ایجاد GPU سنتر ملی در دستور کار معاونت علمی ریاست جمهوری

پوریا حداد؛ مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان فیلاگر، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: چین حدود سال 2022 واردات گسترده‌ای از پردازنده‌های گرافیکی (GPU) را آغاز کرد.
در آن زمان اعلام کرده بود که قصد دارد 30 میلیارد دلار در این حوزه سرمایه‌گذاری کند.
این اقدام نیز انجام شد و حجم بالایی GPU وارد شد، اما پس از مدتی با یک مشکل بزرگ مواجه شدند؛ چرا که پردازنده‌های گرافیکی وارد شده دیگر برای مدل‌های جدید کارایی نداشتند.
حداد گفت: این اتفاق در پی تحولی بود که DeepSeek ایجاد کرد؛ معماری جدیدی معرفی شد و مشخص شد که این فرایند با نسل‌های جدیدتری از GPUها قابل ادامه است.
از طرف دیگر، تأمین برق مورد نیاز برای مراکز پردازشی چالش‌برانگیز شد.
به همین دلیل، چین بخشی از این مراکز را در مناطق روستایی و ارزان‌تر مستقر کرد، اما اکنون حجم زیادی از GPUها بیکار مانده‌اند؛ چرا که هم تقاضای کافی وجود ندارد و هم بخشی از این مراکز حتی خدمات رایگان ارائه می‌دهند یا دچار ورشکستگی شده‌اند.
مدیرعامل این مجموعه دانش‌بنیان گفت: شاید این اتفاق در ایران، به‌صورت تصادفی یا حتی هوشمندانه، بهتر مدیریت شده باشد؛ چرا که ما واردات گسترده‌ای از GPU نداشتیم.
این مسأله ممکن است در شرایط کنونی چندان منفی نباشد، چرا که معماری‌ها در حال تغییر است و نیاز به مدل‌های جدیدتر داریم.
اکنون زمان آن رسیده که GPUهایی متناسب با نیازهای جدید وارد کنیم.
وی تصریح کرد: اما درباره تعامل با شرکت‌های بزرگ تولیدکننده GPU، طبیعتاً امکان واردات مستقیم وجود ندارد.
بعد از آنکه برخی کشورهای منطقه اقدام به واردات گسترده GPU و عقد قراردادهای مستقیم کردند و تبدیل به هاب داده منطقه شدند، ممکن است ما نیز نیاز داشته باشیم از مسیر کشورهای ثالث – مشابه روش‌هایی که در گذشته وجود داشته – برای واردات GPU استفاده کنیم.
حداد گفت: مسئله اصلی این است که در کشور، بازار تقاضای قابل‌توجهی برای این خدمات وجود ندارد.
دلیل اصلی آن هم این است که دولت به‌عنوان مشتری اصلی این حوزه هنوز وارد نشده است، در حالی که معمولاً دولت‌ها بازار اصلی این فناوری‌ها را شکل می‌دهند.
همچنین بخش زیادی از سرمایه‌گذاری در مدل‌های توسعه هنوز بازار مشخصی در داخل کشور ندارد؛ چرا که مدل‌های خارجی با هزینه‌ای بسیار کمتر، یا حتی رایگان، خدماتی با کیفیت بالاتر ارائه می‌دهند.
وی ادامه داد: برای توسعه واقعی در این حوزه، لازم است تعدادی از GPUها وارد شوند، به‌ویژه GPUهایی با معماری پایدارتر که دیگر از فضای هیجانی اولیه عبور کرده‌اند.
شاید هم نیازی به واردات GPUهای رده‌بالا نباشد و بتوان با حجم بالایی از GPUهای سبک‌تر، مدل‌هایی را اجرا کرد که نیاز به منابع محاسباتی پایین‌تری دارند.
حداد درباره ممنوعیت واردات GPU به کشورهای عربی و منطقه در گذشته و علنی شدن آن در ماه‌های اخیر خاطرنشان کرد:‌ در مورد جریان کشورهای عربی یا سایر کشورها، بعید می‌دانم که امکان علنی‌سازی این موضوع وجود داشته باشد.
همان‌طور که شرکت‌های آمریکایی به‌طور مستقیم به چین نیز صادرات ندارند، در مورد ایران – به دلیل تحریم‌ها – بسیار بعید است که این تعامل مستقیم اتفاق بیفتد، مگر اینکه مذاکرات جدید به نتیجه برسد و تغییر بزرگی ایجاد کند؛ مثلاً بتوان مراکز داده قدرتمندی در داخل کشور راه‌اندازی کرد.
وی گفت:‌ در چنین صورتی، واقعاً رقابت در منطقه تغییر می‌کند، چرا که ایران با وجود جمع بزرگی از متخصصان و نیروی کار توانمند، می‌تواند یک پیشنهاد قابل‌توجه در سطح منطقه ارائه دهد.
با این حال، حتی اگر آن شرایط فراهم نشود، نباید معطل ماند؛ باید با همان روش‌های موجود، واردات و توسعه را ادامه داد.
حداد در پایان تأکید کرد:‌ نکته مثبت معاونت علمی این است که به‌جای اقدامات جزیره‌ای توسط شرکت‌های مختلف، حالا بحثی مطرح شده برای ایجاد یک مرکز پردازشی متمرکز و بزرگ.
یعنی به‌جای پراکندگی، یک GPU سنتر بزرگ ایجاد شود و شرکت‌هایی که نیاز به خدمات دارند، از طریق این مرکز خدمات بگیرند.
این اقدام می‌تواند ساختاری شفاف‌تر و منسجم‌تر به استفاده از منابع پردازشی در کشور بدهد.
انتهای پیام/