محور آذربایجان-ترکیه-پاکستان؛ ترسیم نقشه جدید همکاری
اجلاس سران آذربایجان، ترکیه و پاکستان در شهر آزادشده لاچین، همزمان با روز استقلال آذربایجان، نمایشی از قدرت و اتحاد این سه کشور بود. در این دیدار که با افتتاح فرودگاه جدید لاچین همراه شد، رهبران بر تعمیق همکاری های استراتژیک تأکید کردند.

به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، مردم آذربایجان در 28 مه روز استقلال خود را جشن گرفتند و بسیار نمادین است که دقیقاً در این روز مهم، در شهر لاچین که از اشغال ارمنستان آزاد شده، اجلاس سران الهام علیاف، رئیسجمهور آذربایجان، رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه و محمد شهباز شریف، نخستوزیر پاکستان، برگزار شد که وحدت و همبستگی سه کشور را به نمایش گذاشت.
آذربایجان، ترکیه و پاکستان به طور ناگسستنی با یکدیگر مرتبط هستند.
روابط سهجانبه در زمینههای اقتصادی، نظامی و بشردوستانه به طور فعال در حال توسعه است و این کشورها در مسائل سیاست منطقهای و بینالمللی از یکدیگر حمایت میکنند.
این امر در سخنرانیهای سران سه کشور در اجلاس لاچین بازتاب یافت.
به طور خاص، الهام علیاف، رئیسجمهور آذربایجان، در سخنرانی خود اظهار داشت: «آذربایجان، ترکیه و پاکستان – سه کشور برادر – هر سال و هر روز همکاری خود را تقویت میکنند.
ما هم در روزهای شاد و هم در روزهای سخت همیشه در کنار یکدیگر هستیم، همبستگی نشان میدهیم و حمایت میکنیم.
همکاری راهبردی ما امروز بار دیگر در دومین اجلاس سهجانبه تأیید شد.»
رئیس دولت آذربایجان با این سخنان پیام اصلی باکو را تثبیت کرد: قدرت سه کشور در وحدت آنهاست.
وی خاطرنشان کرد که «در جنگ 44 روزه، ترکیه و پاکستان از آذربایجان حمایت کردند.
حمایت ترکیه و پاکستان ما را دلگرم کرد و به ما نیروی مضاعف بخشید.
ما همیشه از رهبران کشورهای برادر و مردمان برادر برای این حمایت بزرگ سیاسی و معنوی سپاسگزاریم.»
تعمیق همکاریهای سهجانبه: از اقتصاد و انرژی تا دفاع و فناوری اطلاعات
نخستوزیر پاکستان نیز در سخنرانی خود بر نکات مهم در خطوط سیاسی آنکارا، باکو و اسلامآباد در مسائل قرهباغ، کشمیر و قبرس شمالی تمرکز کرد و گفت: «آذربایجان مورد حمله ارمنستان قرار گرفت.
ترکیه و پاکستان مانند صخرهای استوار در کنار آذربایجان ایستادند.
پاکستان مورد حمله هند قرار گرفت و برادر عزیزم رئیسجمهور اردوغان، برادران و خواهران ما در ترکیه مانند قلعهای تسخیرناپذیر در کنار پاکستان ایستادند.
برادر عزیزم الهام علیاف و همچنین برادران و خواهران ما در آذربایجان، در کوتاهترین زمان ممکن همبستگی کامل خود را با پاکستان نشان دادند.
این یکی از بهترین لحظات تاریخ ما بود: سه کشور برادر مانند یک خانواده در کنار هم بودند و دوران سختی را با هم تقسیم کردند.»
این همکاری چندجانبه سه کشور در شرایط پیچیده نظم نوین جهانی، بر پایه منافع مشترک استوار است.
اجلاس لاچین به نوعی ترسیمکننده خطوط جدید همکاری سهجانبه بود.
سخنان الهام علیاف نیز مؤید این امر است: «موقعیت راهبردی و پتانسیل اقتصادی پویای کشورهای ما فرصتهای گستردهای برای کسب منافع متقابل فراهم میکند.
ما معتقدیم که همکاری در زمینههای سیاسی، اقتصادی، انرژی، سرمایهگذاریهای متقابل، حملونقل، دفاع، کشاورزی، فناوری اطلاعات و سایر جهات، به لطف پروژهها و برنامههای مشترک، با سرعت بیشتری توسعه خواهد یافت.»
