سلوک در سطر سطرِ اشعار عرفانی امام (ره)

خبرگزاری تسنیم ـ گیلان،
ادبیات فارسی، همواره بستری برای تجلی اندیشه‌های بلند عرفانی و اشراقی بوده است، از قرن‌های نخستین تا روزگار معاصر، شاعران و عارفان بی‌شماری کوشیده‌اند با زبان رمز و راز، حقایق ملکوتی را به قلم درآورند، در این میان، اشعار عرفانی حضرت امام خمینی (ره) جلوه‌ای خاص و منحصر به‌فرد از پیوند بین سلوک عرفانی، حکمت متعالیه و حیات سیاسی-اجتماعی یک انسان الهی را به نمایش می‌گذارد.
امام خمینی (ره) نه‌تنها یک فقیه و رهبر سیاسی، بلکه یک عارف و سالک طریقت نیز بود، دیوان اشعار ایشان که شامل غزلیات، رباعیات و اشعار پراکنده‌ای با مضامین عرفانی است، حاوی نگاهی ژرف به مفاهیم بلند توحید، فناء فی‌الله، عشق الهی، رهایی از نفس، و سلوک معنوی است، بهره‌گیری از نمادهایی چون می، ساقی، خرابات، شاهد و باده، نشان از تسلط ایشان بر سنت دیرینه‌ی شعر عرفانی فارسی دارد.
آنچه اشعار امام را متمایز می‌سازد، پیوند میان عرفان نظری و ذوق شعری ایشان است، در غزلیات ایشان، مفاهیمی از حکمت صدرایی و آموزه‌های ابن‌عربی، همراه با بیانی لطیف و دلنشین، در ساختاری کلاسیک و آشنا برای مخاطب فارسی‌زبان بازتاب یافته است، با وجود آنکه ایشان در مقام یک مرجع دینی بودند، اما هیچ‌گاه از بیان شور عاشقانه و آتش درونِ عارفانه خود در قالب شعر پرهیز نکردند؛ بلکه آن را ابزاری برای ابراز حقیقت ناب الهی می‌دانستند.
برخی از منتقدان و پژوهشگران، اشعار امام خمینی را در کنار آثار عارفان بزرگ چون حافظ، مولانا و ابن‌فارض قرار داده‌اند و آن را ادامه‌دهنده‌ سنت عرفانی‌ای می‌دانند که در شعر فارسی ریشه‌ای هزارساله دارد، با این حال، ویژگی برجسته‌ اشعار امام در آن است که از عمق تجربه‌ شخصی و شهودی او سرچشمه می‌گیرد؛ تجربه‌ای که همزمان با مسئولیت تاریخیِ رهبری یک نهضت الهی نیز همراه بوده است.
اشعار عرفانی امام خمینی (ره) بخشی ارزشمند از میراث معنوی و ادبی ایران‌زمین است که هم شایسته‌ی پژوهش‌های عمیق‌تر در حوزه‌ی عرفان اسلامی است، و هم الهام‌بخش نسلی است که در پی معنا، آزادی و حقیقت است.
یادداشت از: معصومه پاداش ستوده ـ مدرس زبان و ادبیات فارسی
انتهای پیام/