تکاپوی اردوغان برای سفت کردن جای پای خود در باکو
فعالیت‌های توسعه‌ای و اجرای پروژه‌های متنوع ترکیه از طریق آژانس همکاری و هماهنگی آن در آذربایجان، فراتر از اهداف توسعه‌ای، پیگیری نوعی استراتژی نفوذ نرم در قفقاز است.
به گزارش مشرق، آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه (TİKA) از سال ۱۹۹۳ با بیش از ۱۲۰۰ پروژه در آذربایجان، نقشی کلیدی در تقویت روابط دوجانبه ترکیه و این کشور ایفا کرده است.
این پروژه‌ها، که در حوزه‌های آموزش، بهداشت، کشاورزی، فرهنگ و زیرساخت اجرا می‌شوند، به ظاهر با هدف توسعه پایدار طراحی شده‌اند، اما در بطن خود ابزارهایی برای نفوذ نرم ترکیه هستند.
روابط نزدیک ترکیه و آذربایجان، که ریشه در اشتراکات تاریخی و فرهنگی دارد، این کشور را به یکی از اولویت‌های اصلی تیکا در قفقاز تبدیل کرده است.
این همکاری‌ها نه تنها به ارتقای همکاری‌های اقتصادی و سیاسی کمک می‌کنند، بلکه جایگاه ترکیه را به‌عنوان یک متحد استراتژیک در منطقه برای جمهوری آذربایجان تقویت می‌کنند.
این نزدیکی تا جایی پیش رفته است که در اختلافات و درگیری های اخیر ترکیه و رژیم صهیونیستی بر سر تقسیم سوریه،جمهوری آذربایجان به عنوان کشوری که با هر دو طرف ارتباطات خوبی دارد به عنوان میانجی وارد عمل شد.
اهمیت آذربایجان برای ترکیه
آذربایجان به دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی در قفقاز، منابع انرژی غنی و اشتراکات فرهنگی و زبانی با ترکیه، برای آنکارا از اهمیت راهبردی برخوردار است.
ترکیه از طریق تیکا به دنبال گسترش بازارهای اقتصادی، تقویت پیوندهای سیاسی و جلب حمایت افکار عمومی در آذربایجان است.
این کشور به‌عنوان یک هم‌پیمان کلیدی در منطقه، بستری برای رقابت ترکیه با قدرت‌هایی مانند روسیه و ایران فراهم می‌کند.
نفوذ نرم از طریق پروژه‌های تیکا به ترکیه امکان می‌دهد تا بدون مداخله مستقیم سیاسی، تأثیر فرهنگی و اقتصادی خود را گسترش دهد و تصویری مثبت و حامی از خود در میان مردم آذربایجان ایجاد کند.
فعالیت‌های تیکا در آذربایجان
حمایت از کشاورزی پس از سیل در خاچماز
تیکا یک میلیون نهال گوجه‌فرنگی و فلفل به خانواده‌های آسیب‌دیده از سیل در منطقه خاچماز اهدا کرد.
این اقدام، که معیشت کشاورزان ترک مسخطی را هدف قرار داد، به بازسازی اقتصاد محلی کمک کرد.
این پروژه، ضمن حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، نفوذ نرم ترکیه را از طریق جلب حسن نیت مردم منطقه تقویت می‌کند.
توسعه زنبورداری در سومقامیت
تیکا از سال ۲۰۰۸ با ایجاد کارخانه بسته‌بندی عسل و تأمین کولونی‌های زنبور عسل و تجهیزات، به توسعه زنبورداری در سومقامیت کمک کرده است.
این پروژه با ارائه محصولات باکیفیت به بازار، اقتصاد محلی را تقویت کرده و نفوذ نرم ترکیه را از طریق همکاری‌های اقتصادی و انتقال فناوری گسترش می‌دهد.
آموزش مدیریت مالی عمومی
تیکا با همکاری وزارت خزانه‌داری و دارایی ترکیه، دوره آموزشی سیستم اطلاعات مدیریت مالی عمومی را برای ۵۱ کارشناس وزارت دارایی آذربایجان از ۲۰ تا ۲۳ مه برگزار کرد.