بازسازی قرهباغ؛ محور حمایت و مشارکت ترکیه و پاکستان
در دوره پس از مناقشه، دولت آذربایجان کارهای گستردهای را برای بازسازی قرهباغ که در طول سالهای اشغال تقریباً به ویرانه تبدیل شده بود، آغاز کرده است و یکی از جایگاههای مرکزی در فرآیند «احیای بزرگ» به ساخت فرودگاهها اختصاص یافته که به توسعه و شکوفایی آن منطقه کمک خواهد کرد.
به عنوان مثال، در 26 اکتبر 2021، فرودگاه بینالمللی فضولی و در 20 اکتبر 2022، فرودگاه بینالمللی زنگیلان افتتاح شدند.
بسیار قابل توجه است که برگزاری اجلاس سهجانبه با افتتاح فرودگاه بینالمللی لاچین همزمان شد.
ساخت این فرودگاه که در سال 2021 آغاز شده بود، در شرایط کوهستانی دشوار انجام شد که نیازمند انجام کارهای خاکی و مهندسی پرزحمت بود.
این بندر هوایی که در روستای گورچو در منطقه لاچین، در ارتفاع 1700 متری از سطح دریا، در زمینی به مساحت 130 هکتار، در 30 کیلومتری مرکز اداری لاچین، 60 کیلومتری کلبجر و 70 کیلومتری شهر شوشا واقع شده، به یکی دیگر از تأسیسات راهبردی مهم در سرزمینهای آذربایجانی آزاد شده از اشغال ارمنستان تبدیل خواهد شد.
شرایط ایجاد شده در اینجا به وضوح مقیاس کارهای ساختمانی و بازسازی انجام شده و تلاشهای صورت گرفته برای بازگرداندن زندگی به منطقه را نشان میدهد.
ترکیه حمایت گستردهای در این راستای اولویتدار استراتژی دولتی آذربایجان به عمل میآورد.
به عنوان مثال، در اکتبر 2021، رجب طیب اردوغان اظهار داشت: «ترکیه به مشارکت در بازسازی قرهباغ افتخار میکند» و از تلاشهای آذربایجان برای بازسازی مناطق آزاد شده قدردانی کرد.
وی تاکید کرد: «ما، ترکیه، به سهم خود در اجرای این پروژهها در آذربایجان افتخار میکنیم.
از همه کسانی که در بازسازی مناطق آذربایجان شرکت دارند، تشکر میکنم.»
این اظهارات پس از بازدید رئیسجمهور ترکیه به همراه الهام علیاف از مناطق فضولی و زنگیلان بیان شد.
در آن زمان، اردوغان به طور ویژه خاطرنشان کرد که 12 شرکت ترکیهای در ساخت فرودگاه فضولی شرکت داشتهاند.
بعداً، در ماه مه 2024، جاهد باغچی، سفیر ترکیه در آذربایجان، در گفتگو با خبرنگاران تأیید کرد که شرکتهای ترکیهای به مشارکت فعال خود در کارهای بازسازی در قرهباغ ادامه خواهند داد.
این دیپلمات گفت: «همانطور که رئیسجمهور الهام علیاف گفت، ما در قرهباغ با کسانی همکاری خواهیم کرد که در راه حق در کنار ما هستند.» در نتیجه، حجم سرمایهگذاری شرکتهای ترکیهای در قرهباغ در سال جاری به سه میلیارد دلار میرسد.
پاکستان نیز مانند ترکیه، در سال 2021 تمایل خود را برای مشارکت در بازسازی قرهباغ ابراز کرد.
بلال حایی، سفیر وقت پاکستان در آذربایجان، اظهار داشت: «ما همیشه از آذربایجان حمایت میکنیم و خوشحالیم که کمک خود را ارائه دهیم.»
دیپلماسی چندوجهی الهام علیاف
امروزه جمهوری آذربایجان به طور فعال هم با کشورهای مسلمان، هم با چین، هم با اتحادیه اروپا و هم با آمریکا همکاری میکند.
به عنوان مثال، سفر دولتی رئیسجمهور آذربایجان به چین که به دعوت شخصی شی جین پینگ، رئیسجمهور چین، انجام شد، به تقویت بیشتر روابط دوجانبه کمک خواهد کرد و ششمین اجلاس اخیر جامعه سیاسی اروپا (EPC) نشان داد که روابط اتحادیه اروپا و آذربایجان وارد مرحله گفتگوی سازنده و عملگرایانه شده است.
اخیراً پویایی مثبتی نیز در روابط با ایران مشاهده میشود که سفر مسعود پزشکیان به آذربایجان و اظهارات وی در باکو گواه آن است.
انتهای پیام/