، در دنیایی که فرهنگ غیرالهی به ویژه در پی پدیده جهانی‌شدن بر عموم جوامع بشری حکمفرما شده است، متاسفانه این دست از آموزه های نورانی اسلام کمتر مورد توجه قرار گرفته و کمتر در اختیار عموم مردم قرار می گیرد.
از این جهت در روزگار ما هر گونه تلاش و تکاپو برای به تصویر کشیدن نگاه اسلام به خانه و خانواده از هر جهت ضروری به نظر می رسد.
انتهای پیام/