این برنامه، با انتقال تجربیات ترکیه در دیجیتالی‌سازی مدیریت مالی، به تقویت ظرفیت‌های نهادی کمک کرد و نفوذ نرم ترکیه را از طریق همکاری‌های فنی و جلب اعتماد مقامات محلی ارتقا داد.
ساخت زمین فوتبال سرپوشیده در لنکران
تیکا یک زمین فوتبال سرپوشیده برای مدرسه شبانه‌روزی کودکان دارای بیماری‌های خاص در لنکران احداث کرد.
این پروژه، که رشد جسمانی و اجتماعی کودکان محروم را هدف قرار داده، با ایجاد تصویر مثبت از ترکیه در میان اقشار آسیب‌پذیر، نفوذ نرم این کشور را تقویت می‌کند.
دوره آموزشی سونوگرافی مراقبت‌های ویژه
تیکا با همکاری انجمن‌های پزشکی ترکیه و آذربایجان، دوره آموزشی سونوگرافی پایه مراقبت‌های ویژه را در ۲۳ و ۲۴ مه برای ۳۰ پزشک آذربایجانی برگزار کرد.
این برنامه، با ارتقای مهارت‌های پزشکی، همکاری‌های بهداشتی بین دو کشور را تقویت کرد و نفوذ نرم ترکیه را از طریق انتقال دانش و ایجاد هم‌افزایی در جهان ترک گسترش داد.
پشت‌پرده نفوذ نرم ترکیه در آذربایجان
پروژه‌های تیکا در آذربایجان، فراتر از اهداف توسعه‌ای، اهداف استراتژیک متعددی را دنبال می‌کنند:
ایجاد بازارهای اقتصادی: این پروژه‌ها، به‌ویژه در کشاورزی و زنبورداری، بازارهایی برای فناوری‌ها و محصولات ترکیه ایجاد می‌کنند.
تقویت هم‌پیمانی سیاسی: همکاری‌های فنی و آموزشی، مانند دوره‌های مدیریت مالی، روابط سیاسی با مقامات آذربایجانی را تعمیق می‌بخشد و ترکیه را به‌عنوان یک متحد قابل اعتماد معرفی می‌کند.
جلب حمایت افکار عمومی: پروژه‌های اجتماعی، مانند زمین فوتبال برای کودکان محروم، تصویر مثبتی از ترکیه در میان مردم آذربایجان ایجاد کرده و نفوذ فرهنگی را تقویت می‌کند.
رقابت ژئوپلیتیکی: در قفقاز، جایی که ترکیه با روسیه و ایران رقابت می‌کند، تیکا به‌عنوان ابزاری برای گسترش نفوذ نرم و کاهش تأثیر رقبا عمل می‌کند.
ترویج هویت مشترک ترکی: پروژه‌های فرهنگی و آموزشی، مانند برگزاری دوره های مختلف، به تقویت هویت مشترک جهان ترک کمک کرده و جایگاه ترکیه را به‌عنوان مرکز این هویت ارتقا می‌دهند.
بنابراین فعالیت‌های تیکا در آذربایجان، از حمایت کشاورزی تا آموزش‌های تخصصی و زیرساخت‌های اجتماعی، نشان‌دهنده تعهد ترکیه به توسعه پایدار این کشور است.
با این حال، این پروژه‌ها به‌عنوان ابزارهای نفوذ نرم، به ترکیه کمک می‌کنند تا جایگاه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی خود را در قفقاز تقویت کند.
با ایجاد بازارهای جدید، جلب حمایت افکار عمومی، تعمیق هم‌پیمانی‌های سیاسی و رقابت با قدرت‌های منطقه‌ای، تیکا به ترکیه امکان می‌دهد تا نفوذ خود را به‌صورت غیرمستقیم و پایدار گسترش دهد.
این اقدامات، ضمن بهبود شرایط زندگی در آذربایجان، نمونه‌ای از استراتژی هوشمندانه ترکیه برای تلفیق اهداف توسعه‌ای با منافع ملی است.