بررسی دلایل ممنوعیت جریان سلفی گری مدخلی در عراق
به گزارش مشرق،کانال تلگرامی مطالعات عراق و شامات در مطلبی به بررسی دلایل ممنوعیت جریان سلفی گری مدخلی در عراق پرداخت:
در تاریخ ۲۷ آوریل سال جاری، مشاور امنیت ملی عراق قاسم اعرجی، جریان سلفی گری مدخلی را تهدیدی برای آرامش و امنیت داخلی کشور اعلام کرد و آن را جریانی افراطی و ممنوعه برشمرد، این تصمیم با واکنش‌های اعتراضی برخی از گروه‌های سیاسی اهل سنت مواجه شد.
برای نمونه، محمود مشهدانی، رئیس پیشین مجلس عراق، در واکنش به این تصمیم اظهار داشت: «جریان سلفیت مدخلی به مواضع همسو با دولت عراق شناخته می‌شود و اقدام دولت به منزله ورود نهادهای امنیتی به اختلافات داخلی میان جریان اهل سنت تلقی می‌شود.
مروری بر جریان مدخلی در عراق
ریشه‌های این جریان به شاخه‌ای از جریان سلفیت تعلق دارد که این شاخه به عربستان سعودی بازمی‌گردد.
با این حال، به نظر می‌رسد ورود چشمگیر آن به عراق از سال ۲۰۰۳ آغاز شده است.
رهبری این جریان در عراق را «ابومنار العلمی» بر عهده داشته است.
از نکات برجسته و قابل تأمل درباره این جریان، تأکید همیشگی رهبران آن بر اطاعت از حاکمیت و پرهیز از اقدام علیه آن است.
به عنوان نمونه، در زمان اشغال عراق توسط آمریکا، در حالی‌که بسیاری از اهل سنت عراق و بخشی از شیعیان این کشور از ضرورت مقاومت در برابر اشغالگران سخن می‌گفتند، جریان مدخلی اطاعت از حاکمیت حتی اگر «کافر» باشد را برای جلوگیری از فتنه و هرج و مرج، واجب می‌دانست.
با این وجود، باید توجه داشت که نگرش این جریان نسبت به شیعیان، نگاهی تکفیری است.
علت عدم اقدام آن‌ها علیه حاکمیت شیعی نیز در واقع ناشی از همان آموزه‌های سلفی عربستانی مبنی بر پرهیز از مقابله با حاکمیت موجود است.
این ویژگی و در کنار آن وابستگی به عربستان به ویژه در سال‌های گذشته، موجب آن شده است که جریان مدخلی از نوعی حمایت نسبی از سوی دولت عراق برخوردار باشد و در نهادهای دولتی اهل سنت، به‌ویژه در سازمان اوقاف، نفوذ قابل توجهی پیدا کند
شایان ذکر است که در سال‌های اخیر، اختلافاتی میان «ربیع مدخلی» رهبر جریان سلفی مدخلی در عربستان که رهبری فکری و اصلی این جریان را برعهده دارد، و «ابومنار العلمی» رهبری این جریان در عراق پدید آمده است.
ربیع مدخلی، ابومنار العلمی را به فتنه‌گری و ایجاد مشکل برای سلفیان متهم کرده است .
دلیل اعلام ممنوعیت جریان مدخلی
در این زمینه، می‌توان این احتمال عمده را مطرح کرد و البته این احتمال به اختلافات داخلی در میان جریان‌های اهل سنت، آن‌گونه که محمود مشهدانی نیز بدان اشاره کرده، بازمی‌گردد.
این احتمال عبارت است از رقابت میان جریان سلفیت مدخلی و «شورای رباط محمدی» در میان اهل سنت است.
این شورا که با احزاب شیعی نزدیک به محور مقاومت همکاری دارد، مدیریت اداره مبارزه با اندیشه‌های تروریستی در سازمان حشد شعبی را عهده دار است.
از این منظر، ممنوع اعلام کردن جریان مدخلی می‌تواند در راستای تقویت جایگاه شورای رباط محمدی تلقی شود.
همچنین از نظر باورهای فکری هم این شورا عقاید متصوفه دارد و در مقابل جریان مدخلی دارای عقاید سلفی است.
موضع نخست وزیر عراق و رهبران اهل سنت
در مقابل این تصمیم، به نقل از «خمیس خنجر»، نخست وزیر عراق به مشاور امنیت ملی این کشور دستور داده است تا ممنوعیت جریان مدخلی را لغو کند.
به نظر می‌رسد هدف از این اقدام، بیشتر ماهیتی انتخاباتی داشته باشد و با هدف جلب حمایت اهل سنت برای تقویت پایگاه سیاسی محمد شیاع سودانی در انتخابات و احتمالا افزایش شانس دوره دوم نخست وزیری وی اتخاذ شده باشد.
اعلام این تصمیم توسط خمیس خنجر نیز در همین راستا قابل تفسیر است و بدان معناست که تلاشی برای تقویت جایگاه او به عنوان متحد اهل سنت در کنار نخست وزیر محمد شیاع السودانی در میان اهل سنت است.
در سوی دیگر، باید به این نکته نیز توجه داشت که حمایت سیاست مداران اهل سنت از جریان مدخلی در این برهه زمانی، بیش از آنکه ریشه در باور ایدئولوژیک داشته باشد، جنبه انتخاباتی و نمایشی دارد.
این حمایت‌ها در آستانه انتخابات، به‌منظور کسب اعتماد اهل سنت و نمایش خود به عنوان مدافعان حقوق این جامعه صورت می‌گیرد.
این در حالی است که در گذشته، جریان مدخلی بیشتر به «محمد حلبوسی» نزدیک بود؛ امری که با توجه به پیوندهای سیاسی و شخصی وی با عربستان سعودی و امارات متحده عربی و نزدیکی جریان مدخلی به این کشورها، به نظر می‌رسد قابل درک باشد.
اما در خصوص موضع حلبوسی در قبال ماجرای پیش آمده برای جریان سلفیت مدخلی و عدم دفاع یا انتقاد وی از این جریان باید گفت، چه بسا علت این موضع خنثی از سوی رهبری حزب تقدم، مواردی همچون نزدیکی تاکتیکی اخیر وی با عصائب اهل حق و بدر و صدور حکم برائت او از سوی دادگاه تجدیدنظر در رابطه با اتهام جعل نامه استعفای لیث دلیمی باشد.
به نظر می‌رسد این مسائل باعث شدند تا حلبوسی موضع گیری در حمایت از مدخلی‌ها به رغم نزدیکی به آنان نداشته باشد و در عین حال موضع گیری منفی علیه مدخلی‌ها هم از خود نشان ندهد تا در میان نخبگان اهل سنت جایگاهش به اتهام نزدیکی به احزاب شیعی حامی محور مقاومت تضعیف نگردد.
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.